Een grondige hervorming van ons btw-stelsel kan het begrotingstekort in één klap doen verdwijnen.
De wildgroei van uitzonderingen en verminderingen moet worden aangepakt. “De toekomst van de fiscaliteit ligt in de btw”, zegt Danny Stas, partner indirect tax van het advocatenkantoor Laga. “In tegenstelling tot de inkomstenbelasting is de btw technisch eenvoudig, weinig conjunctuurgevoelig en gemakkelijk te innen.”
“Btw is de hoeksteen van het economische systeem in de Europese Unie”, voegt Ine Lejeune, leader global indirect taxes van PwC, daaraan toe. “Ze draagt bij aan een handelsbeleid dat concurrentievervalsing tegengaat en het vrije verkeer van goederen, diensten, kapitaal en personen eerbiedigt. De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) stelt ook een verdere verschuiving van directe belastingen naar btw voor als een oplossing om de nationale begrotingstekorten te verkleinen en de tewerkstellingsgraad te verhogen.”
Grote opbrengsten
“Btw is een efficiënte belasting, die de overheid veel geld opbrengt”, bevestigt Piet Vandendriessche, global indirect tax leader van Deloitte: “Bovendien kost de inning de staat tijd noch geld. De bedrijven zorgen immers voor de administratieve afhandeling. De overheid moet enkel controleren of alles volgens de regels verloopt. Met een minimum aan inspanningen wordt een maximum bereikt. Zo telt de fiscus slechts een 3000-tal btw-ambtenaren op een totaal van 28.000 functionarissen.”
Volgens Piet Battiau, hoofd Consumption Tax Unit van de OESO, groeide het aandeel van btw in de fiscale opbrengsten de afgelopen twee decennia met meer dan 65 procent: van 11,2 naar 18,7 procent. Wereldwijd bekleedt btw nu de derde plaats als inkomstenbron voor de overheid, na personenbelasting (26%) en socialezekerheidsbijdragen (25%), maar vóór vennootschapsbelasting (10%) en specifieke verbruiksbelastingen (10%). In België – één van de pioniers van de btw – is het belang van de indirecte belasting nog groter. Ze levert de schatkist 29,67 procent van de fiscale ontvangsten op: 45,47 miljard euro op een totaal van 153,27 miljard. Dat is iets meer dan de personenbelasting.
Toch kunnen de opbrengsten beter. Lejeune: “Gemiddeld wordt in Europa slechts 54 procent van het bruto binnenlands product aan btw onderworpen. De grondslag van de belasting is te klein als gevolg van de vele uitsluitingen, zoals overheidsinstanties, financiële transacties en activiteiten van algemeen belang (medische zorg, onderwijs, activiteiten van culturele en sociale aard). Ook veroorzaken de veelheid aan tarieven en niet-geharmoniseerde regels onnodige complexiteit, onzekerheid en betwistingen.”
Nijpende problemen
Een ander heikel punt is de rompslomp voor de ondernemingen. Zo kost de inning van de indirecte belasting een Belgisch bedrijf gemiddeld 3733 euro.
Daarnaast past Europa nog altijd een overgangsregime toe, waarbij de belasting in het land van verbruik wordt geïnd. Vandendriessche: “Zo verhoogt de kans op fraude. Uit statistieken blijkt dat de Europese lidstaten jaarlijks 100 miljard euro mislopen. Gelukkig werpt de internationale strijd tegen btw-carrousels vruchten af.”
Toch glippen nog altijd malafide personen door de mazen van het net. Daarom stelt Europees commissaris voor fiscaliteit Algirdas Semetahet voor om een nieuw btw-stelsel uit te werken. In zijn Groenboek ziet hij een wildgroei aan verminderingen en vrijstellingen om bepaalde sectoren te stimuleren.
Vandendriessche: “Deze maatregelen verstoren de vrije concurrentie en hebben een negatief impact op de overheidsfinanciën. Ons land bijvoorbeeld int slechts 45 procent van de indirecte belastingen die het zou kunnen binnenhalen. Dat komt neer op 20,46 miljard euro minderontvangsten voor de schatkist, ruim voldoende om het begrotingstekort van 14 miljard euro op te vullen. In Nieuw-Zeeland wordt 100 procent van de indirecte belastingen geïnd.”
Eric Pompen
