Duurzaam Beleggen Academy: ‘We willen mensen duidelijk maken dat hun geld impact kan hebben’

Siem de Ruijter en Jasper Vekeman zijn mannen met een missie: zo veel mogelijk mensen motiveren om hun spaargeld in te zetten voor een betere wereld. Daarom hebben ze de Duurzaam Beleggen Academy opgericht, waar ze mensen duurzaam leren beleggen.

Tijdens de lockdown begon Siem de Ruijter, docent beleggen aan de hogeschool UCLL, met een internetcursus over duurzaam beleggen. “Je moet iets doen als je thuis zit”, zegt hij laconiek. “Ik was toen ook volop bezig met het Towards Sustainability-label, een kwaliteitsnorm voor duurzame en maatschappelijk verantwoorde financiële producten.” De Ruijter zit in de geschiktheidscommissie van dat label. De website duurzaambeleggen.academy kwam er in de eerste plaats voor de studenten van de UCLL, maar De Ruijter merkte gaandeweg dat ook oudere en ervaren beleggers meer informatie over duurzaam beleggen zochten.

“In 2016 schreef ik samen met drie andere auteurs het boek Ethisch beleggen is voor iedereen“, zegt De Ruijter. “Ik vrees dat heel wat zaken in dat boek nu al voorbijgestreefd zijn. Bovendien halen heel wat jonge mensen hun informatie van het internet. Wij experimenteerden toen aan de hogeschool met e-learning. Ik volgde zelf ook wat onlinecursussen op websites als edX en Coursera, en vond ze vaak leuk gedaan en heel leerrijk. Daarom ben ik met de Duurzaam Beleggen Academy begonnen.”

Een halfjaar geleden besliste Jasper Vekeman, journalist en hoofdredacteur van Gids voor Beste Belegger, mee zijn schouders onder het project te zetten. “We hebben de cursus uitgebreid, en terwijl die aanvankelijk vooral gericht was op studenten financieel advies, is hij nu voor iedereen die wil beginnen met duurzaam beleggen”, legt Siem de Ruijter uit. “We mikken niet alleen op beleggers die hun portefeuille willen verduurzamen. Ook mensen die niet beleggen, maar wel duurzaam leven, willen we leren hoe ze hun centen op een duurzame manier kunnen inzetten”, voegt Jasper Vekeman toe.

“Op 12 mei spreken we op het Financieel Forum van de Nationale Bank in Leuven voor een professioneel publiek. Op 22 mei staan we op het Klimaatfestival in Wevelgem voor een veel breder publiek, waar we geprogrammeerd zijn samen met de stand-upcomedian Begijn Le Bleu”, zegt Vekeman.

Wie had u voor ogen bij het opstellen van de cursus?

JASPER VEKEMAN. “Zowel ervaren beleggers die hun portefeuille willen verduurzamen, als mensen die interesse hebben om te starten met beleggen. Er staat voor iedereen nuttige informatie in de cursus: of je nu zelf aan de slag wilt of je geld wilt laten beleggen. Mensen zullen na de cursus beter gewapend zijn voor het gesprek met hun bankier. Ze zullen meer gericht informatie kunnen opzoeken over beleggingsproducten en een geïnformeerde keuze kunnen maken tussen duurzame beleggingsfondsen.”

SIEM DE RUIJTER. “Mensen die al veel moeite doen om duurzaam te leven, moeten we duidelijk maken dat ze met hun geld impact kunnen hebben. Er zijn mensen die niet in bepaalde sectoren willen investeren. Stel nu dat het je stoort in kernenergie te beleggen. Voor sommigen is het uitsluiten van kernenergie voldoende. Anderen zullen misschien graag horen dat er ook burgercoöperaties bestaan als Ecopower, die zelf groene energie produceren. Die coöperaties hebben bepaalde doelen, maar om die te halen hebben ze geld nodig. Weten mensen van het bestaan van die coöperaties af? Weten ze waar de kansen en de risico’s liggen?”

VEKEMAN. “Door de lage rente zijn veel mensen geïnteresseerd in beleggen, maar sommigen twijfelen nog om de sprong te wagen. Wij wijzen hen erop dat ze al beleggen via pensioensparen of de opbouw van een aanvullend pensioen, zonder dat ze daar expliciete keuzes voor hun beleggingen hebben gemaakt. Je kunt ook zelf kiezen welke bedrijven of sectoren jij wilt uitsluiten of steunen met je geld. Die mogelijkheid van duurzaam beleggen kan sommige mensen over de streep trekken.”

Mensen die de wereld willen verbeteren, bekijken de beurs en beursgenoteerde bedrijven weleens met argwaan. Hoe wilt u hen overtuigen hun geld aan het werk te zetten?

DE RUIJTER. “Door onze cursus kunnen ze alternatieven ontdekken. Ik heb tijdens de lockdown toch wel wat telefoons gekregen van mensen die thuis zaten en beseften dat ze met hun geld iets anders moesten doen dan het op een spaarrekening laten staan. Als je dan vertelt dat er ook een duurzame insteek mogelijk is, dan merk je dat veel mensen dat een meerwaarde vinden. We zeggen niet hoe de mensen dat moeten invullen. Als de uitsluiting van sommige bedrijven of sectoren voor jou voldoende is, dan is dat prima. Voor velen mag het wat verder gaan. Zij willen niet zomaar investeren in om het even welk beleggingsfonds dat duurzaamheid claimt.”

