Heeft covid-19 de positie van ouders op de arbeidsmarkt verzwakt?

© Getty Images
Ilse De Witte
Ilse De Witte Redacteur bij Trends

Bij het uitbreken van de coronacrisis werden kinderen door een viroloog omschreven als “kleine viruswolkjes”. Scholen moesten sluiten en grootouders mochten niet meer op de kinderen letten. Nu steeds meer volwassenen en ook tieners gevaccineerd zijn, dringt de vraag zich op. Zullen we kleine kinderen het volgende schooljaar even snel in quarantaine plaatsen en welke impact heeft dat op carrières van hun moeders en vaders?

In juli zijn dubbel zoveel jeugdkampen geannuleerd of stilgelegd wegens coronabesmettingen dan in juli en augustus vorig jaar. Dat berichtte VRT NWS op basis van een rondvraag bij de vijf grootste jeugdbewegingen. Er vielen ongeveer evenveel kampen letterlijk in het water door de hevige regenval. Volgens het VTM Nieuws werden in juli op minstens 357 jeugdkampen besmettingen met het coronavirus vastgesteld.

Voor werkende ouders met jonge kinderen betekende dat opnieuw zoeken naar oplossingen. Als kinderen in quarantaine moeten, kunnen hun ouders tijdelijke werkloosheid krijgen. In bedrijven waar een aanwezigheid op de vloer noodzakelijk is, zal het in vakantieperiodes niet altijd gemakkelijk zijn om die onverwachte afwezigheden op te vangen. Als telewerken mogelijk is, zullen de ouders misschien tegen beter weten in proberen kinderopvang en werk te combineren.

Dat stemt tot nadenken. We zijn nog maar net begonnen met het vaccineren van 12- tot 15-jarigen. Van lagereschoolkinderen, kleuters en baby’s is voorlopig nog geen sprake. Dat maakt dat kleine kinderen bij de start van het schooljaar loslopend wild zijn voor het coronavirus. Moeten ouders zich opmaken voor een nieuw schooljaar met verlengde vakanties en onverwachte quarantaines? En daarop aansluitend: verzwijgen mensen bij het solliciteren beter dat ze kleine koters hebben rondlopen om kans te maken op een job? We vroegen het aan UGent-professor en arbeidsmarktspecialist Stijn Baert.

Is het op de arbeidsmarkt een nadeel om kinderen te hebben?

STIJN BAERT. “We hebben in het verleden met praktijktesten onderzocht of ouderschap nadelen oplevert bij het solliciteren. Dat bleek zo te zijn. Zo werden moeders met één kind 20 procent minder op gesprek uitgenodigd dan niet-moeders. Op jongere leeftijd zagen we een voorkeur voor lesbiennes over heteroseksuele kandidaten, die er op oudere leeftijd niet meer was. Die voorkeur konden we enkel verklaren door ‘een straf voor moederschap’.”

“Die straf voor moederschap is volgens mij dé verklaring voor de achterstelling van vrouwen op de arbeidsmarkt die nog steeds bestaat. Het gaat er volgens ons niet om dat moeders minder ambitie zouden hebben, maar wel dat werkgevers schrik hebben voor uitval. Vermoedelijk vrezen werkgevers dat jonge moeders die al een kind hebben opnieuw zullen uitvallen door een zwangerschap. Ik verwacht daarom dus niet meteen dat covid-19 die ongelijke behandeling heeft verergerd.”

Uit cijfers van de RVA blijkt dat moeders dubbel zo vaak ouderschapsverlof opnemen als vaders. We zagen dat fenomeen ook bij het corona-ouderschapsverlof (dat sinds oktober niet meer bestaat). Staan moeders meer in voor de kinderopvang? En heeft covid-19 dus meer impact op de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt?

BAERT. “Het klopt dat ouderschapsverlof veel vaker door moeders wordt opgenomen. We zouden lessen kunnen trekken uit het Scandinavische model, met daddy quota. Een deel van het verlof moet in die landen opgenomen worden door de vader, anders gaat het verloren. Persoonlijk ben ik voorstander van een systeem waarin ouders samen tot meer weken ouderschapsverlof komen als ze het verlof meer evenwichtig verdelen. Ik hoop dat de overheid die weg zal opgaan. Het zou ook stimuleren dat binnen het gezin diepgaand wordt nagedacht over wie best welke taken opneemt. Terwijl de hele maatschappij de vruchten plukt van de fertiliteit van vrouwen, betalen deze vrouwen er nu nog te vaak een prijs voor op de arbeidsmarkt. Dat moet fairder.”

“We weten ook uit enquêtes dat het welbevinden bij telewerk sterk afhankelijk is van de gezinssituatie. In gezinnen met kinderen is al dat thuiswerk minder vreugdevol onthaald dan in gezinnen zonder kinderen. Aangezien vrouwen nog vaak de draaischijf van het gezin zijn, staan zij meer dan mannen voor de uitdaging om meerdere bordjes tegelijk in de lucht te houden. Ook minder zichtbare gevolgen van de covid-19-crisis kunnen die moeilijke combinatie nog moeilijker gemaakt hebben. Zo zijn warme maaltijden geschrapt in heel wat scholen en bedrijven.”

Heel wat bedrijven hebben vaste werkplekken afgeschaft of denken erover om ze af te schaffen, in het zog van de coronacrisis. Niet iedereen heeft de mogelijkheden om een thuiskantoor in de tuin te bouwen. Gaan bedrijven daar niet te licht over?

BAERT. “”Ik denk dat heel wat bedrijven daarin inderdaad te snel willen gaan. Ze schieten precies van de ene kramp, in de andere. Het is te veel eenheidsworst. Ze gaan van x aantal dagen thuiswerken naar x aantal dagen op kantoor voor iedereen. Het is een miskenning van de verschillende noden van verschillende medewerkers. Er is een debat nodig over wat de werknemers nodig hebben. Ik ben daarin niet gespecialiseerd, maar ik heb wel het gevoel dat de hype over die clean desks een beetje op zijn retour is. Sommige mensen hebben echt wel een soort nest nodig om goed te functioneren op het werk.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content