Belastingvrij schenken doe je zo

De Vlaamse Belastingdienst (Vlabel) sluit vanaf 1 juni één deur, maar er staan nog andere deuren open om belastingvrij te schenken bij de Nederlandse notaris. Wat kan voortaan niet meer? En wat kan nog wel? We beantwoorden de belangrijkste vragen uit de praktijk.

Voor alle duidelijkheid, Vlabel heeft geen probleem met schenkingen voor de Nederlandse notaris. Het viseert alleen de zogenaamde gesplitste inschrijvingen van geld en effecten die volgen op een buitenlandse schenkingsakte waarbij het vruchtgebruik wordt voorbehouden én waarbij de akte niet geregistreerd werd en dus niet aan de Belgische schenkbelasting werd onderworpen.

Wat verandert er op 1 juni?

Tot nu toe was een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik voor een Nederlandse, of een andere buitenlandse notaris, niet onderworpen aan Vlaamse erfbelasting. Dat geldt niet langer voor nieuwe schenkingen vanaf 1 juni.

U kunt nog ontsnappen aan de erfbelasting als de Nederlandse schenkingsakte wordt geregistreerd in België voor de bank uw rekening in tweeën splitst. Na een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik opent de bank een rekening op naam van de schenker waarop automatisch de rente en eventuele dividenden terechtkomen, en een rekening op naam van de begiftigde die de blote eigendom bezit. Bij de registratie van een schenking van geld of effecten met voorbehoud van vruchtgebruik betaalt u schenkbelasting (ook wel registratierechten genoemd).

In de praktijk heeft het geen zin meer dat soort schenkingen bij de Nederlandse notaris te doen. Vanaf 1 juni vermijdt u het best Nederlandse schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik van banktegoeden, beleggingsportefeuilles, aandelen van Belgische of buitenlandse vennootschappen, obligaties, beleggingsfondsen en trackers. Goed nieuws voor de Belgische notarissen, pech voor de Nederlandse notarissen.

Wat verandert er niet?

Voor schenkingen van geld of effecten in volle eigendom blijft alles bij het oude. De schenking voor een buitenlandse notaris staat trouwens uitdrukkelijk op de witte lijst van toegelaten technieken.

Het omstreden standpunt is enkel in Vlaanderen van toepassing en voorlopig niet in Brussel en Wallonië. De woonplaats van de schenker speelt een doorslaggevende rol.

Volledigheidshalve vermelden wij ook nog dat een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik van onroerende goederen in het buitenland ook niet onder dit standpunt valt. Er is dus geen probleem als u uw huis in de Provence aan de kinderen wilt schenken met voorbehoud van vruchtgebruik.

Hoe zit het met schenkingen uit het verleden?

Vlabel liet weten dat het niet de bedoeling is verrichtingen uit het verleden aan te pakken. Haar nieuwe standpunt inzake gesplitste inschrijvingen is enkel van toepassing op schenkingen vanaf 1 juni. Wie van plan was een schenking van geld of effecten met voorbehoud van vruchtgebruik te doen, kan dat nog doen tot en met 31 mei. Let wel, niet de datum van de schenkingsakte telt, maar wel de gesplitste inschrijving. U spreekt dus het best duidelijk af met uw bankier dat hij de deadline van 1 juni niet mag missen.

Welke alternatieven zijn er?

Het standpunt is niet van toepassing op schenkingen in volle eigendom. Maar belangrijk om weten is dat het ook niet van toepassing is op schenkingen van andere goederen dan effecten en geldbeleggingen, met voorbehoud van vruchtgebruik. Voor wie bijvoorbeeld een collectie kunstwerken of oldtimers met voorbehoud van vruchtgebruik in Nederland gaat schenken, verandert er niets.

Ook een schenking in volle eigendom, waaraan een financiële last wordt verbonden of een ‘last tot afstand van de vruchten’ valt er niet onder. Bij die laatste techniek ontvangt de schenker evengoed de rente en de dividenden. Het verschil tussen een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik en een schenking met een last tot afstand van de vruchten zit hem in de controle. Als u het vruchtgebruik behoudt, dan behoudt u meer controle over uw portefeuille.

