Crypto lijdt, blockchain floreert: mythes over cryptomunten sneuvelen bij bosjes

Als wat er zich op de beurzen afspeelt een bloedbad is, dan woedt op de cryptomarkten een ware afslachting. De meest bekende cryptomunten, zoals bitcoin en ether, staan ‘slechts’ 70 tot 80 procent onder hun recordkoersen van vorig jaar. Minder bekende en meer speculatieve cryptomunten staan 85 tot 95 procent lager. De cryptozeepbel is gebarsten, zeggen sommigen opgelucht en anderen teleurgesteld.

Omdat het nog zo’n jonge markt is, valt het onmogelijk te voorspellen waar het met de cryptomarkten de komende jaren naartoe gaat. Maar de recente instorting heeft wel een aantal hardnekkige cryptomythes ontkracht.

Mythe 1: Cryptomunten zijn de ultieme diversificatie

Tot voor kort schermden de crypto-adepten vaak met het argument dat de digitale munten de perfecte diversificatie waren voor beleggers. De koersontwikkelingen van crypto zouden volledig losstaan van die van andere financiële activa. Wanneer die laatste kelderen, zou de cryptomarkt moedig standhouden en daarmee de ideale bescherming zijn tegen koersverliezen op andere financiële markten. Sommigen gingen zelfs zover dat bij een volledige implosie van de financiële markten, crypto de enige overlevende zou zijn.

Niet dus. Nu blijkt dat beleggers in cryptomunten even vatbaar zijn voor macro-economische en monetaire ontwikkelingen. De aanhoudende inflatie en de stijgende rentes doen niet alleen de obligatie- en aandelenbeleggers op de verkoopknop drukken, maar zeker ook de cryptobeleggers. Institutionele investeerders die de jongste jaren schoorvoetend in crypto belegden, en daarmee de haussemarkt stutten, bouwen nu massaal hun posities af.

Mythe 2: Cryptomunten beschermen tegen inflatie

Een andere grijsgedraaide plaat van de crypto-idolatrie luidt dat bitcoin de ultieme inflatiebescherming is. Dat blijkt net zo goed een waanidee te zijn. We zitten met inflatiecijfers van 7 tot 8 procent in de geavanceerde economieën en toch zijn de cryptokoersen gekelderd. Het bitcoin-protocol is zo geschreven dat er nooit meer dan 21 miljoen bitcoins in omloop komen. Sommigen kenden daardoor een zekere waardevastheid en inflatiebestendigheid toe aan de digitale munt, maar de praktijk draait voorlopig anders uit. De mythe bouwt voort op het verhaal dat goud en edelmetalen wegens hun beperkte aanbod hun waarde behouden in periodes van stijgende prijzen. Hoewel het tegenbewijs daarvoor al via ettelijke empirisch onderbouwde onderzoeken is gegeven, leeft ook die goudmythe hardnekkig voort.

Mythe 3: Crypto is decentraal, dus behoeft geen toezicht

Crypto heeft een sterk anti-establishmentgehalte. De technologie zet zich af tegen de gecentraliseerde gang van zaken in de reguliere financiële wereld waar banken, centrale banken, beurzen en andere spelers een groot deel van de macht in handen hebben en zo het financiële systeem doen draaien.

De cryptofans zetten daar een decentraal systeem tegenover, gestoeld op blockchains die garant staan voor transparantie, veiligheid en betrouwbaarheid. Ook die illusie is de jongste maanden de wereld uit geholpen. Zo blijken stablecoins – een soort cryptomunt die gelijke tred houdt met de dollar – niet stabiel, getuige de ineenstorting van de Terra-stablecoin. Die ging van een dollar naar enkele centen.

Voorts is de Amerikaanse toezichthouder een onderzoek gestart naar insider trading in NFT’s, op blockchain gebaseerde digitale eigendomscertificaten. Daarnaast zijn ook enkele leenplatformen of cryptobanken, waar beleggers hun cryptomunten tegen soms hoge rentes uitleenden, in de problemen gekomen. Tot slot hebben talloze beroemdheden, van Matt Damon tot Kim Kardashian, crypto aangeprezen in reclamespotjes en op sociale media zonder ook maar op enige manier aansprakelijk te zijn voor hun beweringen.

Cryptomarkten zijn even – zo niet meer – vatbaar voor partijen die er de kantjes vanaf lopen. Alleen toezicht kan de destabiliserende effecten daarvan tegengaan.

Mythe 4: Cryptomunten zijn even risicovol als aandelen

Uit die debacles blijkt dat cryptomunten veel risicovoller zijn omdat ze aan veel minder regels gebonden zijn. Het volstaat hun korte levensloop naast de rijke geschiedenis van de aandelenbeurzen te leggen. Met de oudste cryptomunt – bitcoin – gebeurde de allereerste transactie in 2009. Ether kwam er in 2015 bij. Alle cryptomunten en afgeleide dienstenleveranciers zoals cryptobeurzen en cryptobanken zijn minder dan vijftien jaar jong, de leeftijd van een revolterende puber.

