OCTROOIAFTREK GAAT NOTIONELE-INTRESTAFTREK ACHTERNA

De kwaliteit van de octrooien daalt, zo blijkt uit de studies van ULB-professor Bruno Van Pottelsberghe. Dus is het misschien niet verstandig om octrooien ook nog eens fiscaal aan te moedigen.

Kennisbedrijven vallen uit de boot van de notionele-intrestaftrek, signaleerde gewezen Voka-voorzitter Urbain Vandeurzen vorige week in Trends. Maar ook kennisintensieve bedrijven hebben hun belastinghulplijn. Dat is de verlaging van de belastingen op inkomsten uit octrooien tot hooguit 6,8 procent. In octrooikringen staat die bekend als de ‘notionele-octrooiaftrek’. Voor de documentverwerkingsspecialist IRIS uit Louvain-la-Neuve was die in 2009 al belangrijker dan de notionele-intrestaftrek.

Net als de intrestaftrek heeft de octrooiaftrek echter tijd nodig om op snelheid te komen. Het duurt ruwweg twee jaar voor een Belgisch octrooi wordt toegekend en de regeling geldt enkel voor octrooien op producten waarvan de verkoop na 1 januari 2007 is gestart. Fiscalisten moeten de knowhow onder de knie krijgen en propageren. Bedrijven moeten de maatregel absorberen en in complexe gevallen een ruling onderhandelen met de fiscus. Het duurt dus even voor de effecten van de maatregel duidelijk worden.

België heeft de twijfelachtige eer om samen met landen als Nederland en Frankrijk bekend te staan als een plek waar het octrooionderzoek eerder een registratieprocedure is dan een evaluatie. Het Europese Octrooibureau doet voor de Belgische Dienst voor de Intellectuele Eigendom een nieuwheidsonderzoek en geeft een octrooibaarheidsadvies. Maar zelfs bij een negatief advies kan de aanvrager zonder probleem een Belgisch octrooi ontvangen. Net als in de VS moeten de Belgische rechtbanken het dan maar uitzoeken als het tot een geschil komt.

Het octrooi op ‘speculaaspasta’ van Lotus Bakeries is een voorbeeld. In 2004 aangevraagd, in 2006 toegekend. Vorige maand wegens gebrek aan nieuwheid vernietigd door de Gentse rechtbank van koophandel na een klacht van concurrent Willems Biscuiterie. Die laatste kreeg geen vergoeding voor de hinder die hij van het octrooi ondervond.

Precies die hinder zou octrooibureaus moeten aanmoedigen om schroomvol om te gaan met hun recht om economische monopolies aan uitvinders uit te delen.

Een octrooi is een beloning voor uitvinderswerkzaamheid die nieuw is, inventief en industrieel toepasbaar. De octrooiaftrek is een verstandige maatregel, voor zover de octrooien ook daadwerkelijk aan die voorwaarden zijn getoetst. Echt innoverende bedrijven zoals IRIS worden dan bevoordeeld. Maar als de fiscale voordelen worden toegekend op basis van lichtzinnige octrooien, staat de deur wijd open voor misbruiken.

Zal de fiscus straks zelf octrooien betwisten om te voorkomen dat er van zijn octrooiaftrek wordt geprofiteerd? Uiteraard niet. De octrooiaftrek is een wapen in een internationaal gevecht om talent. Andere landen voeren gelijkaardige strategieën. Enterprise Ireland, de marketingtak van Ierland, propageert een belastingvrijstelling op inkomsten uit octrooien en een kortetermijnoctrooi van tien jaar.

Verwacht u dus over enige tijd aan politieke zegebulletins over de stijging van het aantal octrooien in ons land. En vraag u dan af of we inderdaad meer innovatieve bedrijven hebben aangetrokken.

Lees De octrooiwereld warmt op, blz. 40 visie

BRUNO LEIJNSE, Redacteur Trends

Als fiscale voordelen worden toegekend op basis van licht-zinnige octrooien, staat de deur wijd open voor misbruiken.