De vermogenskloof groeit

De kans is reëel dat volgend jaar de 1 procent rijkste mensen ter wereld over een vermogen beschikken dat groter is dan dat van de overige 99 procent van de wereldbevolking. Daarmee zet een beweging door die sinds de financiële crisis bezig is: een toenemende ongelijkheid tussen de vermogens.

Op World Economic Forum in Davos stal de ngo Oxfam de show met cijfers die moeten aantonen dat de wereldwijde rijkdom bij een almaar kleinere elite is geconcentreerd. Oxfam baseert zich op cijfers van het jaarlijkse Global Wealth Report van Credit Suisse. Daaruit blijkt dat tachtig miljardairs even rijk zijn als de armste helft van de wereldbevolking. Oxfam berekende dat de 1 procent rijkste wereldburgers 48,2 procent van de globale welvaart bezit. Deze internationale ‘financiële elite’ beschikt over gemiddeld 2,7 miljoen dollar per persoon. In 2009 hadden die 1 procent rijkste aardbewoners nog 44 procent van de rijkdom in handen. Er is al een tijdje een opwaartse trend bezig en volgend jaar zou het wel eens kunnen dat de kaap van de 50 procent wordt overschreden. Dat wil zeggen dat de 1 procent superrijken samen meer bezitten dan de rest van de wereldbevolking of de overige 99 procent samen.

Toenemende welvaart

De vermogenskloof mag dan wel toenemen, tegelijk stijgt ook de totale welvaart. Volgens de recentste cijfers uit het Globale Wealth Report van Crédit Suisse nam de globale rijkdom in 2013 toe met 20,1 biljoen dollar. Dat is een stijging met 8,3 procent, de sterkste stijging ooit. De globale rijkdom bedraagt nu 263 biljoen _ 263.000.000.000.000 _ dollar. En tegen 2019 zal dat bedrag met nog eens 40 procent toenemen tot 369 biljoen dollar. De opkomende economieën zullen 26 procent van die groei voor hun rekening nemen, tegen 11,4 procent tussen 2000 en 2014. Het aantal miljonairs zal de volgende vijf jaar stijgen met 50 procent, van 35 tot 53 miljoen.

De toenemende welvaart is natuurlijk in eerste instantie een gevolg van de groter wordende wereldbevolking. Als er meer mensen zijn, stijgt ook het totale vermogen. Het is ook zo dat de ongelijkheid weliswaar toeneemt, maar dat meer en meer mensen in de mondiale middenklasse terechtkomen door de stijgende welvaart. Allianz berekende dat er de jongste dertien jaar wereldwijd zo’n 500 miljoen mensen zijn opgeklommen naar de mondiale vermogensmiddenklasse.

Een ander effect is de globaliseringsgolf die sinds de eeuwwisseling een vermogensbonanza deed plaatsvinden. Kapitaal gaat de wereld rond en stimuleert economische groei. De totale wereldwijde private vermogens zijn gestegen van 117 biljoen dollar in 2000 tot 263 biljoen dollar vandaag. In elke regio zijn de vermogens verdubbeld, Japan uitgezonderd.

Maar de financiële crisis van 2007-2008 zorgde wel voor een knik in de opwaartse beweging van constante vermogensaanwas. De mondiale vermogens zijn toen gekrompen met 14 procent. Azië kende nog een beperkte vermogensaanwas maar in de rest van de wereld was het huilen met de pet op. De economie herstelde zich echter tamelijk snel en sinds 2009 nemen de vermogens weer toe. Het proces van stijgende welvaart in de groeilanden is door die crisis dus niet gestopt, maar het is wel in die periode dat de vermogensongelijkheid begon toe te nemen.

6,2 miljard euro renteverliezen in België

In meer mature Westerse economieën heeft de belangrijker wordende vermogensongelijkheid specifieke oorzaken. Hier duikt het beleid van de centrale bankiers weer op. Het rapport van Allianz schrijft daarover het volgende: “Het beleid van de ECB heeft al een wezenlijke invloed gehad op de huishoudens in de eurozone. De lage rentetarieven belemmeren de vermogensopbouw op langere termijn.” Alles bij elkaar blijven de Belgische huishoudens _ net als hun Duitse collega’s _ zitten met aanzienlijke rentetariefverliezen van 6,2 miljard euro of ongeveer 560 euro per kop voor de periode 2010-2014. Komt daar snel verandering? In de economische projecties die de Nationale Bank van België eind vorig jaar wordt een stijging van het inkomen uit vermogen voorspeld vanaf 2016. Maar wel op voorwaarde dat de rente dan zal stijgen. De vraag blijft of dit wel het geval zal zijn.

Lees het volledige artikel in Trends van deze week.