De Europese ministers van Financiën gaan mogelijk negen van ‘s werelds meest schadelijke belastingparadijzen vrijpleiten van belastingontwijking. Dat klaagt Oxfam aan in het rapport “Off The Hook”. Onder meer de Bahama’s, de Kaaimaneilanden en Panama worden volgens de ngo wellicht van de Europese lijst met belastingparadijzen gehaald.
De Europese ministers van Financiën hadden in december 2017 een gemeenschappelijke zwarte lijst opgesteld van landen die onvoldoende inspanningen leveren om belastingontwijking te verhinderen. Die zwarte lijst, waarop momenteel vijf landen staan, maakt deel uit van een reeks maatregelen waarmee de EU in de nasleep van schandalen als de Panama Papers en de Paradise Papers moet aantonen dat het haar menens is met de strijd tegen belastingontwijking en -ontduiking.
Daarnaast bestaat er ook een grijze lijst, met 63 landen die beloftes hebben gemaakt om de strijd tegen belastingontwijking op te voeren. Oxfam vreest dat de Europese ministers van Financiën, die komende week dinsdag samenkomen in Brussel, gaan beslissen om negen beruchte belastingparadijzen van die lijsten te schrappen. De ngo baseert zich daarvoor op een eigen onderzoek, dat gebruik maakt van dezelfde criteria als degene die door de EU worden gehanteerd. Zo zouden de Bahama’s, Bermuda, de Britse Maagdeneilanden, de Kaaimaneilanden, Guernsey, Hongkong, het eiland Man, Jersey en Panama op de zwarte noch op de grijze lijst vermeld worden.
Sommige van die landen waren nochtans betrokken bij de Papers-schandalen. ‘Die landen weten hoe de zwarte lijsten werken’, zegt Johan Langerock, de auteur van het Oxfam-rapport. ‘Ze hebben wettelijke hervormingen doorgevoerd. Sommige praktijken zijn bijvoorbeeld hervormd om aan de criteria te voldoen, maar worden intussen wel breder toegepast. We vragen dan ook dat er meer gekeken wordt naar de economische realiteit’, zo klinkt het nog. ‘De criteria die de EU hanteert zijn op zich zeker niet waardeloos, maar de manier waarop ze worden toegepast is voor verbetering vatbaar. We vrezen dat het hanteren van deze lijsten nu alleen maar meer schade zal aanrichten. Want die landen worden nu de facto niet meer als een belastingparadijs gezien.’
Zwitserland en VS
In totaal zouden 23 landen van de grijze lijst worden geschrapt. Achttien andere landen zullen dan weer van de grijze lijst worden verplaatst naar de zwarte lijst, die daarmee wordt uitgebreid tot 23 landen.
‘België blijft een belastingparadijs voor bepaalde multinationals en doet te weinig om belastingontwijking tegen te gaan.’
Nog volgens het onderzoek van Oxfam moeten in principe ook Zwitserland en de VS aan de zwarte lijst worden toegevoegd. Maar de organisatie verwacht dat dit om politieke redenen uiteindelijk niet zal gebeuren.
Voorts haalt Oxfam nog aan dat vijf Europese lidstaten – Cyprus, Ierland, Luxemburg, Malta en Nederland – zelf niet voldoen aan de Europese vereisten. Als de EU haar criteria op haar eigen lidstaten zou toepassen, dan zouden die landen dus op de zwarte lijst moeten terechtkomen. ‘Dit toont wel de hypocrisie van de EU aan, om normen op te leggen aan andere landen, zonder ze zelf toe te passen’, aldus Langerock.
Ook het fiscaal beleid van België bevindt zich volgens Oxfam in een schemerzone. Dat heeft vooral te maken met de innovatieaftrek, waardoor bedrijven minder belastingen betalen op winsten uit intellectuele eigendom, zoals octrooien en auteursrechten. ‘België blijft een belastingparadijs voor bepaalde multinationals en doet te weinig om belastingontwijking tegen te gaan’, stelt Oxfam. ‘Zo kunnen via de innovatie-aftrek farmareuzen hun belastingfactuur in België nog steeds drastisch verlagen tot onder 5 procent terwijl het gebruikelijk tarief van 29,58 procent bedraagt.’
