De Europese Centrale bank pompt 529,5 miljard euro in het Europese banksysteem. Een nieuwe Grote Depressie is afgewend, maar de grote revival van Europa is nog ver weg.
De Europese Centrale Bank (ECB) van voorzitter Mario Draghi haalt opnieuw het grove geschut boven. De Europese banken schuiven vandaag aan voor een nieuwe portie kredieten met een looptijd van drie jaar, ook bekend als longer-term refinancing operations (LTRO). De banken kunnen nu voor 529,5 miljard euro krediet vragen, wat meer is dan tijdens de eerste ronde LTRO ‘s eind vorig jaar. Toen pompte de ECB 489 miljard euro in het Europese banksysteem.
Het belang van die acties kan nauwelijks worden overschat, want ze vegen het risico op een financiële crisis zonder weerga van tafel. “Zonder die acties van de ECB was Europa in een nieuwe Grote Depressie gesukkeld”, zegt James Nixon, hoofdeconoom Europa van Société Générale Asset Management. “De rampscenario’s kunnen nu weer in de lade. Als een Europees land opnieuw zwaar in de problemen komt, dan weten we hoe we de druk kunnen verlichten, zelfs voor de grote landen als Italië en Spanje: door ingrijpen van de ECB en door het optreden van Europese noodfondsen. Maar let op, de acties van de ECB lossen de crisis niet op. De ECB koopt de politici hoogstens tijd om de crisis te bezweren.”
Ook aan dat front ziet James Nixon beterschap. “Er is licht aan het einde van de tunnel. Een permanent Europees noodfonds staat in de steigers, wat eigenlijk neerkomt op de creatie van euro-obligaties. Daarnaast worden er stappen in de richting van een fiscale unie gedaan. Maar de weg is nog lang. Er is zeker nog een decennium nodig om tot een werkbare monetaire unie te komen. Maar als de ECB intussen de moeilijke overgangsperiode in de zuiderse eurolanden financiert, dan is het mogelijk.”
Verwacht ook niet dat de LTRO’s de Europese economie plots vooruit zullen stuwen. “De banken gebruiken dat geld om hun financiering veilig te stellen of bewaren het als reserve onder hun matras”, verklaart Nixon. “Ze nemen een afwachtende houding aan. De LTRO’s hebben een scherpe kredietschaarste vermeden, maar ze beletten niet dat de banken hun balansen voort afbouwen en dat ze de kredietvoorwaarden aanscherpen. Het verse ECB-geld zal de echte economie uiteindelijk wel bereiken, maar slechts langzaam.”
Griekenland
Kan of moet het europroject verder zonder Griekenland, dat wegzinkt in een economische depressie? “De Griekse kwestie is heel uitdagend”, wikt James Nixon zijn woorden. “In drie jaar tijd raakt Griekenland 15 procent van zijn bbp kwijt. Nog meer besparen houdt een enorm risico in. Toch is een exit van Griekenland uit de euro niet aangewezen. Het besmettingseffect wordt onderschat. Een exit van Griekenland zou aantonen dat het europroject niet onomkeerbaar is en dat het mogelijk wordt dat nog andere landen eruit stappen. De risicopremies en de rentespreads zouden onbeheersbaar door het dak schieten.”
Griekenland moet dus standhouden, en de volgende frontlijn ligt in Italië. “Mario Draghi heeft via de LTRO’s handig de Duitse weerstand tegen de aankoop van overheidsobligaties omzeild en zo de rust op de obligatiemarkt hersteld. Maar Italië heeft een grote concurrentiehandicap en moet dit jaar week na week geld ophalen. Het land blijft dus zeer kwetsbaar. En er zijn vuurtjes genoeg – denk maar aan de hoge olieprijs – om de lont opnieuw aan te steken.”
Daan Killemaes
