Risicoperiode voor niet-geregistreerde schenking verlengd tot 5 jaar

Wie een roerende schenking krijgt en die niet registreert, zal in de toekomst alsnog de volle pot aan erfbelasting betalen als de schenker binnen de vijf jaar overlijdt. Voordien was dat drie jaar.

Wilt u een woning of een bouwgrond schenken aan uw zoon of dochter, dan moet u daarvoor een notaris in de arm nemen. Die stelt een akte op en registreert de onroerende schenking officieel. Daardoor is op een schenking van onroerende goederen altijd schenkbelasting verschuldigd. De tarieven zijn sinds 2018 dezelfde in het hele land, maar ze stijgen naargelang de waarde van de schenking. Tot 150.000 euro betaalt uw kind 3 procent en tussen 150.000 en 250.000 euro 9 procent. Tussen 250.000 en 450.000 euro is dat 18 procent en vanaf 450.000 euro 27 procent.

Roerende goederen zoals geld, aandelen, kasbons, juwelen en kunstwerken kunnen in ons land worden geschonken bij notariële akte, maar evengoed onderhands: via een handgift (de overhandiging van een geldsom) of een bankgift (de overschrijving van geld).

Schakelt u daarvoor een notaris in, dan is die verplicht de akte te registreren. Ook in dat geval moet uw kind schenkbelasting betalen. Op roerende goederen zijn vlakke tarieven van toepassing, die niet variëren naargelang de waarde van het geschonken goed. Ze verschillen wel naargelang het gewest. Op een geregistreerde schenking van roerende goederen betalen kinderen 3 procent in Vlaanderen. In Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is dat 3,3 procent.

Lees ook: vastgoed schenken is logisch, maar emotioneel moeilijk

Schenking buiten de notaris om

Een roerende schenking kunt dus ook buiten de notaris om doen. U bepaalt dan zelf of u die hand- of bankgift laat registreren. Zowel de schenker als de begiftigde kan daartoe het initiatief nemen. De registratie heeft als gevolg dat uw kind de gebruikelijke schenkbelasting betaalt. De geschonken goederen verdwijnen daarna definitief uit uw vermogen. Daardoor hoeft uw kind daarop geen erfbelasting meer af te dragen na uw overlijden.

Een bijkomend voordeel van de registratie is dat de schenking niet meer betwist kan worden. Uw kind kan daarmee bijvoorbeeld aan familieleden bewijzen dat hij of zij wel degelijk de rechtmatige eigenaar van een geschonken schilderij is, of aan de fiscus aantonen dat het ontvangen geldbedrag is gebruikt om een belangrijke aankoop te financieren.

Schenking registreren of niet

Kiest u ervoor de onderhandse roerende schenking niet te registreren? In dat geval betaalt uw kind geen schenkbelasting, maar u neemt wel een risico: als u binnen de drie jaar na de schenking overlijdt, moeten de geschonken goederen in de aangifte van uw nalatenschap worden opgenomen. Daardoor worden ze mee onderworpen aan de erfbelasting, alsof de schenking nooit heeft plaatsgevonden.

In Vlaanderen betaalt uw kind vandaag 3 procent tot 50.000 euro, 9 procent tussen 50.000 en 250.000 euro, en 27 procent vanaf 250.000 euro. In de andere gewesten gelden andere tarieven en grensbedragen.

Uitbreiding naar vijf jaar

Vandaag bedraagt de risicoperiode – ook wel ‘verdachte periode’ genoemd – in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest drie jaar. In het verleden was dat ook in Wallonië het geval, maar de Waalse regering trok de termijn op 1 januari 2022 op tot vijf jaar voor nieuwe schenkingen.

In het nieuwe Vlaamse regeerakkoord lezen we dat de verdachte periode voor nieuwe schenkingen in Vlaanderen eveneens wordt uitgebreid van drie naar vijf jaar. Dat betekent dat wie een schenking ontvangt en die niet aangeeft, alsnog de volle pot aan erfbelasting dient te betalen wanneer de schenker binnen de vijf jaar overlijdt. Met die maatregel wil de Vlaamse regering families aanmoedigen af te stappen van niet-geregistreerde hand- of bankgiften, en te kiezen voor een geregistreerde schenking. Dat zou de Vlaamse overheid extra inkomsten moeten opleveren.

De voorbije jaren was het aantal geregistreerde schenkingen nochtans gestegen met ruim 14 procent. Volgens de Vlaamse Belastingdienst waren het er in de eerste helft van dit jaar 37.270, tegenover 32.616 in dezelfde periode vorig jaar. De geïnde schenkbelasting op roerende schenkingen steeg daardoor van 95,1 miljoen naar 121 miljoen euro, of met 27 procent.

Gemoedsrust of niet?

Opteert u voor een geregistreerde schenking, dan betaalt u wel schenkbelasting, maar u koopt daarmee gemoedsrust. Kiest u voor niet-registratie, dan neemt u een risico. In het beste geval betaalt u geen belasting, in het slechtste geval draagt u 27 procent af.

De controle gebeurt via rekeningonderzoeken van de fiscus, maar ook de banken moeten verdachte transacties melden. Kleine bedragen vallen mogelijk buiten het vizier van de belastingdienst, maar grote schenkingen glippen wellicht niet langer door de mazen van het net.

Als u ervoor kiest een onderhandse roerende schenking niet onmiddellijk te registreren, kan de schenker of de begunstigde dat nog altijd later doen. Het is hoe dan ook nuttig meteen een schriftelijk bewijs van de schenking op te stellen en bij te houden. Wanneer uw gezondheid plots zou verslechteren, kan dat document alsnog snel worden geregistreerd om erfbelasting na een eventueel overlijden te vermijden.

De erfbelasting daalt wel

In haar regeerakkoord maakte de Vlaamse regering ook bekend dat ze de belastingtarieven voor kleine en middelgrote erfenissen in de komende jaren stapsgewijs wil verlagen. De details van die plannen – zoals concrete percentages en grensbedragen – worden nog uitgewerkt. Door die maatregel zou de Vlaamse Belastingdienst 350 miljoen euro minder erfbelasting innen tegen 2029.