Anna Rosenberg (Amundi Investment Institute): ‘Beleggers moeten sinds 2016 meer rekening houden met geopolitieke risico’s’

Er is geen groter schaakbord dan de wereldpolitiek en het spel daarop wordt almaar vuriger gespeeld. Voor beleggers is dat een extra front om in de gaten te houden. Anna Rosenberg en Guy Stear van het Amundi Investment Institute vertellen hoe beleggen ook geopolitiek is.

Politiek en beleggen, volgens sommigen moeten die strikt gescheiden blijven. Maar daarmee dreigen beleggers zich in de voet te schieten. Het reilen en zeilen op de financiële markten is hoe langer hoe meer verstrengeld met geopolitieke ontwikkelingen. Die vormen niet alleen risico’s maar bieden ook kansen. “Als je er de vinger op moet leggen wanneer geopolitiek echt een rol is beginnen te spelen voor de financiële markten, dan springen er twee gebeurtenissen uit: de eerste verkiezing van Donald Trump en de brexit”, zegt Anna Rosenberg. Ze is hoofd geopolitiek bij het Amundi Investment Institute, de onderzoeksafdeling van Europa’s grootste vermogensbeheerder. Zij en Guy Stear, hoofd strategie voor ontwikkelde landen, willen de verstrengeling tussen geopolitiek en de financiële markten zo scherp mogelijk op het netvlies krijgen.

Waarom is het voor beleggers belangrijk ook daar oog voor te hebben, en niet alleen te kijken naar de financiële en operationele ontwikkelingen in bedrijven en sectoren?

ANNA ROSENBERG. “De geopolitieke context is een belangrijk onderdeel van de macro-economische achtergrond. Het bepaalt de beslissingen van belangrijke beleidsmakers, bijvoorbeeld of en hoe centrale banken hun rentes verhogen of verlagen. Beleggers willen zulke dynamieken beter begrijpen. Daarnaast draait geopolitiek om risico’s, ook daar moeten beleggers rekening mee houden. En het zet nieuwe trends in gang.”

Hoezo?

ROSENBERG. “Kijk naar de haussemarkt in techaandelen. Die is deels het resultaat van de machtsstrijd tussen de Verenigde Staten en China en de race rond artificiële intelligentie (AI) die zij allebei willen winnen. Een ander voorbeeld zijn de oplopende koersen van cryptomunten en goud. Die zijn deels gedreven door centrale banken in opkomende markten die minder afhankelijk willen zijn van de VS en de dollar en daardoor meer goud inslaan.”

Is het belang van geopolitiek voor de financiële markten altijd even groot geweest?

GUY STEAR. “Het Amundi Investment Institute heeft een sentimentsbarometer voor geopolitiek risico ontwikkeld. Als je die vergelijkt met andere indicatoren die schommelingen op de financiële markten volgen, zie je dat er altijd wel een verband is, maar dat het sinds 2016 veel sterker is geworden. Zoals Anna zegt, is de wereld sinds 2016 een pak onzekerder geworden. Geopolitiek risico vertaalt zich in financieel risico.”

ROSENBERG. “In de afgelopen decennia hadden beleggers niet veel aandacht voor geopolitiek risico. Het bestond wel, maar het was vooral van tel voor beleggers en bedrijven in opkomende landen. Maar sinds de brexit en de verkiezing van Trump zijn de politieke risico’s plots wereldwijd van tel, ook in geavanceerde economieën. We kunnen er ook vrij zeker van zijn dat de geopolitieke risico’s nog zullen toenemen.”

Wat zijn nog recente voorbeelden die het belang van politiek en geopolitiek illustreren voor beleggers?

STEAR. “De Duitse autosector lijdt bijvoorbeeld heel erg onder het beleid van de Chinese regering om de economische groei van het land niet langer aan te drijven met grote infrastructuurprojecten, maar met de export van Chinese goederen. Vandaar dat China zo sterk inzet op de export van elektrische auto’s. Dat heeft een directe impact op de resultaten van Duitse autobouwers. Zulke beslissingen, die aan de andere kant van de wereld genomen worden, hebben een ontegensprekelijke impact op aandelen die wij in portefeuille kunnen hebben.”

ROSENBERG. “De massale diversifiëring van toeleveringsketens is een ander voorbeeld. Het nearshoren van veel bedrijven naar Mexico om dichter bij de VS te zitten is daar een illustratie van. En veel Aziatische landen, zoals Indonesië, doen het momenteel heel erg goed omdat investeringen in China naar die landen uitwijken. Dat zijn allemaal reacties op geopolitieke ontwikkelingen.”

