Een stijgend deficit en staatsschuld plus een lage potentiële groei bedreigen de solvabiliteit van Frankrijk. Europa’s op een na grootste economie dreigt de Zuid-Europese toer op te gaan.
In het eerste kwartaal van 2011 groeide de Franse economie met 1 procent. In de eurozone doen enkel Duitsland en België beter. Reden tot optimisme is er echter niet. De sterke groeicijfers zijn het gevolg van een stijgende consumptie, die op haar beurt gefinancierd werd door toenemende overheidsuitgaven en schulden.
Het Franse begrotingsdeficit zou in 2012 weliswaar dalen tot iets minder dan 6 procent van het bbp tegen 8 procent in 2010, maar de overheidsschild zal stijgen tot 90 procent van het bbp. De voorwaarden om dat begrotingstekort snel terug te dringen zijn niet aanwezig, stellen economen. De potentiële groei ligt laag (rond 0,8 procent). Ook als we andere economische fundamentals bekijken, baart het economische gezondheidsbulletin van onze zuiderburen zorgen.
De handelsbalans van Frankrijk bijvoorbeeld, duikt diep in het rood. Het tekort bedraagt 51 miljard euro, minder dan het absolute dieptepunt van 56 miljard in 2008 maar slechter dan de 44,2 miljard in 2009. Bovendien gaat de desindustrialisering in weinig EU-landen zo snel als in Frankrijk. De industrie is er nog goed voor 14 procent van de toegevoegde waarde, een stuk minder dan in Duitsland (31%).
De Franse econoom Patrick Artus van de vermogensbank Natixis stelt in een ontluisterend rapport dat “de solvabiliteit van de Franse staat op termijn in gevaar is”. Hij verwacht in 2012 – overigens het jaar van de presidentsverkiezingen – grote problemen voor de Franse economie. “De desindustrialisatie versnelt zelfs. Frankrijk zal minder exportgericht zijn en de niches waarin ze lange tijd sterk is geweest zullen verzwakken. Dat heeft een negatief effect op de potentiële groei (de productiviteitswinsten liggen in de industrie nu eenmaal hoger) en de werkgelegenheid. Met als gevolg dat het handelsdeficit zal blijven toenemen. Frankrijk zal zich steeds meer in het buitenland moeten financieren, wat op termijn de solvabiliteit van het land structureel in gevaar brengt.”
Frankrijk geniet nog altijd van een AAA-rating, maar zowel Fitch als Standard & Poor’s loste de voorbije twee jaar een schot voor de boeg. De hamvraag is: kan Frankrijk zijn AAA-rating behouden? Een negatief antwoord zet de subtiele evenwichten in en rond de Europese reddingsmechanismen in landen in nood op losse schroeven.
Frankrijk kan zijn precaire situatie rechtzetten maar dan moeten een aantal structurele maatregelen worden genomen. Economen pleiten voor een efficiëntere overheid, lagere arbeidskosten en sociale uitgaven. Ook moet de 35-urige werkweek worden afgeschaft. Vraag is of zulke maatregelen op korte termijn genomen kunnen worden met de presidentsverkiezingen van 2012 in het vooruitzicht. Als Frankrijk weigert om het geweer van schouder te veranderen, zullen de financiële markten reageren, waarschuwen waarnemers. De Franse schuldencrisis dreigt dan een Europese crisis te worden.
A.M.
