In een recent werkdocument gaat Europese Commissie op zoek naar extra heffingen om haar meerjarenbegroting te spijzen. De discussie over de Europese begroting wordt in het najaar van 2010 boeiender dan andere jaren.
Door de crisis pleiten de meeste landen er immers voor om ook Europa de broeksriem te laten aanspannen. Minder middelen dus, zeker voor de begroting 2011, maar ook voor de tussentijdse herziening van de huidige meerjarenbegroting 2007-2013. Daarom overweegt de Europese Commissie om de werkingsmiddelen aan te vullen met ‘eigen middelen’.
In een werkdocument dat vorige week werd bekendgemaakt, werden daarom achttien potentiële maatregelen onderzocht, en gewogen op de mogelijke inkomsten, het effect op de markten en de inkomensverdeling. De interessantste opties daarbij blijken een extra CO2-taks, of bijdrages van het financiële systeem, door bijvoorbeeld het nemen van risico’s door financiële instellingen zwaarder te belasten. Een derde optie is het opwaarderen van de steun aan ontwikkelingslanden, al vermoeden de experts dat de mogelijke extra inkomsten daaruit relatief beperkt zijn.
Banken hebben geld Volgens het rapport zou een bankenheffing een pak geld kunnen opleveren. Wordt het Zweedse model gevolgd, waarbij er een taks van 0,036 procent op de balanstotalen van een bank wordt geheven, dan bedraagt de opbrengst 13 miljard euro. De Amerikaanse aanpak, waarbij 0,15 procent wordt geheven op de instellingen die het grootste ‘systeemrisico’ hebben, zou zelfs 57 miljard euro kunnen opleveren. Al moet er dan wel werk worden gemaakt van de fiscale coördinatie binnen Europa, om dubbele belastingheffing te vermijden. “Fiscale consolidatie is sowieso nodig voor duurzame groei en jobcreatie”, vindt alvast Olli Rehn, EU-commissaris voor Economische en Monetaire Zaken.
Wettelijke problemen zijn het grootste struikelblok om een taks op alle financiële transacties (FTT) of een heffing op de handel in valuta, een zogeheten Tobin-taks. De opbrengsten daarvan zijn zeer aanzienlijk: tussen 20 en 746 miljard euro, indien ook de handel in derivaten wordt belast. Maar de maatregelen botsen op het vrij verkeer van kapitaal, discriminatie van de handel in niet-euromunten, en het vrij hoge risico op marktverstoringen, doordat bijvoorbeeld de transactiehandel zich voortaan elders dan in Europa zou afspelen.
Een taks op bonussen die de bankiers incasseren, zou – indien het Britse voorbeeld wordt gevolgd – zowat 4,6 miljard euro kunnen opbrengen. In het Verenigd Koninkrijk lijkt het voornaamste gevolg echter vooral te zijn dat de bonussen worden opgetrokken om de extra heffing te compenseren. De rekening wordt dus doorgeschoven naar de aandeelhouders. Een belasting op de bankwinsten, goed voor 3 tot 4 miljard euro, zou dan weer het nemen van risico’s door bankiers stimuleren, en verschuivingen teweegbrengen naar landen waar de taks niet van toepassing is.
Oppassen met klimaatheffing
De inkomsten van heffingen gerelateerd aan de klimaatverandering mogen volgens de onderzoekers niet worden overdreven. Indien ze hun doel bereiken, en er dus minder broeikasgassen worden uitgestoten, dalen immers de inkomsten. Toch blijven ze aanzienlijk: het huidige systeem voor de handel in emissierechten (ETS) is goed voor bijna 26 miljard euro tegen 2020. Voor sectoren die niet onder ETS vallen, kan een broeikasgastaks 330 miljoen euro per jaar opleveren., vooral wanneer de bestaande energietaksen op Europees niveau zouden worden gecoördineerd. Maar het rapport waarschuwt voor handelsoorlogen als de nieuwe heffingen aan de grens (extra taks op geïmporteerde artikelen) wordt geheven.
Ons land wordt in het rapport overigens één keer aangehaald als voorbeeld, omdat sinds 1987 zowat 330 miljoen winsten van de Belgische Loterij zijn aangewend voor ontwikkelingshulp. Indien het Britse loterijmodel wordt gevolgd, zou dat 10 miljard euro inkomsten per jaar kunnen genereren.
L.H.
