ECB hint op einde van renteverhogingen

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft beslist de rente op 20 september op te trekken, om krediet duurder te maken en zo de inflatie in de eurozone te bestrijden. Het is de tiende renteverhoging op een rij, en allicht de laatste.

Over een week komt er opnieuw 0,25 procentpunt bij de belangrijkste drie rentetarieven van de ECB. Die tarieven zijn de kraantjes waaraan de centraal bankiers draaien, om ervoor te zorgen dat een gepaste hoeveelheid krediet in de economie van de eurozone vloeit. “De inflatie loopt verder terug, maar de verwachting is nog steeds dat ze te lang hoog blijft”, klonk het in een persbericht.

Verderop staat dat de basisrentetarieven “een niveau bereikt hebben dat, indien aangehouden voor een voldoende lange periode, een substantiële bijdrage gaat leveren aan een tijdige terugkeer van de inflatie naar de doelstelling”. Lees: dit is allicht de laatste renteverhoging.

“Als je je afvraagt waarom de ECB niet even afwacht, tot het effect van de vorige renteverhogingen volledig duidelijk wordt, dan is het antwoord heel duidelijk: het draait allemaal om geloofwaardigheid”, zegt de ING-econoom Carsten Brzeski. “De ECB heeft maar één job en dat is prijsstabiliteit. De eurozone heeft al bijna drie jaar geen prijsstabiliteit meer gekend. Maar als de economie blijft verzwakken en de prijsstijgingen tractie verliezen, zal het heel moeilijk worden om nog argumenten te vinden voor een volgende renteverhoging voor het einde van het jaar.” Ook Brzeski leest in het persbericht dat dit de laatste renteverhoging wordt.

Voor 2023 verwachten de economen van de ECB een gemiddelde inflatie van 5,6 procent, 3,22 procent voor 2024 en 2,1 procent voor 2025. Voor 2023 en 2024 zijn de inflatievooruitzichten opgetrokken wegens de hoger dan verwachte energieprijzen. De doelstelling van de ECB is een gemiddelde inflatie van ongeveer 2 procent over de lange termijn. De verwachtingen voor economische groei zijn naar beneden herzien, met een gemiddelde groei van 0,7 procent in 2023, 1 procent in 2024 en 1,5 procent in 2025.

Deur open of dicht?

Vanaf 14.45 uur gaf Lagarde meer tekst en uitleg op een persconferentie, waar journalisten probeerden te pushen om een duidelijker antwoord te krijgen op de vraag of dit de laatste renteverhoging is. De ECB-voorzitter hield vast aan elk woord uit haar toespraak. “Moet de deur open of dicht zijn voor renteverhogingen?”, vraagt Lagarde zich luidop af. Wel, de markten gaan er duidelijk van uit dat ze dicht is: met stijgende aandelenkoersen en dalende obligatierentes als gevolg.

“Het is één ding om te gokken dat de ECB klaar is met renteverhogingen. Het is nog iets anders om ervan uit te gaan dat er in 2024 renteverlagingen komen”, waarschuwt Dennis Van Landeghem, valutastrateeg bij Belfius. “De euro zakte na de ECB-beslissing onder 1,07 per dollar. Op ongeveer hetzelfde moment kwam een hoger dan verwachte stijging van de producentenprijzen in de Verenigde Staten binnen en een onverwachte stijging van de aankopen van consumenten.”

Op de vraag of er veel discussie was over deze renteverhoging zei Lagarde: “We hebben uren en uren naar de presentaties van de data gekeken, gegeven door de medewerkers van de Europese Centrale Bank. Er waren een aantal bestuurders die liever hadden afgewacht en gepauzeerd, maar er was een solide meerderheid voor een renteverhoging.”

We boeken vooruitgang

De voorspellingen van economen waren vooraf verdeeld tussen een rentepauze en een laatste renteverhoging in september. “Uiteindelijk besliste de ECB de rente opnieuw te verhogen. Een aanhoudende pauze is gesignaleerd, maar het is een pauze met weinig overtuiging. De ECB houdt de optie open om ze opnieuw te verhogen als het nodig is. Er is geen duidelijke verklaring van een overwinning op de inflatie”, reageert Mark Wall, econoom bij Deutsche Bank.

Een overwinning op de inflatie claimt de ECB inderdaad niet. “We boeken vooruitgang”, zei Lagarde daarover op de persconferentie. “De inflatie is gehalveerd. Is dit voldoende? Neen. We willen geen recessie, maar we willen prijsstabiliteit. Dat is belangrijk, vooral voor de minder geprivilegieerde mensen.”

“Vanaf nu zal de focus van de markten verschuiven naar hoe lang de rente op het restrictieve niveau zal blijven, wat natuurlijk zal afhangen van de inflatie en de groei”, meent Anna Stupnytska, econoom bij Fidelity International. Tijdens de persconferentie benadrukte Lagarde dat de ECB vastbesloten is zo lang als nodig is de rente voldoende hoog te houden. De focus ligt voorlopig op “hoger voor langere tijd”, ook al loert de recessie om de hoek.”

De depositorente stijgt dus op 20 september tot 4 procent. Dat is het hoogste peil in de geschiedenis van de ECB. Twee jaar geleden stond die rente nog op een dieptepunt van minus 0,5 procent. Het is de rente die de banken in de eurozone krijgen, wanneer ze hun overtollige deposito’s bij de ECB parkeren. Wanneer de banken verwijten krijgen dat ze de spaarrentes niet snel genoeg optrekken, dan wordt doorgaans naar deze depositorente verwezen.