Maak u geen illusies: de komende jaren stijgen de pensioenkosten zo snel, dat de overheid niet anders kan dan de belastingen te verhogen en de uitkeringen te verlagen.’Ik acht een roerende voorheffing tot 50% mogelijk’, zegt econoom Jef Vuchelen.
In hun nieuwe boek Uw pensioen onder vuur? Vecht terug! (Pelckmans, 350 blz.) wijzen de economen Jef Vuchelen (emeritus VUB) en Mark Scholliers (beleggingsspecialist Precisis) op de gevaren van het wettelijk pensioenstelsel, dat volgens hen op drijfzand is gebouwd. De vergrijzingsbom is nog altijd niet ontmijnd. De Studiecommissie voor de Vergrijzing schat de meerkosten van de vergrijzing tussen nu en 2060 op 4,8 procent van het bbp.
De totale vergrijzingskosten stijgen tegen dan tot 31,2 procent van het bbp. De Europese Commissie heeft het zelfs over 10 procent extra vergrijzingskosten in 2060. Opvallend is dat de cijfers steevast naar boven worden bijgesteld. Volgens Vuchelen is dat deels het gevolg van de lage groei, maar ook van het slecht beleid waarbij de sociale uitgaven te sterk zijn gestegen: “Als er dan toch maatregelen worden genomen, wordt de legitimiteit van het stelsel ondermijnd.”
Wat bedoelt u daarmee?
Jef Vuchelen: “Er wordt een bewust beleid gevoerd om de verschillen tussen pensioenbijdragen en uitkeringen weg te werken of op zijn minst weg te moffelen. Dat is het stilzwijgende plan van de PS en de sp.a om tot een basispensioen voor iedereen te komen. Bij elke kleine hervorming verhogen de minimumpensioenen, terwijl de andere pensioenuitkeringen gestaag afnemen.”
De neerwaartse beweging is volgens u nog niet ten einde. U voorspelt maatregelen om het wettelijk pensioen betaalbaar te houden: geen indexering meer, afschaffing van de welvaartsvastheid, tot een echte verlaging van de uitkeringen.
Mark Scholliers: “Het korten van de uitkeringen kan zelfs op een subtielere manier gebeuren. In het licht van bepaalde verkiezingsprogramma’s denk ik dat niet alleen het arbeidsinkomen de pensioenen zal bepalen, maar ook het totale vermogen en het rendement daarop. Vandaag geniet een zelfstandige die vijf appartementen verhuurt als gepensioneerde, nog altijd een zelfstandigenpensioen. Het is voor sommige politieke partijen aantrekkelijk om te zeggen: u hebt vijf keer een huurinkomen, dus u hoeft geen wettelijk pensioen meer, ook al hebt u daarvoor bijgedragen.”
De sociale zekerheid wordt nog amper voor twee derde uit sociale bijdragen gefinancierd. De rest is alternatieve financiering uit fiscale opbrengsten zoals btw en accijnzen. Ziet u die alternatieve financiering aan belang winnen?
Jef Vuchelen: “De fiscale druk zal toenemen en dat geld zal gebruikt worden om de sociale zekerheid te betalen. Ik denk aan een meerwaardebelasting op aandelen, een vermogensbelasting of zelfs vermogensconfiscatie.”
U ziet de fiscaliteit op kapitaal nog toenemen.
Jef Vuchelen: “Als de financiële nood groot is, is de fiscale creativiteit ook groot. Vandaar dat ik een roerende voorheffing tot zelfs 50 procent mogelijk acht.”
U breekt in uw boek een lans voor wat u de vierde pensioenpijler noemt: mensen moeten vrij aan pensioensparen doen. Via fondsen die ze zelf sturen. En er moet massaal in aandelen worden belegd.
Mark Scholliers: “Op langere termijn zorgen aandelen voor het hoogste rendement. In 2013 stegen sommige aandelenfondsen met tientallen procenten. Wie zijn beleggingen zelf stuurt via aandelen, kan zijn pensioenprobleem zelf oplossen. Het verzacht de pensioenproblematiek. Maar je moet het zelf doen.”
Lees het volledige interview in Trends van deze week.
