‘Met welke economie komen de Verenigde Staten uit de coronacrisis?’

Het antwoord op de vragen hoe diep de Amerikaanse economie valt en hoe hoog de werkloosheid stijgt, zullen een belangrijke rol spelen in de Amerikaanse verkiezingsrace naar november. Professor Herman Matthijs van de UGent en de VUB maakt een analyse van de economische situatie in de VS.

De dollar en goud

De dollar blijft de toonaangevende wereldmunt. Dat blijkt nog steeds uit de mondiale vraag naar de Amerikaanse munt. Alle grondstoffenprijzen blijven uitgedrukt in dollar. Dat de goudprijs met 1680 dollar per ounce hoog staat, komt de Federal Reserve niet slecht uit. De Amerikaanse centrale bank is met 8133 ton de grootste bezitter van goud.

De dollar maakt ook nog steeds het belangrijkste deel (41,7%) uit van de SDR, de reservemunt van het Internationaal Monetair Fonds. De wereldeconomie blijft ook grotendeels draaien rond de twee toonaangevende Amerikaanse beurzen Nasdaq en Down Jones. Die laatste is sinds het aantreden van de Republikeinse president Donald Trump gestegen van 17.800 naar bijna 28.500 punten. De coronacrisis heeft tot een terugval geleid, maar met 24.200 punten staat de Down Jones nog altijd hoog, en is het zeker niet uitgesloten dat die bij een succesvolle heropstanding van de economie weer zal stijgen.

Olie

De zeer lage olieprijs is wel een probleem. Voor de consument en zeker voor de Amerikaanse autorijder is dat een goede zaak, maar voor de oliesector en de schatkisten van de federale overheid en de staten is dat slecht. De productie van schalie-olie is duur, waardoor de winst van de sector onder druk staat door de lage olieprijs. President Trump bemiddelt niet voor niets tussen Rusland en Saudi-Arabië, om de olieprijs omhoog te krijgen via een beperking van de productie.

Volksgezondheid

De medische problemen rond de coronapandemie situeren zich vooral rond de staten New York en New jersey. Die hebben beide Democratische gouverneurs. In samenspraak met de burgemeesters, zoals de Democraat Bill De Blasio in de stad New York, zijn zij verantwoordelijk voor de ziekenhuisinfrastructuur. Dat thema zal zeker nog op de voorgrond komen in de campagne voor de presidentsverkiezingen.

Momenteel hebben de Amerikanen ongeveer 38.600 doden te betreuren. Dat is iets meer dan 0,01 procent van de totale bevolking. Ter vergelijking: België zit al boven 0,03 procent. Maar de wetenschap der statistiek bewijst in deze pandemietijden nog eens dat er alles en niets mee kan worden bewezen. Van de Europese aankondiging dat het Amerikaanse gezondheidssysteem ineen zou vallen, is nog niets te zien.

Van enorm groot financieel belang wordt de Amerikaanse bijdrage in de ontwikkeling van geneesmiddelen en vaccins tegen dit coronavirus. Stel je voor dat de Verenigde Staten als eerste een medische doorbrak forceren. Dan zullen de dollar en de beurzen stijgen. Een doorbraak daarin voor 3 november zou Donald Trump een serieuze optie op een verlenging van zijn verblijf in het Witte Huis geven.

Economie

De vraag zal zijn hoe diep de Amerikaanse economie valt en hoe hoog de werkloosheid stijgt. Die elementen zullen een belangrijke rol gaan spelen in de verkiezingsrace naar november. Een voordeel voor de Trump is dat de economische indicatoren voor deze pandemie erg gunstig waren. De regering heeft al een hulpprogramma afgekondigd van bijna 2 triljoen dollar. Maar er dienen zich belangrijke uitdagingen aan. Talrijke sectoren zullen lang in de problemen zitten: de luchtvaart, de pretparken, de sportcompetitie, het toerisme enzovoort. De vraag is hoeveel de overheid bereid is te besteden om luchtvaartmaatschappijen als Delta en United, of de cruisemaatschappij Royal Caribbean overeind te houden. Die laatste heeft haar thuisbasis in de staat Florida, de thuisstaat van de president en met 29 kiesmannen de te winnen staat op 3 november. Politiek gezien, moet president Trump vooral letten op de heropstanding in de industriële staten aan de grote meren, die in 2016 grotendeels zijn gedraaid naar de Republikeinen.

China

Met China is er zeker een probleem van transparantie over de periode van de uitbraak van het nieuwe coronavirus, over waar dat virus vandaan komt, en over het juiste aantal overlijdens door covid-19 in de Volksrepubliek. Niemand gelooft, terecht, dat het maar om 5000 mensen zou gaan. In ieder geval zullen de economische relaties met China grondig herzien moeten worden. Het virus heeft de westerse economie immers met een gigantische factuur opgezadeld.

Het geruzie tussen de Trump-administratie en de Chinese overheid was al langer bezig. De Amerikaanse president was de allereerste die het enorme handelstekort ten aanzien van China aanpakte. De Europese Unie staat erop te gapen en doet niets. Duitsland durft niet omdat het begrotingsoverschot deels gerelateerd is aan de positieve handelsbalans met China. De Franse president Emmanuel Macron en de Britse eerste minister Boris Johnson zijn de eerste Europese leiders die het Chinese probleem ook benoemen.

Naast die Amerikaanse en Europese tekorten op de handelsbalans met de Volksrepubliek is er ook het feit dat de Chinezen met ons geld de westerse infrastructuur opkopen. Ook daaraan moeten de Trump-administratie en zeker de Europese landen werken.

Maar de harde woorden van de Amerikanen ten aanzien van China hebben ook te maken met het Aziatische electoraat in de Verenigde Staten. Die zijn niet al te Chinees gezind, maar stemmen traditioneel (ongeveer drie vierde) Democratisch. Het is zeker ook een poging van president Trump om die stemmen binnen te halen in november.

Conclusie

Als de westerse liberale democratieën een greep willen blijven behouden op het wereldgebeuren en de Chinese economische, financiële, militaire en politieke invloed willen temperen, dan moeten Brussel, Londen, Ottawa en Washington DC dringend gaan samenzitten.