Hoe kunnen beleggers de geopolitieke ontwikkelingen inbedden in hun beleggingsbeslissingen?

ROSENBERG. “Daar is geen draaiboek of stappenplan voor. Particuliere aandelenbeleggers kunnen wel heel specifieke vragen stellen om de geopolitieke blootstelling van bedrijven te achterhalen. Heeft het bedrijf een strategie om met geopolitieke risico’s om te gaan? Is het wendbaar genoeg om zich aan te passen? Welke informatie deelt het daarover in zijn jaar- en andere rapporten? Beleggers kunnen daarmee te weten komen of een bedrijf het slachtoffer of de begunstigde van bepaalde geopolitieke ontwikkelingen is. Dat zijn wel complexe denkoefeningen en de inbedding van geopolitiek in beleggingsstrategieën is nog volop in ontwikkeling.”

STEAR. “Daarom is het belangrijk dat je mensen opzoekt of volgt die dat al jaren doen en hun ervaring kunnen omzetten in een voordeel als belegger.”

ROSENBERG. “Check ook altijd of de beheerders van de beleggingsfondsen waarin je belegt geopolitieke ervaring hebben, of hun voorspellingen geopolitieke ontwikkelingen in rekening brengen en of dat echt deel uitmaakt van hun beleggingsproces.”

Is die relevante informatie bij beursbedrijven altijd even gemakkelijk terug te vinden?

STEAR. “Bedrijven maken heel veel informatie bekend, maar ze zullen niet de verbanden voor jou leggen. Ze rapporteren bijvoorbeeld heel gedetailleerd over waar ze vestigingen hebben en in welke landen ze welk deel van hun omzet halen. Maar dan moet jij als belegger nog wel de stipjes met elkaar verbinden. Bijvoorbeeld, voor een Europees bedrijf dat een groot deel van zijn omzet in de VS genereert, is het een belangrijk verschil of het dat doet door vanuit Europa naar de VS te exporteren of door in de VS te produceren. De ene situatie is wat risicovoller dan de andere, maar zo’n verband moet je zelf leggen. Het belangrijkste is dat het bedrijf daar voldoende en de juiste informatie over deelt.”

ROSENBERG. “Verder is het ook altijd handig om in de bedrijfscommunicatie te zoeken op kernwoorden zoals geopolitiek, politiek risico, risico voor toeleveringsketens enzovoort.”

Wat zijn voor de financiële markten de hete geopolitieke hangijzers?

ROSENBERG. “De herverkiezing van Trump is het belangrijkste. Het grootste vraagteken is de impact van de importheffingen. Het is nog te vroeg om daar al definitief iets over te zeggen, maar we moeten niet uitgaan van het meest extreme scenario. Een mogelijk scenario is dat Trump China eerst vraagt om vorige handelsovereenkomsten na te komen. Als China dat weigert, zal hij de heffingen op specifieke Chinese exportgoederen verhogen, en niet meteen op alle Chinese goederen. Daarnaast zal hij waarschijnlijk nieuwe handelsonderzoeken lanceren, maar het duurt maanden voordat die naar nieuwe tarieven worden vertaald. In de komende jaren zullen Amerikaanse heffingen op Chinese goederen stijgen, want deze regering wil de VS strategisch loskoppelen van China. Maar dat zal in heel specifieke sectoren gebeuren, waar de VS bereid is een hevige reactie van China op te vangen. De financiële markten zijn nog volop aan het uitvlooien hoe die puzzel precies zal vallen.”

Ik dacht dat Oekraïne en het Midden-Oosten de belangrijkste ontwikkelingen waren.

ROSENBERG. “Beleggers kijken ook naar wat een mogelijk einde aan de oorlog in Oekraïne voor Europa zou kunnen betekenen. Een staakt-het-vuren of een deal zal heel moeilijk te bekomen zijn. Er zouden een half miljoen Europese vredestroepen nodig zijn om dat in stand te houden. Bovendien heeft Poetin weinig redenen om de oorlog te stoppen. Voor bedrijven en beleggers blijft Oekraïne heel onzeker. Als er een deal komt, zullen vooral kleine wendbare bedrijven het aandurven er zaken te doen. Ik denk aan Europese bouwbedrijven die kunnen helpen met de heropbouw. De situatie in het Midden-Oosten sluimert altijd. Zolang die niet ontaardt, negeren financiële markten die.”

