Na de nieuwe energielabels: welke producten en diensten kunt u kopen met ecocheques?

Sinds 1 maart 2021 zijn de nieuwe energielabels een feit in ons land. Handelaars hadden nog tot 18 maart de tijd om ze op hun huishoudtoestellen te bevestigen. Dat heeft ook gevolgen voor wie een apparaat wil kopen met ecocheques.

Het energielabel werd in de jaren negentig ingevoerd om consumenten te informeren over het verbruik van elektrische of huishoudelijke toestellen. Maar omdat die doorheen de jaren almaar energiezuiniger werden, werd de A-score intussen ingehaald door A+, A++ en zelfs A+++. Europa wilde een einde maken aan de achterhaalde rangschikking, en daarom geldt sinds 1 maart 2021 een nieuwe etikettering. Winkeliers kregen nog even respijt om hun oude labels te vervangen, maar in principe vindt u vandaag enkel nog de nieuwe energiescores terug in winkels en webshops.

Het nieuwe etiket bevat geen plusjes meer en vermeldt een QR-code. Die laat consumenten toe snel bijkomende informatie over een apparaat in te winnen. De aangepaste scores gelden voorlopig enkel voor vier productcategorieën: wasmachines en was-droogcombinaties (maar geen droogkasten), vaatwassers, koelkasten, diepvriezers en wijnklimaatkasten, en televisie- en computerschermen.

Vanaf 1 september 2021 komen daar ook lampen bij. Andere categorieën worden later toegevoegd. Droogkasten behouden tot nader order hun oude energielabel. De einddatum die België zichzelf heeft opgelegd om alle huishoudtoestellen een nieuw etiket te geven is pas 2030, al hoopt minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) dat het toch wat sneller zal lopen.

Update voor ecocheques

De introductie van het nieuwe energielabel heeft ook gevolgen voor wie huishoudapparaten met ecocheques wil betalen. Die cheques werden in 2009 ingevoerd als een alternatieve vorm van verloning voor werknemers. Ze zijn bedoeld om de consumptie van producten en diensten van ecologische of duurzame aard aan te moedigen. In tegenstelling tot het gewone loon zijn ze vrijgesteld van socialezekerheidsbijdragen en belastingen. Dat maakt ze interessant voor de werkgever én de werknemer.

Of u als werknemer ecocheques krijgt, hangt af van wat uw werkgever of de sector waarin hij actief is daarover beslist heeft. Hij (of de sector) bepaalt ook het bedrag per cheque en het aantal stuks per medewerker. De maximale waarde van een cheque is gelimiteerd tot 10 euro, en het totale bedrag mag per werknemer niet méér dan 250 euro per jaar bedragen. De geldigheidsduur is beperkt tot twee jaar. Die periode gaat in vanaf de datum van de terbeschikkingstelling ervan aan de werknemer.

Ecocheques worden in principe in zowel kleine winkels als grote ketens aanvaard. Handelaars zijn niet verplicht om ze als betaalmiddel te accepteren. Informeer u dus vooraf. Deelnemende winkeliers herkent u doorgaans aan een zelfklever op hun winkelraam.

De officiële lijst van producten en diensten die u met ecocheques kunt kopen, werd opgesteld door de Nationale Arbeidsraad. Geregeld krijgt die lijst een update. Dat gebeurde ook op 1 maart 2021, naar aanleiding van de invoering van de nieuwe energielabels. De website MyEcocheques.be (een initiatief van de drie uitgiftemaatschappijen Edenred, Monizze en Sodexo) stelt de aanvaarde producten en diensten wat bevattelijker voor. Er zijn drie hoofdcategorieën.

Ecologische producten en diensten

De eerste categorie bevat alle producten en diensten die er specifiek op gericht zijn water en energie te besparen. Ook alle materialen voor de thermische of akoestische isolatie van woningen komen in aanmerking, net zoals producten die uitsluitend werken op hernieuwbare energie of die hernieuwbare energie kunnen opwekken.

In het kader van de nieuwe energielabels werd de subcategorie ‘Energievriendelijke elektro’ grondig hervormd. Vanaf nu kunt u met uw ecocheques deze huishoudapparaten kopen: koelkasten, diepvriezers en combi’s met de nieuwe labels A, B, C en D, vaatwassers met de nieuwe labels A, B en C, Wasmachines, droogkasten en combi’s met (oud of nieuw, afhankelijk van het apparaat) label A, elektronische displays (waaronder televisies en monitoren) met de nieuwe labels A, B, C en D, en alle andere elektro (inclusief lampen) met de oude labels A+++, A++ en A+.