De oorsprong van de aandelenbeurzen ligt in de fysieke handel, toen in 1453 Jean van der Beurse in Brugge de eerste ‘beurs’ neerplantte. Kooplieden van over heel Europa namen dat woord mee naar hun thuisland. Vandaar la bourse in Frankrijk of Börse in Duitsland. In 1801 kwam er door Napoleon Bonaparte een effectenbeurs in Brussel waar sindsdien handel in aandelen en obligaties van bedrijven mogelijk is.

Toen in 1988 de Italiaanse zakenman Carlo De Benedetti een bod op de Generale Maatschappij lanceerde, probeerden de machtigste mensen van België met allerlei intriges dat bod te saboteren. De spelregels voor een overnamebod werden ter plekke en à la tête du client herschreven. Vergelijk die Dallas-toestanden van toen met hoe netjes vandaag een overnamebod geregeld is.

De beurzen en hun toezichthouders zijn sterk geprofessionaliseerd. Beursgenoteerde bedrijven moeten zich aan informatieverplichtingen houden en de wettelijke aandeelhoudersrechten respecteren. Niets daarvan op cryptomarkten. Zij moeten die leercurve van mislukkingen, ontgoocheling, oplichterij en daaruit voortvloeiende regelgeving nog doorlopen.

Mythe 5: Cryptomunten zijn een volwaardig financieel actief

In lijn met ‘crypto als ultieme diversificatie’ luidt een ander riedeltje dat het een volwaardig financieel actief is, een belegging gelijkaardig aan aandelen of obligaties. Ook die mythe kan bij het grof vuil, al was daar geen cryptocrash voor nodig. In tegenstelling tot aandelen, obligaties of vastgoed genereren bitcoin en consorten geen kasstromen waar beleggers een waarde aan kunnen toekennen.

Wat niet wil zeggen dat cryptomunten per definitie waardeloos zijn, maar wel dat de enige waarde die beleggers eraan vasthangen, net zoals bij wisselkoersen en edelmetalen, eerder gedreven wordt door speculatie en emotie dan door een inschatting van toekomstige kasstromen. De werkelijke waarde – niet de prijs – van cryptomunten hangt af van de kwaliteit van de onderliggende blockchain, het ecosysteem van softwareontwikkelaars die toepassingen op die blockchain bouwen en het aantal toepassingen dat erop draait. Zo’n waardebepaling is meer voer voor IT’ers dan voor financieel analisten. Advies van finfluencers die beweren dat ze alle aspecten en eigenheden van de blockchain of crypto onder de knie hebben om daarna toe te geven dat ze enkel in bitcoin en ether beleggen, wordt het best genegeerd.

Mythe 6: Crypto zal de wereld veroveren

Crypto is eating the world, is een veelgehoorde leuze in cryptokringen, naar analogie met de ondertussen beroemde oneliner van de durfkapitalist Marc Andreessen: ‘software is eating the world’, doelend op de toenemende digitalisering van de economie en de samenleving. Andreessen is momenteel een van de voornaamste crypto-evangelisten en -investeerders.

Ondanks de hoge vlucht die de cryptokoersen vorig jaar namen, zal het zo’n vaart niet lopen afgaande op de grootte van de cryptomarkt tegenover andere financiële markten. Op hun piek vorig jaar waren de cryptomarkten goed voor een gezamenlijke marktkapitalisatie van 3.000 miljard dollar. Ondertussen is dat gezakt tot 1.000 miljard dollar. De wereldwijde aandelenmarkten zijn goed voor meer dan 110.000 miljard dollar en de obligatiemarkten voor meer dan 125.000 miljard dollar. In termen van financiële slagkracht is crypto ondanks de hype een druppel op een hete plaat.

FEIT: Blockchain blijft springlevend

Ondanks het slagveld op de cryptomarkten blijft de onderliggende blockchaintechnologie heel beloftevol en in staat om op termijn een aantal sectoren ernstig te ontwrichten. Blockchains zijn transparant, schaalbaar en bestendig tegen censuur, corruptie en valsheid in geschrifte. Allemaal zaken die in sectoren als financiën, logistiek, databeheer, informatietechnologie of advocatuur van grote betekenis kunnen zijn.

De investeringen in blockchaintechnologie gaan daarom in een ongezien tempo voort. In 2020 waren die investeringen goed voor minder dan 1 miljard dollar per kwartaal. De jongste twee kwartalen was dat al gegroeid tot 9 miljard. Ook banken en andere financiële instellingen blijven onverminderd investeren in blockchain- en cryptotoepassingen.

Zoals de cryptospecialiste Gwen Busseniers onlangs in Trends liet optekenen: crypto en blockchain staan nu nog maar waar het internet aan het einde van de jaren negentig stond, nog voor de dotcomzeepbel uiteenspatte. Het was toen nog niet duidelijk, maar de kiemen van de grote digitale reuzen van vandaag werden wel in die periode gezaaid.