New York op Izegemse leest

Bij ons is het merk vrijwel onbekend, maar in de Verenigde Staten genieten de Belgian Shoes een stevige en exclusieve reputatie. De beau monde loopt er op wolken, dankzij het comfort van de schoenentraditie uit Izegem.

Vandaag de dag is België duidelijk aanwezig in de Verenigde Staten en vooral in New York, met allerlei producten en creaties: mode, bier, witloof, frieten, enzovoort. Dat is een vrij recent fenomeen, hoewel de Amerikaan Henri Bendel reeds in de jaren ’50 een van de eersten was om een Belgisch product te promoten in de VS: de schoenen van het merk Belgian Shoes.

Vreemd genoeg is deze naam nauwelijks bekend in eigen land. Toch betekent Belgian Shoes een zeldzaam comfort voor de voeten van al wie rijk en/of beroemd is in de Verenigde Staten. Vooral in New York kent het merk nu al bijna vijftig jaar een groeiend succes, ondanks de beperkte productie en de lange leveringstermijnen die we niet meer gewoon zijn in deze tijd van massaproductie. Onder zijn trouwe (en geduldige) klanten telt het merk uit het West-Vlaamse Izegem gefortuneerde families uit Manhattan en heel wat beroemde namen: Andy Warhol, Michael Jackson, Hubert de Givenchy, Sharon Stone, Izaac Mizrahy, de Kennedy’s, Richard Nixon, Valentino,…

In de loop der jaren is het model van de Belgian Shoes nauwelijks veranderd, op de textuur en de kleur van het leder na. Opvallende kenmerken zijn de soepelheid, de klassieke leest, de geverniste lederen zool en natuurlijk het lederen strikje dat op alle schoenen zit (behalve voor de baasjes van knabbelgrage hondjes: die kunnen kiezen voor een geborduurd embleem). De modellen voor dames kosten 125 tot 300 dollar, voor een paar herenschoenen moet men 235 tot 325 dollar neertellen. Ze zijn uitsluitend verkrijgbaar in de boetiek in New York, het enige verkooppunt in de hele wereld. De Belgen mogen dan vergeten zijn dat Izegem vroeger een stevige traditie had inzake kwaliteitsschoenen, de Amerikanen beseffen dat wel degelijk en dragen het merk op handen.

De laatste foto

van Mister Bendel – Henri junior, neef van de bovengenoemde Henri Bendel – hangt op een prominente plaats in de boetiek op nummer 60 East 56th Street in Manhattan. De man overleed in september 1997 op 89-jarige leeftijd. Zijn laatste levensjaren bracht hij door in een rolstoel, maar toch was hij nog altijd minstens drie dagen per week in de winkel, altijd bereid voor een praatje met de klanten. Wel duizendmaal moet hij de historie van zijn bedrijf verteld hebben, en evenveel keren prees hij de kwaliteit van de Belgische handgemaakte schoenen.

John Bendel (de zoon van Henri junior) is nu eigenaar van de boetiek, maar de dagelijkse leiding berust nog altijd bij Margaret Cardone die van in het prille begin de rechterhand was van Henri Bendel.

Kort samengevat, verliep de geschiedenis van de Belgian Shoes als volgt. Henri Bendel, eigenaar van een bekend grootwarenhuis in New York, bracht in de jaren ’40 een bezoek aan België en toonde grote interesse voor de comfortabele pantoffels die de mensen hier thuis droegen. Hij zocht en vond een Belgische fabrikant, en begon de pantoffels onder de naam “Belgian Shoes” te verkopen in zijn Henri Bendel Department Store aan 57th Street (de huidige Fifth Avenue, ter hoogte van 56th Street). In die tijd werden de pantoffels, maar ook damesschoenen, gemaakt door de familie Debusschere in Ardooie bij Izegem.

De familie Bendel, afkomstig uit Louisiana, besloot in 1955 het grootwarenhuis in New York te verkopen. De verdeling van de Belgian Shoes wilde ze echter behouden; zo komt het dat Henri Bendel junior in april 1956 een boetiek met deze merknaam opende in 56th Street. “It was the wildest thing you would ever think of,” vertelt Margaret die in 1950 begon bij Bendel. “Roze, groen, geel,…: de kleuren van de boetiek waren in die tijd erg gewaagd, maar toch zeer charmant.”

Intussen

is de winkel al zevenmaal van gedaante veranderd, maar de blik van voorbijgangers wordt nog altijd aangetrokken door het glas-in-loodraam dat al sinds de opening in de etalage hangt. Het raam werd in België gemaakt als een perfecte kopie van het origineel, dat zich bevond in de werkplaatsen van Ardooie waar de eerste Belgian Shoes het daglicht zagen. Het glasraam toont een schoenmaker aan het werk, met de tekst “Hand en Draad – IJzeren Daad” als een ode aan het handwerk.

