U wilt een deel van uw vermogen bij leven schenken aan uw kinderen, of u overweegt om uw bezittingen via een testament te verdelen over uw nabestaanden. Welke digitale oplossingen bestaan daarvoor?
Door een gedeelte van uw vermogen te schenken kunt u in veel gevallen de erfbelasting voor uw erfgenamen beperken of vermijden. Wilt u een woning, een bouwgrond of een ander onroerend goed bij leven overdragen, dan moet u daarvoor een notaris in de arm nemen. Die stelt een akte op en registreert die officieel. De begiftigden betalen schenkbelasting, die lager is dan de erfbelasting op hetzelfde vermogen.
Voor de schenking van roerende goederen zoals geld, aandelen, juwelen of schilderijen bent u niet verplicht om een notaris te raadplegen. Zo’n overdracht kan eenvoudig door iets te geven (de handgift) of door geld of effecten over te schrijven (de bankgift).
Kiest u toch voor een notaris voor uw roerende schenking, dan is die verplicht de akte te registreren. In dat geval moeten de begunstigden schenkbelasting afdragen. Voor roerende goederen gaat het om een relatief laag en vlak tarief, waarvan de percentages niet stijgen met de waarde van het geschonken goed. In Vlaanderen is het tarief 3 procent in rechte lijn en tussen partners.
Schakelt u geen notaris in voor een handgift of bankgift, dan kunt u nog altijd kiezen of u de schenking al dan niet laat registreren. Zo’n registratie heeft als gevolg dat de begiftigden de gebruikelijke schenkbelasting betalen. De geschonken goederen verdwijnen daarna definitief uit uw vermogen, waardoor daarop geen erfbelasting meer verschuldigd is na uw overlijden.
LEES OOK. Erven en schenken: waarop moet u letten? (dossier)
Registratie kan digitaal
De registratie van een handgift of bankgift kan op verschillende manieren. Ofwel gaat u naar een lokaal kantoor Rechtszekerheid van de federale overheidsdienst Financiën, ofwel verstuurt u de documenten via de post, ofwel handelt u het proces volledig online af via het MyMinfin-platform. Die laatste optie is voor velen de meest eenvoudige. Bart Chiau, professor aan de faculteit economie van UGent en co-auteur van het boek Maak je erfgenamen gelukkig!, stelde een stappenplan op voor een vlotte afhandeling:
1. Meld u aan op MyMinfin. Dat kan met uw elektronische identiteitskaart (eID) en een kaartlezer, via itsme en sinds kort ook via de MyGov-app.
2. Onder het tabblad ‘Mijn interacties’ klikt u op ‘Een document indienen of antwoorden op een brief’ en selecteert u de optie ‘Ik beschik niet over een dienstcode’. In het afrolmenu kiest u vervolgens ‘Roerende schenking’ als documenttype.
3. Een schenking kan door iedereen worden geregistreerd. Sterker nog, de persoon die de overdracht ter registratie aanbiedt, hoeft niet eens de schenker of de begiftigde te zijn. Daarom kunt u in MyMinfin aanduiden of u de registratie in eigen naam (als schenker of begunstigde) dan wel voor iemand anders doet. In dat laatste geval dient u zijn of haar rijksregisternummer in te vullen.
Na een klik op de ‘Volgende stap’-knop kunt u het schriftelijke bewijs van de schenking (zie kader Hoe ziet een schenkingsdocument eruit?) uploaden. Het meest vanzelfsprekende format is een pdf, maar ook doc-, txt-, jpeg-, gif-, png- en zipbestanden worden aanvaard. De module accepteert slechts één bestand. Meerdere documenten moet u vooraf combineren tot bijvoorbeeld één pdf of een gecomprimeerd zipbestand. De maximale uploadgrootte is 30 megabyte.
4. In het vak ‘Bijkomende informatie’ kunt u extra informatie toevoegen. Bart Chiau geeft als tip om hier uw e-mailadres te vermelden dat gebruikt kan worden voor verdere communicatie.
5. Na een klik op ‘Indienen’ ontvangt u in principe een bevestiging dat de aanvraag goed is ontvangen. De bevoegde dienst zal daarop nagaan of aan alle voorwaarden is voldaan. Is dat het geval, dan wordt een bewijs van registratie opgemaakt. U ontvangt dan een bericht via e-mail en in My eBox. Het bewijsdocument vindt u onder het tabblad ‘Mijn documenten’ op MyMinfin. De uitnodiging voor de betaling van de schenkbelasting ontvangt de begunstigde later.
Voor de schenking van roerende goederen bent u niet verplicht om een notaris te raadplegen.
Niet registreren
Kiest u ervoor om de onderhandse roerende schenking niet te registreren, dan betaalt de begiftigde geen schenkbelasting, maar maken de geschonken goederen nog altijd deel uit van uw vermogen, mocht u binnen de vijf jaar na de handgift of bankgift overlijden. De goederen moeten dan worden aangegeven in de aangifte van de nalatenschap en worden vervolgens onderworpen aan de erfbelasting – alsof de schenking nooit heeft plaatsgevonden.
Een bijkomend nadeel van de niet-registratie is dat de begiftigde geen bewijs van eigendomsrecht heeft en daardoor minder rechtszekerheid geniet. Uw dochter kan dan bijvoorbeeld niet aan familieleden bewijzen dat zij wel degelijk de rechtmatige eigenaar is van de geschonken juwelen. Of ze kan later moeilijker aantonen aan de fiscus dat zij een belangrijke aankoop gefinancierd heeft met legaal verworven geld.
Testament digitaal opmaken
Een testament bepaalt wat er na uw overlijden met uw nalatenschap moet gebeuren. U kunt voor de opmaak een notaris inschakelen, maar ook dat hoeft niet per se. Bij een eigenhandig opgesteld testament riskeert u dat het niet rechtsgeldig is, omdat de inhoud niet strookt met de wet (bijvoorbeeld omdat u geen rekening heeft gehouden met de reservataire erfgenamen). De hulp van een notaris inroepen is daarom de veiligste oplossing met de kleinste kans op betwisting.
Bovendien kan dat ook online, dankzij Belgische bedrijven zoals Legacio en Testamentum. “We zijn een digitaal successiekantoor met een menselijke aanpak”, legt Boris de Vleeschouwer van Legacio uit. “We combineren een onlineplatform met een team van juristen dat ondersteuning biedt bij alle aspecten van een nalatenschap.” Een testament opmaken gebeurt in drie stappen:
1. U vult de nodige informatie online in.
2. De experts zetten alles om in juridisch sluitende taal en bezorgen u het digitale document.
3. U schrijft eigenhandig de inhoud over op een blad papier. U voegt de datum en uw handtekening toe. De derde stap is een wettelijke vereiste om het testament rechtsgeldig te maken.
Hoe ziet een schenkingsdocument eruit?
Het schenkingsdocument hoeft niet aan vormvoorwaarden te voldoen, maar u dient er wel deze informatie in op te nemen:
· De identiteit van de schenker (voor- en achternaam, geboorteplaats- en datum, huidig adres en fiscale woonplaatsen in de voorbije vijf jaar).
· De identiteit van de begiftigde (voor- en achternaam, geboorteplaats- en datum, en huidig adres).
· De gegevens over de schenking (beschrijving van de geschonken goederen, de waarde en de datum van de schenking).
· De verwantschapsband tussen de schenker en de begunstigde.
· De expliciete bevestiging dat de begiftigde de schenking aanvaardt.
· De handtekeningen van alle partijen.
