Energiecoöperaties bieden burgers de kans om te investeren in duurzame energieprojecten. Al meer dan 75.000 Vlamingen hebben dat gedaan. Hoe werkt zoiets? En wat mag u ervan verwachten?
Om lid te worden van een energiecoöperatie koopt u een aandeel. Dat kost meestal tussen 100 en 250 euro per stuk. In principe mag u tot 5000 euro aandelen kopen. Met het ingezamelde burgerkapitaal investeert de coöperatie in windturbines, grote zonne-installaties, warmtenetten of andere energieprojecten.
Bij een rechtstreekse participatie zijn de coöperanten mede-eigenaar van de energieprojecten van de coöperatie. Ze hebben inspraak tijdens de jaarlijkse algemene vergadering en kunnen dus mee besturen.
Bij een onrechtstreekse participatie fungeert de coöperatie als financieringsvehikel. Ze biedt het opgehaalde geld aan andere ondernemingen aan, in de vorm van een achtergestelde lening. Die ondernemingen investeren het kapitaal op hun beurt in groene energie. Vaak is de lening afbetaald als het energieproject afgeschreven is, waardoor u als coöperant nadien niet meer meegeniet van het rendement. Bij zo’n indirecte participatie is uw inspraak erg beperkt.
Waarop moet u letten ?
Investeren in een energiecoöperatie is nooit zonder risico. Informeer u dus vooraf goed over de aard en het doel van het project. Lees niet alleen de informatiebrochure, maar bekijk ook de statuten en het jaarverslag nauwkeurig. Besef bovendien dat u niet zomaar kunt uitstappen. Bij het afsluiten van uw lidmaatschap ondertekent u een aandeelhoudersovereenkomst, waarin staat hoelang u minstens eigenaar van de gekochte aandelen moet blijven. Doorgaans gaat het om vier of zes jaar.
Het is ook belangrijk dat u nagaat of de coöperatie erkend is door de Nationale Raad voor Coöperaties (NRC) van de federale overheid. Een overzicht van de gecertificeerde vennootschappen vindt u hier.
De erkenning houdt onder meer in dat de toetreding tot de coöperatie vrij is, dat alle vennoten dezelfde rechten en plichten hebben, dat de stemming op de algemene vergadering democratisch verloopt en dat de beheerders en commissarissen niet worden bezoldigd.
Het erkenningslabel van de Internationale Coöperatieve Alliantie (ICA) gaat nog verder. Het wordt toegekend aan autonome, onafhankelijke coöperaties die aandacht hebben voor de economische of sociale behoeften van de gemeenschap. Ook een vrijwillig en open lidmaatschap, democratische controle en economische participatie door de leden en informatieverstrekking zijn belangrijke vereisten. In Vlaanderen zijn die coöperaties gegroepeerd in REScoop Vlaanderen.
Wat zijn de voordelen?
De coöperaties mogen jaarlijks een dividend van maximaal 6 procent uitkeren. Dat wordt telkens op de algemene vergadering vastgelegd, op basis van de winstcijfers. In 2017 keerde Ecopower bijvoorbeeld een dividend van 2 procent uit, terwijl dat een jaar eerder nog 4 procent was. BeauVent geeft al sinds 2005 jaarlijks een dividend van 6 procent aan zijn vennoten. De winstuitkeringen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Er zijn zelfs al jaren geweest waarin sommige coöperaties geen dividenden uitkeerden.
Tot eind 2017 waren de dividenden van coöperatieve aandelen altijd vrijgesteld van belastingen tot een bedrag van 190 euro per jaar en per belastingplichtige. Vanaf dit jaar moeten de coöperatieven 30 procent roerende voorheffing op het dividend inhouden, maar pas vanaf een bedrag van 640 euro. Boven op het belastingvoordeel krijgt de coöperant de mogelijkheid om als klant zelf groene energie tegen een faire prijs af te nemen. Een korting is er meestal niet, maar u draagt zo wel uw steentje bij aan een beter milieu.