Voor sommige productcategorieën betekent die hervorming een flinke domper. Neem televisies en beeldschermen. Zelfs de meest moderne modellen hebben in het beste geval een E- of F-label. Ook het aanbod aan wasmachines die vandaag nog in aanmerking komen voor ecocheques is naar schatting gereduceerd tot minder dan een derde. De Nationale Arbeidsraad bepaalde wel dat handelaars hun voorraad aan elektrotoestellen met de oude labels A+++, A++ en A+ nog mogen verkopen in ruil voor ecocheques, voor zover ze vóór 1 november 2020 in de handel werden gebracht.

De categorie ‘Ecologische producten en diensten’ bevat ook allerlei producten en diensten die een specifiek label dragen:

Alle producten die u koopt in een Biogarantie-winkel kunnen worden betaald met ecocheques.

Duurzame mobiliteit en vrijetijdsbesteding

De tweede categorie bevat alle fietsen, speedpedelecs, steps, eenwielers, hoverboards zonder motor of met een elektrische motor, alsook elektrische scooters en alle toebehoren. U kunt ecocheques ook gebruiken voor het openbaar vervoer (behalve woon-werkabonnementen), autocars en gedeeld personenvervoer zonder chauffeur. Alle uitrusting en abonnementen voor oplaadpunten voor elektrische voertuigen kunnen hier eveneens mee betaald worden, net zoals cursussen ecodriving.

In het kader van duurzaam tuinieren is ook de aankoop van bomen en planten toegelaten, en zelfs die van alle elektrische en niet-gemotoriseerde tuingereedschappen. Producten die specifiek gericht zijn op het onderhoud van de tuin komen ook in aanmerking. Koopt u gewasbeschermingsmiddelen, dan moet die wel een specifiek biolabel bevatten. Nieuw is dat u niet langer (teelaarde met) turf kunt kopen met ecocheques, omdat de winning daarvan als niet-ecologisch wordt beschouwd.

De Nationale Arbeidsraad plaatste ook abonnementen en aansluitingen voor volkstuinen op de lijst. Ecocheques kunnen ook gebruikt worden voor ecotoerisme in ons land. In dat geval moet de aanbieder van de infrastructuur het Green Key-label dragen. Dat garandeert dat er duurzaam omgesprongen wordt met water, energie en afval, met oog voor de sociale omstandigheden van het personeel en de gasten.

Hergebruik, recyclage en afvalpreventie

De derde categorie heeft enerzijds betrekking op de aankoop van tweedehandsproducten in bijvoorbeeld een kringloopwinkel, uitgezonderd apparaten met niet-elektrische motoren. Ook tweedehands elektrotoestellen zoals gedefinieerd in de subcategorie ‘Energievriendelijke elektro’ en alle kleine elektro (zoals gsm’s en andere telefoons, elektronisch speelgoed, mp3-spelers en opladers) komen in aanmerking.

Anderzijds kunnen producten die specifiek bestemd zijn voor hergebruik en compostering eveneens betaald worden met ecocheques. Denk aan herlaadbare batterijen en hun opladers, sodamachines en hun navullingen, drinkbussen en brooddozen, namaakkerstbomen, composttonnen en wasbare luiers. Dat geldt ook voor gerecycleerde producten en artikelen die bestaan uit gerecycleerde, recuperatie-, composteerbare of biologisch afbreekbare materialen.

Vergeet bovendien niet dat ook alle herstellingen van producten – met uitsluiting van apparaten met niet-elektrische motoren – in aanmerking komen. Dat betekent dat u bijvoorbeeld reparaties aan kleding, schoenen en leerwaren, elektronische apparaten en computerapparatuur, meubels, brillen, juwelen en uurwerken kunt betalen met ecocheques.

Nieuw is dat u nu ook de huur van artikelen kunt financieren met ecocheques, voor zover ze beantwoorden aan dezelfde voorwaarden als die voor de aankoop van tweedehandsproducten. Ten slotte komt ook de aankoop van filters voor bepaalde producten uit de lijst sinds 1 maart 2021 in aanmerking.