Het geldboek van Jef Poortmans (redacteur Trends): Soft Currency Economics van Warren Mosler

Tijdens de Week van het Geld vraagt Trends aan mensen die dag in dag uit met geld en economie bezig zijn welke boeken hen het meeste inzicht hebben verschaft over geld en het geldsysteem.

Warren Mosler is een van de grondleggers van de Modern Monetary Theory, kortweg MMT. Die theorie bestaat al decennia en maakt de jongste tien jaar sterk opgang in de Verenigde Staten. Soft Currency Economics is één van de standaard-MMT-werken. De theorie doe veel controverse opwaaien. Je kunt voor of tegen zijn, maar als je je erin verdiept, leer je ontzettend veel bij over hoe ons moderne monetaire systeem werkt.

Waarom dat boek? Welke inzichten heeft het u gebracht die u voordien niet had? Waarom zijn die belangrijk?

JEF POORTMANS. “Warren Mosler was een obligatiehandelaar op Wall Street in de jaren zeventig en tachtig. Hij verdiepte zich in hoe de markt voor Amerikaanse overheidsobligaties, de schatkist van de overheid, de centrale bank en het bancaire systeem samenhingen. Hoe dieper hij groef, hoe meer hij inzag dat enkele gangbare theorieën over geld en de economie niet klopten.

“Zo stelt hij dat overheden niet eerst inkomsten moeten genereren via belastingen en schulduitgiftes om die daarna uit te kunnen geven, maar dat het andersom is. Een overheid geeft eerst geld uit en vordert daar achteraf een deel van terug via belastingen. Voor het gedeelte dat ze niet terugvordert, geeft ze overheidsobligaties uit. En die zullen altijd worden gekocht, want de mensen of bedrijven die in de economie met die niet-belaste centen zitten, zullen er altijd voor kiezen dat geld te steken in iets dat intresten oplevert, zoals een overheidsobligatie.

“Daarnaast komt Mosler met nieuwe inzichten over hoe het bancaire systeem werkt en welke rol de centrale bank en haar reservesysteem daarin spelen. Bankreserves zijn de spil in ons geldsysteem. Mosler legt uit hoe de centrale bank in een permanente evenwichtsoefening zit om de reserves in het bankensysteem op peil te houden om zo haar rentedoelstelling te halen. Het is technisch en ingewikkeld, maar cruciaal om door te hebben hoe het geldsysteem echt werkt.

“Het is een relatief kort boek, iets meer dan honderd pagina’s. Je bent er in een paar uur door. Wie meer van het gesproken woord houdt, kan ook de tientallen video’s en presentaties van Warren Mosler op YouTube bekijken.”

Hoe heeft dat uw kijk op geld en het geldsysteem veranderd?

POORTMANS. “Het boek en de Modern Monetary Theory zetten het algemeen geldende beeld van het monetaire systeem en de economie op zijn kop. Velen denken dat we nog onder de goudstandaard leven en dat de monetaire wetmatigheden van toen nog gelden.

“Het verandert ook je kijk op de rol van de overheid in het zogenaamde fiat-geldsysteem waarin de waarde van geld niet wordt gekoppeld aan een fysiek actief zoals goud. Alle clichés van het huishoudboekje of het bedrijfsmodel van de overheid worden naar de prullenbak verwezen. Landen die hun eigen munt uitgeven en geen schulden in vreemde valuta hebben, kunnen nooit failliet gaan, volgens Mosler. Dat is meteen het meest controversiële element van de MMT waar klassieke monetaire economen van beginnen te schuimbekken. Er wacht ons volgens hen enkel hyperinflatie als we zo over het geldsysteem beginnen te denken.

“Maar ook dat inflatiespook wordt ontkracht. De hoeveelheid geld op zich is niet bepalend voor inflatie, maar wel de capaciteit van de economie en haar productiefactoren om dat geld aan het werk te zetten. Een ander fabeltje dat wordt ontkracht, is dat geld zijn waarde haalt uit het vertrouwen dat mensen erin stellen. Nee, geld is alleen maar van waarde omdat je er je belastingen mee moet betalen. Niet meer, niet minder.

“Het boekje van Mosler biedt je nog meer inzichten die je wereldbeeld even overhoop halen en uiteindelijk leiden tot een paradigmashift van je economische en monetaire visie.”

Welke rol heeft dat in uw loopbaan gespeeld?

POORTMANS. “De inzichten van Warren Mosler en de MMT zijn zeer waardevol geweest om de economische en monetaire ontwikkelingen van de jongste tien jaar te begrijpen. In die periode hebben centrale banken wereldwijd een zeer onconventioneel beleid gevoerd via het nulrentebeleid en de opkoopprogramma’s van obligaties. De technische, bijna mechanische, inzichten van Mosler hebben geholpen om de impact daarvan op de economie en de financiële markten beter te begrijpen. Zo spreken we almaar van de geldpers die de centrale banken hebben gehanteerd, terwijl het over bankreserves zou moeten gaan die de centrale bank aanwendt om haar rentedoel te behalen.”

Heeft het boek een rol gespeeld in uw persoonlijk leven?

POORTMANS. “Behalve dat ik er collega’s die het er niet mee eens zijn mee op de heupen werk en er op familiefeesten de gesprekken mee doe stilvallen, niet.”