De laatste zes jaar is de boetiek niet meer veranderd. Er is geen sprake meer van gewaagde inrichting, en de ruimte is kleiner dan voorheen. In de jaren ’70 moest Henri Bendel de zaak inkrimpen, toen de verkoop terugliep door de crisis in de schoenenindustrie van Izegem.

De familie Debusschere moest noodgedwongen haar werkplaatsen sluiten, zodat Henri Bendel naar België kwam om een andere fabrikant van hetzelfde niveau te zoeken. Met succes: sinds die tijd worden de Belgian Shoes gemaakt in de ateliers van Georges Vanacker in Izegem.

Net toen de zaken wat minder goed leken te gaan, kwam er een wonder uit de hemel vallen: voor een geïllustreerde reportage over schoenen in het befaamde tijdschrift Harper’s Bazaar selecteerde Joanna McCoy een paar bruine hertsleren Belgian Shoes. “Toen was het hek van de dam,” vertelt Margaret Cardone. “Alle Amerikaanse magazines hadden het over ons merk, de Belgische pers pakte ermee uit, Italiaanse en Franse tijdschriften deden hetzelfde – de Italianen zijn trouwens zeer goede klanten geworden – en zelfs de heel serieuze Britse Financial Times schreef onlangs vol lof over de Belgian Shoes, nadat gebleken was dat de Duchess of Westminster en de Duchess of York schoenen van ons merk dragen.”

De klantenkring

wordt almaar breder en internationaler, maar de Belgen zelf blijven opvallend afwezig. “Interesting, no?” vraagt Margaret. Interessant is ook dat door haarzelf, noch door Henri Bendel, noch door een van de werknemers ooit Belgian Shoes werden of worden gedragen in de winkel. Deze schoenen mogen dan al het neusje van de zalm zijn inzake kwaliteit en comfort, ze zijn echter ook bijzonder delicaat.

In de boetiek van Belgian Shoes worden de voeten gemeten, waarna men een paar modellen kan passen. Wie een bestelling wil plaatsen, krijgt meteen te horen dat de leveringstermijn zes maanden tot een jaar bedraagt. “Het gebeurt wel eens dat een klant overleden is wanneer zijn bestelling binnenkomt,” verklapt Margaret Cardone. Dan vragen we ons toch af waarom de winkel nog reclame maakt in de Wall Street Journal: de vraag overstijgt al ruimschoots het aanbod, en met 250 tot 300 paar per week zit het productiepeil in Izegem aan het absolute plafond.

Omdat niet iedereen evenveel geduld heeft, bestellen sommige klanten hun schoenen per dozijn of zelfs nog meer. “Wie één keer Belgian Shoes gedragen heeft, wil geen ander schoeisel meer,” lacht Margaret. Dat geldt in ieder geval voor een van de beste klanten: de familie Ford uit de Mid-West, die fortuin maakte in de automobielindustrie.

Vanwaar

het succes van de Belgian Shoes? Margaret Cardone: “Dat is zeker niet te danken aan de mode, want die verandert elke dag en onze schoenen zien er al vijftig jaar precies hetzelfde uit. Vroeger werden Belgian Shoes meestal binnenshuis gedragen, vooral door gegoede vrouwen die niks te doen hadden en hun dagen doorbrachten aan de bridgetafel. Nu zie je Belgian Shoes overal, bij alle mogelijke kleding: smoking, jeans,… We schrikken zelfs niet meer als de een of andere rap-zanger een paar komt bestellen.”

De vorm van de modellen is heilig, maar de textuur en de motieven bieden ruimte voor extravagantie. Mijnheer X bijvoorbeeld bestelt schoenen in luipaard, terwijl mevrouw Y graag een geborduurd doodshoofd op haar schoenen wil…

Eenheid in verscheidenheid, zo zou je kunnen zeggen – en ook continuïteit. Margaret is bijzonder trots op de stapels dozen achteraan in de winkel: haar museum, zoals ze het noemt. In de donkergroene dozen zitten de hedendaagse producten, de oudroze dozen dateren uit de beginjaren van Belgian Shoes en bevatten nog modellen uit de jaren ’50 in weinig gevraagde maten. Die wil Margaret Cardone ook wel verkopen, maar beetje bij beetje en niet aan de eerste de beste…

Belgian Shoes, 60 East 56th Street, New York, NY 10022, tel. (00-1-212) 755.73.72. Maandag tot vrijdag tussen 9u.30 en 16u.30.

SERGE VANMAERCKE