Door te werken met een maatschap en een schenking met last kunt u exact hetzelfde bereiken als een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik. Dat is dus hét alternatief voor wie geld of effecten wil schenken met behoud van inkomsten én controle voor een Nederlandse notaris.

Is het nieuw standpunt van Vlabel wettelijk?

De meeste fiscalisten denken dat de interpretatie die Vlabel geeft aan de wet, niet wettelijk is en dat ze ooit zal sneuvelen voor de rechtbank. Alles draait om het fiscaal vermoeden dat de gesplitste inschrijving een ‘bedekte bevoordeling’ is door de schenker aan zijn erfgenamen, terwijl het eigenlijk om een ‘openlijke bevoordeling’ gaat. Vlabel gaat in tegen de geest van de wet en het standpunt is in strijd met de rechtspraak en rechtsleer.

Maar de vraag is natuurlijk of en wanneer er een uitspraak komt. Wie de schenking voor 1 juni deed of doet, heeft geen probleem en een voorzichtig adviseur zal vanaf 1 juni dergelijke schenkingen niet meer aanraden.

Waarom is de Nederlandse notaris zo populair?

De Nederlandse notaris is vooral populair omdat u daar roerende goederen zoals geld, effecten of een kunstcollectie kunt schenken zonder schenkbelasting te betalen. In Vlaanderen en Brussel bedraagt de schenkbelasting normaal 3 procent tussen ouders en kinderen of 7 procent tussen tante en neef. In Wallonië is dat respectievelijk 3,3 procent en 7,7 procent en er is ook nog een tussentarief van 5,5 procent. Als het om belangrijke schenkingen gaat, spaart u een mooi bedrag uit.

Een ander belangrijk voordeel is dat u alle roerende goederen kunt schenken, wat niet mogelijk is met een handgift of een bankgift. Een bankgift is enkel mogelijk voor geld of effecten die u van de ene rekening op de ander kunt overschrijven. Een handgift is enkel mogelijk voor tastbare zaken. Voor de Nederlandse notaris kunt u ook zaken schenken als aandelen op naam, een schuldvordering (bv. een rekening-courant op uw vennootschap), een termijnrekening, delen van een maatschap, enzovoort.

Voorts zijn er ook zogenoemde restschenkingen mogelijk, zeg maar belastingvrije doorschuifschenkingen waarbij u iets schenkt aan uw kinderen, dat automatisch naar uw kleinkinderen gaat wanneer uw kinderen komen te overlijden. U vermijdt op die manier dat uw kinderen 3 procent schenkbelasting moeten betalen, én dat uw kleinkinderen 3 procent schenkbelasting moeten betalen, én u vermijdt de erfbelasting.

Dat zijn fiscaal heel interessante schenkingen die men niet kan via de hand- of bankgift kan realiseren. Als u naar een Belgische notaris stapt voor doorschuifschenkingen, dan betaalt u daarvoor schenkbelastingen.

Wat zijn de nadelen van een Nederlandse notaris?

Een belangrijk nadeel van de Nederlandse notaris is dat de schenker nog drie jaar in leven moet blijven om erfbelasting te vermijden. Daar bestaat wel een praktische oplossing voor. Wordt de schenker ernstig ziek in die drie jaar, dan kan men de Nederlandse notariële akte alsnog vóór het overlijden laten registreren en schenkbelasting betalen.

Wat als de schenker plots overlijdt en u te laat bent om de akte ter registeren? Dat probleem werd de jongste jaren steeds vaker opgevangen door een zogenaamde ‘sudden death‘-verzekering af te sluiten die de te betalen erfbelasting verzekert. De te betalen premie om die drie jaar te overbruggen, ligt, afhankelijk van de leeftijd, tussen 0,4 en 0,8 procent van de waarde van de schenking. Een stuk goedkoper dan de 3 procent schenkbelasting tussen ouders en kinderen. Tenzij de schenker ouder is dan 75 jaar bent u doorgaans goedkoper af dan de 3 procent te betalen voor de Belgische notaris.