Investeren in lokale windenergie: wat zijn de mogelijkheden?

Ons land zet zeer sterk in op windenergie, onder andere met de bouw van het Prinses Elisabeth Eiland in de Noordzee. Al die duurzame inspanningen bieden kansen voor particuliere beleggers.

België investeert al sinds 2003 in offshore windenergie. Dat vertaalde zich tot nu toe in acht volgebouwde windmolenparken in de Noordzee. Die spelen een belangrijke rol in de transitie naar meer duurzame energiebronnen. Bovendien komt er nog dit decennium een tweede, meer westelijk gelegen Prinses Elisabeth-zone bij. Die zal de huidige capaciteit meer dan verdubbelen. Beide zones zullen samen een vijfde van de elektriciteitsbehoefte in ons land dekken.

Hoeveel onze windturbines op zee samen produceren, kunt u realtime checken op de website van het Belgian Offshore Platform. Maar ook de windmolens op land dragen zeker hun steentje bij. Eind vorig jaar telde Vlaanderen er 672. Volgens de meest recente cijfers van de federale overheidsdienst Economie produceerden ze in november 2022 samen 652 gigawattuur, wat overeenkomt met 42 procent van de totale opgewekte windenergie in diezelfde maand.

Hernieuwbare energie is seizoensgebonden: windmolens produceren relatief gezien meer groene elektriciteit in de winter, terwijl zonnepanelen vooral in de zomermaanden een significante bijdrage leveren. De gegevens van Belgian Offshore Platform illustreren hoe complementair wind- en zonne-energie zijn:

Die complementariteit zorgt voor een goed evenwicht in het aanbod van elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen. Vorig jaar vulden die samen 21 procent van de totale elektriciteitsbehoefte in ons land in. Tegen 2050 wil België 100 procent hernieuwbare energie. Bart Bode, directeur van de Vlaamse Windenergie Associatie (VWEA), waarschuwde evenwel onlangs nog dat de moeizame vergunningsprocedures voor windturbines dringend moeten worden versoepeld.

De toekomst voor windenergie ziet er hoe dan ook veelbelovend uit. Wilt u daar als particuliere belegger graag een graantje van meepikken, dan kunt u rechtstreeks (via aandelen) of onrechtstreeks (via crowdlending) participeren in een windmolenpark. De VWEA pleit voor een ondersteuning van alle coöperatieve vormen. “Zowel de initiatiefnemer van een windproject als de burger moet een vrije keuze hebben tussen de verschillende participatiemodellen”, meent Bart Bode.

Via aandelen

Zowat elke uitbater biedt de kans om rechtstreeks aandelen te kopen. Soms kan dat ook via de gemeente, die dan mede-eigenaar van een aandelenpakket is. De burgercoöperaties – zogeheten renewable energy sources cooperatives of REScoops – werken zonder betrokkenheid van bedrijven en banken, waardoor het rendement volledig terugvloeit naar de burger. Als mede-eigenaar heeft die ook inspraak tijdens de jaarlijkse algemene vergadering.

Er bestaan enkele websites die zulke coöperatieve initiatieven verzamelen. Kijk bijvoorbeeld eens op de site van de Vlaamse overheid of op deze Energiekaart. Andere nuttige bronnen zijn REScoop Vlaanderen en REScoop Wallonie. Een rechtstreekse participatie kan doorgaans al vanaf bijvoorbeeld 125 of 250 euro per aandeel. Meestal geldt een limiet per persoon, en moet u de aandelen minstens enkele (meestal drie tot vijf) jaren bijhouden.

U kunt investeren in zowel onshore als offshore projecten. Initiatieven als North Sea Wind of ECO2050 focussen bijvoorbeeld op windmolenparken in de Noordzee. Een onlineplatform dat zulke offshore initiatieven bundelt, bestaat bij ons weten niet.

De wet bepaalt dat het brutodividend van een erkende coöperatieve nooit meer dan 6 procent mag bedragen. De vooropgestelde rendementen liggen dan ook vaak tussen 3 en 6 procent per jaar. Ze zijn evenwel nooit gegarandeerd, omdat ze afhankelijk zijn van de opbrengst van het achterliggende project. In principe rekenen burgercoöperaties geen instap-, beheers- of uitstapkosten aan.

