Grondwettelijk Hof vernietigt effectentaks

Het Grondwettelijk Hof heeft de effectentaks vernietigd. De regering-Di Rupo voerde die tijdelijke belasting in december 2011 in. Ze was te betalen bij de omzetting van papieren effecten aan toonder in digitale effecten of in effecten op naam. Door de vernietiging kan de taks het komende halfjaar teruggevorderd worden.

België was een van de laatste landen om anonieme, papieren aandelen, obligaties en deelbewijzen van beleggingsfondsen af te schaffen. Die zogenoemde dematerialisatie past in het kader van de strijd tegen belastingfraude en het witwassen van geld. De dematerialisatie kwam in ons land in een stroomversnelling eind 2011, toen de regering-Di Rupo plotseling aankondigde een belasting te heffen op de dematerialisatie van effecten. Die belasting is, zo bleek al eerder, in strijd met een Europese richtlijn.

Bovendien heeft het Grondwettelijk Hof vandaag geoordeeld dat er sprake is van een ongelijke behandeling van personen die hun effecten voor 2012 hadden omgezet en zij die dat daarna pas deden. “Een vernietigingsarrest werkt in de regel retroactief”, zegt fiscaal advocaat Jan Tuerlinckx. “Bijgevolg kunnen de belastingplichtigen de te veel betaalde belastingen terugvragen. Dit kan door binnen een termijn van zes maanden na bekendmaking in het Belgisch Staatsblad een administratief of rechterlijk beroep te starten.”

Geen drama

De terugbetaling van de dematerialisatietaks is geen drama voor de Belgische staat en kan in het allerslechtste geval 11,7 miljoen euro kosten. Dat was de totale opbrengst van de belasting de voorbije jaren. De minister van Financiën, Johan Van Overtveldt, antwoordde eerder al op een parlementaire vraag dat hij geen wetgevend initiatief zal nemen om de terugvorderingsmogelijkheden in te perken.

De potentiële opbrengst was vooraf negen keer hoger geschat. Het was een van de maatregelen van de regering-Di Rupo om de gaten in de begroting dicht te rijden. De maatregel werd aangekondigd in december 2011 en veroorzaakte een eindejaarsrush. In drie weken werden toen meer dan 1 miljoen effecten aan toonder omgezet.

Het was van bij de start duidelijk dat er iets rammelde aan de dematerialisatietaks, die zonder motivering en in allerijl werd ingevoerd. De Raad van State wees er eind 2011 al op dat er sprake was van een soort contractbreuk of een schending van vertrouwen. Een aantal fiscaal advocaten merkte toen al op dat er mogelijk een vernietiging door het Grondwettelijk Hof zat aan te komen en dat de wet in strijd was met het Europese recht.