Finland experimenteert met basisinkomen

In Finland krijgen 2000 inwoners met een werkloosheidsuitkering voortaan een basisinkomen van 560 euro per maand.

Het basisinkomen wint aan belangstelling in verschillende Europese landen. Zwitserland was een van de eerste Europese landen die het basisinkomen op grote schaal wou uittesten. Maar tijdens een referendum verwierp de bevolking het voorstel naar de prullenmand. In Finland rijpen eveneens de geesten voor een basisinkomen. Het land gaat experimenteren met een onvoorwaardelijk inkomen voor zijn burgers. De overheid heeft willekeurig 2000 Finnen geselecteerd die de komende twee jaar 560 euro per maand ontvangen. De Finse premier Juha Sipilä, van wie het idee kwam, wil onderzoeken of een basisinkomen mensen aanzet om werk te zoeken.

“Nu durven veel werkloze Finnen geen baantje te nemen, omdat ze vrezen dat ze van hun loon na belastingen minder zullen overhouden dan van hun uitkering”, zegt Marjukka Turunen van het instituut voor sociale zekerheid in De Standaard. Ook in Nederland starten enkele gemeenten met een soortgelijk proefproject. Wageningen, Utrecht, Groningen en Tilburg gaan hun inwoners niet langer verplichten te solliciteren wanneer ze een werkloosheidsuitkering krijgen. Ze mogen wel bijverdienen tot een maximum van 20,4 procent van de uitkering. Net zoals Finland wil Nederland onderzoeken of het mensen op die manier sneller aan het werk krijgt.

Geen basisinkomen pur sang

Al heeft de Nederlandse Vereniging Basisinkomen het niet over een basisinkomen. Volgens de vereniging is een basisinkomen pas een basisinkomen als het voor iedereen is, individueel, zonder voorwaarden inzake inkomen, vermogen of tegenprestatie en hoog genoeg om van te leven. Al blijft de kans bijzonder klein dat een onvoorwaardelijk basisinkomen ooit het daglicht zal zien bij onze noorderburen. Volgens het Centraal Planbureau (CPB) zou de invoering ervan ten koste gaan van de werkgelegenheid. “De belastingen zouden stevig moeten stijgen om iedere Nederlander een basisinkomen van 8200 euro per jaar te garanderen. Dat ontmoedigt werken dusdanig dat met name vrouwen ervoor kiezen minder uren te draaien”, aldus het CPB.

Ook in Frankrijk zou na de presidentsverkiezingen het basisinkomen op de regeringstafel terecht kunnen komen. De Franse premier Manuel Valls , die een gooi doet naar het presidentschap, heeft al laten weten dat hij het basisinkomen wil omarmen. Hij zou al contact gehad hebben met een aantal economen om te zien hoe dat idee er in de praktijk uit zou moeten zien. Ondertussen heeft een Franse delegatie al verschillende Europese landen bezocht die eveneens belangstelling hebben voor een basisinkomen. Die delegatie moet onderzoeken of het basisinkomen een utopie is of niet.

Het basisinkomen laat ook de Belgen niet ongevoelig. Onder meer Unizo-topman Karel Van Eetvelt liet in juni weten dat hij een voorstander is van een onderzoek naar een nieuw sociaal statuut, waar zo’n basisinkomen deel van kan uitmaken. De zelfstandigenorganisatie hoopt dat zo’n systeem meer mensen aanzet om te ondernemen. Al zijn er in ons land nog geen experimenten op til zoals in Nederland en Finland.