PO-DELTA

De delta van de Po is één van de minst bekende streken van Noord-Italië. Toch heeft dit uitzonderlijke ecologische gebied heel wat te bieden. Niet alleen vormen de talrijke armen van de stroom een uniek natuurgebied met een zeldzame rijkdom aan vogels. Vlakbij zijn Ravenna en Ferrara, maar ook minder bekende steden als Comacchio, Mesola en Cervia zijn een bezoek meer dan waard.

Elk jaar in de herfst stromen tientallen vertegenwoordigers van natuurparken uit de hele wereld naar de Po-delta om zich te bezinnen over één of ander ecologisch thema. Ook het Belgische Zwin is hier vertegenwoordigd bij monde van directeur Guido Burggraeve. Het congres – dat loopt onder de noemer Delta chiama Delta oftewel “de delta roept de delta” – is uniek in zijn genre en daarom van groot belang voor de toekomst van onze ‘groene’ planeet. Zes jaar geleden werd Delta chiama Delta in het leven geroepen door de Servizio Turismo van de provincie Ferrara, belichaamd door Gian Pietro Perelli. Dirigente Perelli is de drijvende kracht achter het initiatief. Hij heeft als één van de eersten het belang gezien van het koppelen van natuurbescherming aan ecologisch (eco-)toerisme. Een opvatting die nu wereldwijd verspreid is en aanvaard wordt. Al vormt ze – vanwege het broze evenwicht tussen beide protagonisten – elk jaar weer een belangrijke discussie tussen de groene specialisten tijdens hun jaarlijks congres in Italië. In de Po-delta wordt echter het bewijs geleverd dat het kan. En om dat te staven, worden de natuurvorsers elk jaar weer – volgens een ander toeristisch parcours – over land en over water in de delta rondgeleid. Gaat u even met ons mee.

Land

van het water, dat is de naam die van oudsher aan het gebied van de Po-delta werd gegeven. Gedurende millennia hebben land en water op deze plek strijd geleverd en het landschap voortdurend veranderd. Amper 5000 jaar geleden werd de huidige delta ‘gebouwd’ door drie rivieren, de Po, de Adige en de Reno. Het water liep via een grote trechter in zee. Deze monding heeft zich in de loop der tijden geleidelijk aan oostwaarts begeven en vormde een netwerk van rivieren en moerassige landstroken die zich nu eens boven, dan weer onder het wateroppervlak bevinden. De Etrusken probeerden reeds controle te krijgen over dit onvoorspelbare, maar vruchtbare land. De Romeinen bouwden villa’s in het gebied. De delta werd gekanaliseerd, ontelbare landstroken werden door bruggetjes met elkaar verbonden. Maar de natuur bleef zich koppig verzetten tegen de menselijke heerschappij. Zodat het landschap voortdurend aan veranderingen onderhevig was. De laatste grote wijziging had plaats in de periode rond 1150 toen de Po-bedding een nieuwe geul zocht en de actuele Po Grande totstandkwam. In de 15de en 16de eeuw werd de delta verder geëxploiteerd en nam de belangrijkheid van de omliggende steden toe. Zo ontpopte Comacchio zich tot de economische en commerciële draaischijf van de delta. Maar de natuur liet zich nooit helemaal temmen. In de eerste helft van deze eeuw waren er tal van grote overstromingen: in de jaren 1917, 1928, 1933 en 1934.

Het duurde tot 1988 vooraleer de Po-delta definitief erkend en beschermd werd als Parco Regionale del Delta del Po. Dat was hoog tijd, want in het natuurpark onderscheidt men diverse sub-territoria – bosrijke en waterrijke gebieden – die hun specifieke fauna en flora hebben en in subtiel verband samenleven. Het hele gebied overlapt zo’n 60.000 hectaren, waartoe ook het historische centrum van Comacchio, en kleinere kernen als Volano, Goro en Mesola behoren. Mens en fauna zoeken hier naar een ecologische harmonie. Ander attractiepunt van de Po-delta zijn de middeleeuwse abdijen als Abbazia di Pomposa en San Apollinare in Classe, getuigenissen van meer dan 1000 jaar christianisering.

Even interessant voor natuurliefhebbers is de rijkdom van fauna en flora in de delta. Vooral vogelliefhebbers kunnen hier hun hartje ophalen wanneer ze per boot door de vele waterlopen van het park laveren. Zomer en winter leveren heel wat verschillende variëteiten op. Zodat het gebied eigenlijk 12 maanden per jaar interessant is om te bezoeken. Meer dan 200 vogelsoorten werden in de delta geregistreerd – en te oordelen aan het enthousiasme van Zwin-waarnemer Guido Burggraeve is dat ruimschoots voldoende om zelfs een doorgewinterde vogelliefhebber te verwonderen.

Van de steden

die zich in de delta genesteld hebben, is Comacchio veruit het interessantst. Twaalf keer vernietigd in de geschiedenis, een laatste keer in de 17de eeuw, en telkens weer opgebouwd. Comacchio is gebouwd op 13 eilanden en is pas sedert 1921 over land bereikbaar. Het stadje omvat 40 kilometer kanalen. Geen wonder dat het het kleine Venetië genoemd wordt. Venetië zonder toeristen dan wel! De stad van het water is dan ook terecht de hoofdplaats van het Po Delta Park. Toch is het vandaag moeilijk om zich in te beelden dat dit slapend stadje ooit de trechter van Europa was. Alle goederen die uit het oosten kwamen, passeerden via Comacchio op hun weg naar het hart van Europa. Maar toen de Po langzaam haar loop veranderde, verzandde de bloeiende economie van Comacchio. Vergelijk het met ons Damme. Door die isolatie heeft de stad haar authentiek karakter weten te behouden. Prachtige en kleurrijke gebouwen weerspiegelen er in het water van de tientallen kanalen. In de winkeltjes wordt paling verkocht die in enkele restaurantjes gedegusteerd kan worden. Kinderen spelen de dag voorbij door van de bruggen in het water te duiken. Mooiste brug is Trepponti, gebouwd op het kruispunt tussen verscheidene kanalen.

Van al dat wandelen heeft u vast honger gekregen. We hadden het al even over paling. Tijdens uw bezoek aan Comacchio moet u zeker in één van de kleine restaurantjes van de verschillende visgerechten proeven. En als u op een avond wat tijd uittrekt om rustig te genieten, dan moet u vast gaan eten in het nabijgelegen ristorante Cannevie in Volano di Codigoro. Het is een oude, gerestaureerde tabarra, een vissershuis waar ook enkele kamers en een heus congrescentrum werden ondergebracht. Het restaurant is een must voor elke delta-bezoeker. Laat de kok maar zijn gang gaan. Hij zal u verwennen met langoustines, een vol-au-vent van schelpdieren, venusschelpjes, mosseltjes in tomatensaus, een risotto van zeevruchten, sint-jakobsschelpen, inktvisspiesjes, paling, tarbot en wat nog meer. Na een bezoek aan dit ristorante zal ook de gastronoom ervan overtuigd zijn dat de Po-delta een bijzonder rijk gebied is.

Info: ENIT – Nationaal Italiaans Verkeersbureau – Louizalaan 176 – 1050 Brussel – tel: (02) 647.11.54. – fax: (02) 640.56.03.

In Italië: Amministrazione Provinciale di Ferrara – Assessorato al Turismo – Castello Estense – 44100 Ferrara – tel: +39-532-299.343. – fax: +39-532-299.275. Internet: www/provincia.fe.it/delta

HENK VAN NIEUWENHOVE