Opzegvergoeding komt mogelijk terug voor vaste energiecontracten

De kans is groot dat energieleveranciers binnenkort opnieuw een opzegvergoeding mogen aanrekenen voor nieuwe contracten met een vast tarief. De regering wil zo de prijsverschillen tussen variabele en vaste tarieven aanpakken.

Energieprijzen vergelijken en op basis daarvan overstappen naar een voordeligere leverancier kan u een flinke besparing opleveren. Het aanbod aan onlinevergelijkers is groot. Ze werken grotendeels op dezelfde manier: u moet aangeven waar u woont, hoe groot uw gezin is, wie uw huidige leverancier is en of u een vergelijking wilt voor gas, voor elektriciteit of voor allebei. U dient ook het metertype van uw installatie te specifiëren. Doorgaans wordt gevraagd of u zonnepanelen heeft.

De volgende stap is het ingeven van uw jaarverbruik. Dat vindt u terug op de laatste jaarafrekening van uw huidige leverancier, of in uw persoonlijke klantenzone op zijn website. Heeft u geen idee hoeveel u momenteel verbruikt, dan kunt u dat meestal aanduiden. De rekenmodule baseert zich dan op gemiddelden, maar in dat geval zal het resultaat van de vergelijking wellicht minder accuraat zijn.

De prijsvergelijker toont een overzicht van alle huidige contracten van de beschikbare energieleveranciers in uw gemeente. Voor elke provider krijgt u – afhankelijk van de gebruikte module – te zien of er specifieke voorwaarden zijn, hoelang het contract loopt, hoe groen de geleverde energie is en hoeveel u het komende jaar betaalt als u nu een contract afsluit. Doorgaans kunt u doorklikken voor meer details.

Gratis opzeggen na één maand

Als consument, zelfstandige of kleine kmo met een jaarlijks energieverbruik van minder dan 100.000 kilowattuur (kWh) elektriciteit of gas kunt u uw lopende energiecontract altijd opzeggen. U hoeft de vervaldatum niet af te wachten. Ongeacht de gekozen formule kunt u kosteloos van product veranderen, met inachtneming van een opzegtermijn van één maand. Uw nieuwe energieleverancier zorgt in principe gratis voor de overstap en de daarmee gepaard gaande administratieve rompslomp.

Vandaag mogen energieleveranciers na de wettelijk vastgelegde opzegtermijn geen verbrekings- of schadevergoeding aanrekenen. Dat was in het verleden anders: toen mochten ze die wél in rekening brengen bij het vroegtijdig beëindigen van de overeenkomst. Doorgaans betaalde de klant dan een boete van 50 tot 75 euro.

In 2012 besliste federaal minister van Economie Johan Vande Lanotte (Vooruit) die vergoeding af te schaffen voor gezinnen, zelfstandigen en kmo’s. Zo wilde hij klanten ertoe aanzetten om de tarieven te vergelijken, vaker van leverancier te veranderen en zo de concurrentie op de markt aan te wakkeren. Met succes, want na het verdwijnen van de opzegvergoeding kwamen de energieprijzen onder druk te staan en zakten ze.

Lees ook | Meerdere elektriciteitscontracten op één adres: een goed idee?

Sector pleit voor herinvoering

Energieleveranciers zoals Eneco pleitten de afgelopen jaren voor een herinvoering van de verbrekingsvergoeding bij contracten met vaste tarieven. Ook de sectorfederatie Febeg en de energieregulator CREG uitten zich eerder al als voorstanders van zo’n vergoeding.

“Bij hoge marktprijzen voor stroom- en aardgas kopen de leveranciers energie voor hun klanten duur in”, legt Mijnenergie.be uit. “Stapt de consument bij gedaalde prijzen over naar een andere provider, dan blijft de leverancier achter met de onderhandelde volumes. Die zijn dan bijna onverkoopbaar of verlieslatend.”

Een beter evenwicht tussen de belangen van de klant en de risico’s voor de leveranciers zijn volgens de sector dan ook van cruciaal belang voor een evenwichtige en gezonde marktwerking. De herintroductie van een verbrekingsvergoeding zou het de leveranciers mogelijk maken contracten met een vaste prijs op een duurzame manier aan te bieden. Het mechanisme zou er bovendien voor zorgen dat de kloof tussen vaste en variabele tarieven verkleint.

Die kloof blijkt er inderdaad te zijn. We namen de proef op de som en vergeleken de tarieven voor elektriciteit en gas voor een gemiddeld verbruik in een gezin: het goedkoopste contract met een variabel tarief is op jaarbasis bijna 300 euro voordeliger dan het goedkoopste contract met een vast tarief. Dat bedrag is weliswaar indicatief, vermits de exacte prijs die u aan het einde van het contractjaar betaalt bij een variabel tarief afhangt van hoe de energieprijzen op de markten intussen zijn geëvolueerd.

Prijskaartje van zekerheid

Aan zekerheid zit dus nog altijd een fors prijskaartje. Maar waarom is dat zo? “Het feit dat energieleveranciers vandaag geen opzegvergoeding mogen vragen, drijft de prijzen van vaste contracten omhoog”, klinkt het bij Mijnenergie.be. “Ze houden er in hun prijszetting rekening mee dat klanten het contract te allen tijde kunnen verbreken. Het daarbij horende risico op een verlies aan inkomsten rekenen ze door in de prijs van hun vaste contracten.”

Nochtans verkiezen veel gezinnen gemoedsrust tijdens de wintermaanden en stellen ze zich – zeker in tijden van geopolitieke spanning – liever niet bloot aan de grillen van de energiemarkten. De regering-De Wever heeft daar alle begrip voor en vermeldt daarom in haar regeerakkoord een herinvoering van de verbrekingsvergoeding. Die zou de vaste kosten van energieleveranciers doen dalen, waardoor de grote prijsverschillen tussen vaste en variabele tarieven zouden verkleinen.

Het voorstel uit het regeerakkoord werd al opgenomen in een beleidsverklaring van minister van Consumentenbescherming Rob Beenders (Vooruit). Concreet komt het erop neer dat klanten binnenkort wellicht opnieuw een boete moeten betalen als ze vóór de einddatum van het lopende contract van leverancier willen veranderen.

De herinvoering zou wel enkel van toepassing zijn op nieuwe energiecontracten met een vast tarief. De verbrekingsvergoeding zou ook pro rata aangerekend worden, dus volgens het aantal dagen dat u klant bent.

Hoe groot zal de impact zijn?

Minister Beenders verwacht met zijn maatregel een significante prijsverlaging bij vaste energiecontracten. “We zien in berekeningen dat de factuur met enkele honderden euro’s kan dalen”, beweert hij.

Het klinkt hoe dan ook tegenstrijdig dat de invoering van een opzegvergoeding uiteindelijk zou leiden tot een goedkopere energiefactuur. Dat is wellicht ook de reden waarom de regering de nieuwe maatregel eerst gedurende twee jaar wil invoeren, om daarna te evalueren of ze effectief een verlagend effect heeft op de prijzen. Pas daarna wordt een definitieve beslissing genomen.

Het blijft dus afwachten of een verbrekingsvergoeding werkelijk een impact zal hebben op het prijsverschil tussen vaste en variabele tarieven. Intussen kan zo’n boete u als consument er wel van weerhouden om in te tekenen op de aantrekkelijke prijzen van een andere leverancier.