VEKEMAN. “Voor beleggers is er al een groot aanbod aan informatie. Ze kunnen zich bijvoorbeeld abonneren op beleggingsbladen. Die beginnen stilaan ook rekening te houden met duurzaamheid. De groep van actieve beleggers is ook een vrij kleine groep. Ik denk dat wij vooral het verschil kunnen maken voor mensen die duurzaamheid hoog in het vaandel dragen, maar nog niet beleggen. Daar hebben we een uniek aanbod voor.”

DE RUIJTER. “Ik ben ook benieuwd welk publiek we het meest zullen aanspreken. Twintigers en dertigers zoeken vooral informatie online. Ze doen het anders dan wij het hebben gedaan. Ze kopen geen beleggingsblaadje. Bij zo’n zoektocht op het internet bots je soms op betrouwbare informatie, maar vaak ook op minder betrouwbare informatie. Die jongere generatie wil ook meteen duurzaamheid in haar beleggingen. Klanten van private banken worden vaak aangespoord door hun kinderen om vragen over duurzaamheid te stellen aan hun private bankier. En dan hoop ik dat die op een Duurzaam Beleggen Academy uitkomen en nuttige informatie vinden, waarmee ze aan de slag kunnen.”

Zijn echt zoveel jonge mensen met duurzaam beleggen bezig?

DE RUIJTER. “Er zijn, net als in de hele samenleving, drie groepen jongeren: zij die duurzaamheid heel belangrijk vinden, zij die eerlijk zeggen dat ze het niet belangrijk vinden en zij die het niet goed weten. Er heersen nog veel misverstanden, bijvoorbeeld dat duurzaam beleggen minder rendement zou opleveren. Studies bewijzen het tegendeel. Als je vraagt voor welke termijn jonge mensen beleggen, antwoorden ze vaak dat ze voor hun pensioen beleggen. Wel, als je op een termijn van veertig jaar belegt, is het raar geen rekening te houden met duurzaamheid. Weet je dan wel dat Europa klimaatneutraal moet zijn tegen 2050?

“Ik vind het wel boeiend daarover in discussie te gaan met jongeren. Ik geef ook les aan mensen die iets afweten van financiële risico’s. Als je duurzaamheid vanuit het standpunt van de risico’s benadert, begrijpen die financieel geschoolde mensen wel dat bedrijven risico’s nemen als ze geen rekening houden met het milieu, de gezondheid enzovoort. Institutionele beleggers zijn ook bezig met duurzaam beleggen, omdat het minder risicovol is. Je moet je argumenten aanpassen aan je publiek.”

VEKEMAN. “Er zijn enerzijds de risico’s, maar er zijn anderzijds ook kansen. Heel wat opkomende bedrijven hebben duurzaamheid in hun businessmodel ingebakken. Als je je afvraagt welke bedrijven het de komende decennia goed zullen doen, dan denk ik dat je het antwoord wel weet. Die bedrijven hoeven de omslag niet meer te maken. We hebben ons ook een bepaalde levensstijl eigen gemaakt, die we niet volledig terug hoeven te draaien. We gaan niet met z’n allen weer in grotten wonen. Daarom hebben we nieuwe technologie nodig. Innovatieve bedrijven zullen een gigantisch belangrijke rol spelen in die nieuwe, meer duurzame economie. Beleggers kunnen daarop inspelen en bijdragen aan de transitie.”

Kun je meer impact hebben als duurzame belegger dan als consument?

DE RUIJTER. “Ik vind dat we beide moeten doen. Maar ik geef toe dat het niet altijd gemakkelijk is duurzaam te leven. Ik zie veel mensen hun best doen. Soms lukt het en soms niet. Ik kan mijn leven niet uitbesteden. Het voordeel van geld is dat je het beheer ervan wél kunt uitbesteden. Ik kan aan mijn bank zeggen: ‘Hier is mijn geld. Jij mag het beheren, op één voorwaarde: je moet het op een duurzame manier beheren.’ En dan is duurzaam beleggen heel gemakkelijk. Maar zelfs dan is het niet slecht om als belegger enige kennis te verwerven, om te weten wat in dat beleggingsfonds zit, of de juiste vragen te stellen aan je bankier.”

Is er al voldoende controle op zogenoemde duurzame spaar- en beleggingsproducten?

DE RUIJTER. “Je moet altijd kritisch blijven. Europa doet inspanningen en voert de controle op. Maar greenwashing (het fenomeen waarbij organisaties zich groener of maatschappelijk verantwoorden voordoen dan ze in werkelijkheid zijn, nvdr) is altijd een risico. Instrumenten zoals labels kunnen je helpen en de zaken vereenvoudigen. Dankzij de wereldbollen van de dataleverancier Morningstar bijvoorbeeld (een score voor de duurzaamheid van een product, nvdr) kun je beleggingsfondsen heel gemakkelijk aan een eerste screening onderwerpen. Hoe meer wereldbollen, hoe beter het fonds scoort op duurzaamheid. Je kunt je ook verdiepen in die labels, zodat je weet op basis van welke criteria ze oordelen.”

VEKEMAN. “Er is nog een hele weg af te leggen. Het begint allemaal bij de rapportering van de bedrijven. Daar moeten de fondsbeheerders op voortgaan. De duurzaamheidsrapporten van bedrijven zijn nog niet gestandaardiseerd. We staan nog maar aan het begin van dit verhaal.”

De RUIJTER. “Over financiële informatie bestaat een consensus. We weten wat we begrijpen onder solvabiliteit of rentabiliteit. Maar wat is duurzaamheid? Voor de ene belegger betekent dat iets anders dan voor de andere. De ene kijkt naar de potentiële risico’s. De andere wil dat zijn beleggingen zo veel mogelijk maatschappelijke impact hebben.”