Maar liefst acht procent van de Belgen zegt misleid te zijn door een nagemaakt product. Dat cijfer ligt iets lager dan het Europese gemiddelde van negen procent. Dat blijkt dinsdag uit een onderzoek van het European Intellectual Property Office (EUIPO), een gedecentraliseerd agentschap van de Europese Unie, gevestigd in het Spaanse Alicante.
In Bulgarije (negentien procent), Roemenië (zestien procent) en Hongarije (vijftien procent) bedotten nagemaakte producten heel wat meer mensen. In Zweden (twee procent) en Denemarken (drie procent) liggen de cijfers van de 27 deelnemende lidstaten het laagst. Het onderzoek peilde naar de perceptie, het bewustzijn en het gedrag van Europeanen omtrent intellectuele eigendom voor het jaar 2020. In totaal werden 25.636 respondenten bevraagd, onder wie 1.002 respondenten in België.
Vijf procent van de respondenten gaf echter aan in de voorbije twaalf maanden bewust een namaakproduct gekocht te hebben. Portugal (dertien procent), Slovenië (twaalf procent) en Luxemburg en Slowakije (elf procent) zijn de koplopers onder de deelnemende lidstaten. Met zeven procent van de respondenten ligt het cijfer voor België iets hoger dan het Europese gemiddelde.
Voornamelijk jonge mensen, tussen 15 en 24 jaar oud (tien procent), kochten bewust namaakproducten. Acht procent van de respondenten downloadde, streamde of zocht bewust toegang tot content van illegale online diensten, voornamelijk in Luxemburg (achttien procent), Slovenië (zeventien procent) en België, Italië en Slowakije (dertien procent). Ook in dit geval ging het vooral om mensen tussen 15 en 24 jaar oud (23 procent). In België gaf 30 procent van de respondenten aan te betalen voor online content van legale diensten. De Finnen doen het van alle deelnemende lidstaten het best met 58 procent.
Nagemaakte geneesmiddelen
Uit het onderzoek blijkt tevens dat 33 procent van de Europeanen zich de voorbije twaalf maanden afvroeg of een aangekocht product wel echt was. Tijdens de coronapandemie nam de bezorgdheid over namaakproducten toe, stelt het EUIPO. ‘Door de toenemende verspreiding van nagemaakte geneesmiddelen, zoals antibiotica en pijnstillende middelen, en de laatste tijd ook van andere medische producten, zoals persoonlijke beschermingsmiddelen en mondkapjes, is dit fenomeen duidelijk zichtbaar geworden’, klinkt het. De handel in nagemaakte en vervalste farmaceutische producten is wereldwijd goed voor vier miljard euro, stelt het EUIPO.
Volgens een onderzoek van het EUIPO en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) maken namaakproducten 6,8 procent uit van de totale invoer in de Europese Unie (121 miljard euro). Dat raakt elke sector, klinkt het, van cosmetica, kledij, speelgoed en elektronica over dranken tot zelfs bestrijdingsmiddelen. ‘Voor consumenten kunnen deze producten ernstige gezondheids- en veiligheidsrisico’s vormen, vooral door blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen en andere gevaren’, stelt het EUIPO.
Namaakproducten leiden eveneens tot beveiligingsinbreuken en financiële verliezen. ‘Leveranciers van illegale IPTV (televisie ontvangen via een internetverbinding, nvdr.) verdienen in de EU elk jaar bijna één miljard euro, waarmee ze contentmakers en legitieme bedrijven schade toebrengen’, aldus EUIPO. Volgens het intellectual property scoreboard voor kmo’s meldden een kwart van de kmo’s in Europa in 2019 dat ze schade ondervonden door inbreuken op hun intellectuele-eigendomsrechten. Bedrijven met intellectuele-eigendomsrechten, zoals handelsmerken of patenten, meldden omzetverlies (35 procent), reputatieschade (27 procent) en een verminderd concurrentievermogen (15 procent) als het gevolg van inbreuken op die rechten.