Via crowdlending

Investeren in windmolenparken kan ook indirect via crowdlending. U leent dan gedurende een vooraf bepaalde termijn geld aan de beheerder van het project, in ruil voor een jaarlijkse rentevergoeding. Het betreft dus een lening waarbij u als financier een schuldeiser (en dus geen aandeelhouder of mede-eigenaar) wordt, net zoals bij een klassieke obligatie.

Het crowdlendingplatform van Ecco Nova verzamelt verschillende (voorlopig enkel onshore) initiatieven. Via het afrolmenu kunt u filteren op ‘windturbine’. “Het minimale investeringsbedrag ligt doorgaans op 500 euro”, zegt woordvoerder Pierre-Yves Pirlot. “Een dividend valt nooit vooraf te voorspellen, maar bij crowdlending zijn de looptijd van de lening, de rentevoet en de manier waarop het kapitaal wordt terugbetaald wél altijd vooraf vastgelegd. Dat is een geruststelling voor de investeerder.”

“Historisch gezien bedraagt de gemiddelde brutojaarrente 5 procent, maar door de inflatie neigt die nu te stijgen. Op ons platform lopen momenteel campagnes die een rentevoet van 7 of 8 procent bruto aanbieden. Als investeerder betaal je meestal eenmalig 15 euro administratiekosten, maar soms vallen die ook weg.”

De fiscaliteit

Vroeger waren dividenden van door de overheid erkende coöperaties tot 190 euro vrijgesteld van roerende voorheffing. In 2018 werd die regeling vervangen door een verrekening van de ingehouden roerende voorheffing via de belastingaangifte. Vandaag is de eerste schijf van 800 euro aan dividenden per belastingplichtige fiscaal vrijgesteld. Die grens geldt echter voor alle dividenden die u ontvangt (exclusief die uit beleggingsfondsen en juridische constructies).

Wat betekent dat concreet? De coöperatie houdt meteen 30 procent aan de bron in, en betaalt vervolgens het nettobedrag uit. U kunt die roerende voorheffing nadien terugvorderen via uw aangifte in de personenbelasting. Op die manier kunt u tot (800 euro × 30 procent =) 240 euro recupereren.

Kiest u voor crowdlending? In dat geval staat de wetgeving helaas niet toe de meteen ingehouden roerende voorheffing (eveneens 30%) te recupereren.

De risico’s

Beleggen in een windmolenpark houdt sowieso een bedrijfsrisico in, ongeacht de manier waarop u dat doet. “Participeren in een bedrijfsactiviteit zoals een windmolenpark is nooit gegarandeerd rendabel”, waarschuwt Bart Bode van de VWEA.

“Investeer daarom een beperkt deel van je vermogen, en zorg voor een goede diversificatie”, adviseert Pierre-Yves Pirlot. “Crowdlendingplatformen als Ecco Nova worden gecontroleerd door de financiële waakhond FSMA. Bovendien maken wij een selectie van de aangeboden investeringsprojecten, op basis van een uitgebreide screening. We streven naar maximale transparantie, en publiceren voor elk project een gedetailleerde lijst met risico’s.”

“Bepaalde campagnes gaan gepaard met zekerheden zoals hypotheken, onderpanden of co-debiteurschap. Maar in principe gaat het bij crowdlending om een achtergestelde lening, wat betekent dat de banken met prioriteit worden terugbetaald. Het feit dat een platform als Ecco Nova de terugbetalingscapaciteit zorgvuldig verifieert bij de projectanalyse, is dan ook niet onbelangrijk.”

Als investeerder moet u hoe dan ook rekening houden met het feit dat u uw inleg gedeeltelijk of geheel kunt verliezen. Weet ook dat de wetgeving rond fiscaliteit en subsidies tijdens de looptijd van uw investering steeds kan wijzigen. Dat gebeurde in het verleden al vaker.

Eigen windmolen

Is investeren in een eigen windmolen in uw tuin een goed idee, als antwoord op de hoge energieprijzen? In dit artikel leest u het antwoord.