STEAR. “Op de middellange termijn is het duidelijk dat we naar een wereld gaan die minder multi- of unipolair is, maar waar het vooral zal draaien om de krachtmeting tussen China en de VS.”

Wat betekent dat voor bedrijven en beleggers?

STEAR. “Een wereld waarin meer wrijving voor handel is, is ook een wereld waarin mondiale merken aan waarde verliezen. We gaan naar een wereld waarin bedrijven minder willen of kunnen verkopen over de grenzen heen. Al zal dat heel sector- of regiospecifiek zijn. Je ziet het nu al aan de waarderingen van Chinese aandelen. Daar zit al dat slechte nieuws al in de koersen. Je moet als belegger ook oog hebben voor aandelenkoersen die slecht nieuws overmatig weerspiegelen. Dat kunnen kansen zijn.”

ROSENBERG. “Er komen ook winnaars uit de handelsspanningen. Veel bedrijven verhuizen naar nieuwe locaties. Dat creëert nieuwe handelsroutes en nieuwe bedrijven. Chinese bedrijven proberen er met alle macht minder Chinees uit te zien door zich in andere landen te vestigen. Mexico zag daardoor veel investeringen toestromen. De wereld ziet er vandaag meer uit als een volatiele opkomende markt. Om dat allemaal te begrijpen moet je dat van heel nabij opvolgen en overal bronnen hebben.”

In welke activaklasse is de impact van geopolitiek het grootst?

ROSENBERG. “Historisch is de link tussen geopolitiek en grondstoffen het sterkst, omdat grondstoffen gebruikt worden als machtsinstrument of onderhandelingshefboom. Kijk naar de rol van Russisch gas de jongste jaren. Het risico bestaat dat zulke dynamieken de komende jaren toenemen. Er is een race aan de gang om bepaalde grondstoffen te controleren, vooral de zeldzame aardmetalen.”

Heeft geopolitiek daarmee een belangrijke impact op de inflatie?

STEAR. “Het gaat niet alleen om wat het kost om die grondstoffen uit de grond te krijgen, maar ook om de impact van de grondstoffenprijzen op de eindconsument. Ook de transportkosten zijn volatieler geworden door politieke risico’s.”

ROSENBERG. “De meeste geopolitieke ontwikkelingen van dit moment verhogen de kosten. Of het nu gaat over toeleveringsketens die van just in time naar just in case evolueren, of de importheffingen onder Trump en de exportcontroles en sancties die daarmee samenhangen. Daardoor hebben bedrijven bijvoorbeeld meer juridische expertise nodig. Dat kost ook meer.”

STEAR. “De meeste indexen van consumentenprijzen die de inflatie meten, bestaan grofweg uit 60 procent diensten, 10 procent energie, 10 procent voeding en 20 procent andere goederen. Invoerheffingen en transportkosten kunnen die laatste 40 procent beïnvloeden en die prijsverhogingen kunnen doorsijpelen naar de diensten in de economie.”

Wat zijn de voornaamste politieke ontwikkelingen in de komende jaren?

ROSENBERG. “Meestal doe ik geen voorspellingen die verder kijken dan een jaar, maar met de huidige trends verwacht ik dat de geopolitieke risico’s de komende jaren zullen toenemen. Onder meer door de relatie tussen China en de VS, maar ook door de versterkte relaties tussen Rusland, China, Noord-Korea en Iran. Dat is een echte gamechanger. Dat zijn nucleaire of bijna-nucleaire machten die de wereldorde willen veranderen. Al die zaken samen zorgen voor veel economische wrijving. In de afgelopen jaren heeft dat niet meteen tot minder handel geleid, maar met de nieuwe dynamiek rond de importtarieven in de VS zou dat deze keer de wereldhandel wel kunnen vertragen. Voeg daar de impact van AI op desinformatie en de maatschappelijke en politieke impact van de klimaatverandering aan toe. Er zit momenteel heel veel risico in het systeem. Daar moeten we mee leren te leven.”

STEAR. “De wereld zal kleiner worden met minder efficiënte handelsstromen en minder kansen voor beleggers om hun portefeuilles te diversifiëren. Maar ook in die context zullen er winnaars zijn. Denk aan bedrijven die sterk op hun binnenlandse markten focussen, zoals nutsbedrijven, energiebedrijven, infrastructuurbedrijven enzovoort. Die zijn minder kwetsbaar.”

Lees ook: