Tegen 2035 moeten alle lidstaten van de NAVO 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) investeren in veiligheid. Is investeren in defensie uitsluitend een taak voor de overheid of kunnen grote (en kleine) beleggers hun duit in het zakje doen? Sommige grote beleggers zijn zinnens hun beleggingsbeleid aan te passen zodat ze (meer) mee kunnen investeren in defensie.
Ongeveer 3,5 procent van het bbp moet tegen 2035 naar het leger gaan en 1,5 procent van het bbp moet naar kritieke infrastructuur, netwerkbeveiliging, weerbaarheid, innovatie en versterking van de defensie-industrie gaan. in 2029 komt er een evaluatie om na te gaan of alle lidstaten goed op weg zijn.
Sinds de start van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne is er veel geld van beleggers richting de defensiesector gevloeid, onder meer via gespecialiseerde ETF’s. Voor grote beleggers botsen die investeringen in defensie soms met hun eigen uitsluitingsbeleid of de ethische ‘do no significant harm’-principes die ze hanteren. Het Deense pensioenfonds AkademikerPension kondigde gisteren aan dat het fonds een aantal uitsluitingen gaat opheffen.
Volledige of gedeeltelijke uitsluiting
Forum Ethibel en LuxFlag brachten deze week de sterk uiteenlopende visies van vermogensbeheerders over de defensiesector in kaart. De Belgische non-profitorganisatie Ethibel doet sinds 1991 onderzoek naar duurzame spaar- en beleggingsproducten in ons land.
Zowat alle vermogensbeheerders zijn het erover eens dat controversiële wapens zoals clusterbommen, chemische of biologische wapens of antipersoonsmijnen geen plaats hebben in duurzame of ethische portefeuilles.
Over wapens met fosfor of verarmd uranium is er onenigheid of ze al dan niet ‘controversieel’ zijn. Grote pensioenfondsen zoals het Noorse staatspensioenfonds, de Nederlandse Stichting Pensioenfonds ABP, het Zweedse AP4 fund en het Franse Fonds de Réserve pour les Retraites sluiten investeringen in bedrijven zoals Airbus, Leonardo, Boeing en Honeywell uit, omdat ze onderdelen voor kernwapens maken. Heel wat andere beheerders hebben geen issue met die bedrijven.
Het Deense AkademikerPension lijkt zinnens om de restricties op te heffen voor bedrijven die betrokken zijn bij de productie van kernwapens in Europa. Het gaat concreet om Airbus, Babcock International, Dassault Aviation, Leonardo, Saffron en Thales. Ook de kleinere en minder bekende bedrijven Serco Group, Groupe Reel en Ultra Electronics zouden van het strafbankje gehaald worden. Alle bedrijven die te maken hebben met niet-Europese kernwapenprogramma’s blijven taboe, net zoals alle bedrijven die gelinkt worden met mensenrechtenschendingen.
Agressieve of defensieve wapens
Nog veel meer debat is er over conventionele wapens. De Wereldbank wil er niets mee te maken hebben. Het Noorse pensioenfonds wijst conventionele wapens af, als ze geëxporteerd worden naar landen die veroordeeld zijn of waartegen internationale sancties lopen. Heel wat beheerders hebben alleen problemen met betrokkenheid bij schendingen van mensenrechten.
Wapens zouden kunnen worden onderverdeeld in agressieve of defensieve wapens. Langeafstandsraketten komen bijvoorbeeld in de eerste categorie terecht en raketafweersystemen in de tweede categorie. Alleen worden veel wapens zowel in de aanval als in de verdediging gebruikt.
Innovatie
Daarnaast zijn er ook producten of technologieën die zowel voor militaire als burgerdoeleinden gebruikt kunnen worden. Beleggers zijn daarover vaak positiever omdat ze denken dat er meer voordelen voor de maatschappij zijn en dat die bedrijven de innovatie drijven.
De Europese Investeringsbank (EIB) bijvoorbeeld heeft de investeringen in defensie verhoogd, maar doet enkel investeringen in dual-use-projecten. De regel dat meer dan 50 procent van de omzet uit civiele doeleinden moet komen, is wel recent geschrapt.