Lakmoesproef voor kankermedicijnen

Het Antwerpse biofarmabedrijf HistoGeneX barst letterlijk uit zijn voegen. Over drie jaar huist het bedrijf hoogstwaarschijnlijk in een zelfgefinancierde nieuwbouw om de verdubbeling van het aantal werknemers op te vangen.

HistoGeneX verricht onderzoek naar zogenaamde biomerkers in kankerweefsel. Die merkers zijn substanties die het ziektebeeld helpen evalueren of de diagnose verbeteren. Zij moeten meer bepaald aantonen of een patiënt baat heeft bij de vaak peperdure kankerbehandelingen, legt CEO en medisch directeur Mark Kockx uit.

Concreet komt het erop neer dat de oncoloog of kankerspecialist tumorweefsel van zijn patiënt doorstuurt naar de patholoog. Die onderzoekt het weefsel, maar schakelt steeds vaker biomerkers in om de reactie van de kanker op de medicijnen te voorspellen. “We moeten dus nauw samenwerken met pathologen”, benadrukt de 47-jarige Antwerpenaar Kockx. Zelf is hij van opleiding anatoom-patholoog of specialist in weefseldiagnostiek.

De business van de biomerkers is booming, omdat de vergrijzing van de bevolking de gezondheidszorg op termijn onbetaalbaar dreigt te maken. Door biomerkers te gebruiken, kunnen de kosten van dure kankerbehandelingen gedrukt worden.

Het heeft HistoGeneX geen windeieren gelegd. Het bedrijf werd tien jaar geleden opgericht door Kockx en vier collega-wetenschappers. Kockx is met 36 procent nog altijd de hoofdaandeelhouder. De rest van het kapitaal zit bij de vier medestichters. Opvallend is dat HistoGeneX van meet af aan ruim winstgevend is, zodat het zijn businessmodel via interne groei kon verwezenlijken. Het bedrijf realiseerde in het eerste, verlengde werkingsjaar 2001-2002 een nettowinst van 232.000 euro op een omzet van 986.000 euro. “We hadden toen al een aantal grote contracten met de farma-industrie”, herinnert Kockx zich. Vorig jaar bedroeg de winst al ruim 1 miljoen euro op een omzet van 6,7 miljoen euro. Dit jaar zal de omzet naar alle verwachting met 11 procent stijgen. De belangrijkste klanten zijn farma- en biotechbedrijven. Daarnaast doet HistoGeneX contractonderzoek voor onder meer LabCorp, het grootste laboratoriumconglomeraat in de VS. “En we ontwikkelen ook een relatie met een labo in China, om wereldwijde studies te kunnen doen.”

HistoGeneX huurt zijn laboruimtes in het gebouw van het ZNA Middelheim-ziekenhuis. “Mede door deze locatie konden we geleidelijk groeien. En er is een goede samenwerking met de pathologen in het ziekenhuis.”

HistoGeneX telt 45 werknemers en moet kunstgrepen uithalen om iedereen te huisvesten. Tegenover het ziekenhuis werd een pand aangekocht en ingericht als hoofdzetel en administratief kantoor. Daar worden ook de zware bestanden met digitale beelden van de weefsels gearchiveerd. Maar dat zal niet volstaan. “Voor de verwachte groei in de komende vijf jaar is een uitbreiding nodig naar ongeveer 90 mensen”, klinkt het. “Deels omdat we ook alle randprocessen zoals data management en audits moeten onderhouden en versterken.”

Het bedrijf is daarom bezig met het plannen van een nieuw labogebouw, aanpalend aan de huidige locatie. “We zouden ook ergens naar een bedrijventerrein kunnen trekken, maar dan verlies je een aantal interessante interacties. Ik ben er sterke voorstander van om die brugfunctie met de pathologieafdeling in het ziekenhuis te behouden. Heel wat werknemers zouden een verhuis ook niet zien zitten.”

Kockx verwacht dat het nieuwe gebouw ruim 4 miljoen euro zal kosten. Momenteel wordt gewerkt aan de bouwaanvraag, maar de financiering is al rond. “We gaan dat zelf dragen. Er is voldoende eigen vermogen”, zegt de directeur. “Binnen drie jaar zouden we toch in het nieuwe gebouw willen zitten.” Mogelijk wordt een deel van de beschikbare ruimte onderverhuurd aan complementaire bedrijven.

Dat HistoGeneX zijn eigen boontjes kan doppen, is niet toevallig, geeft Kockx aan. “We hebben zuinig geleefd en willen nog altijd vermijden om boven onze stand te leven. Zo zijn onze juridische kosten laag, omdat we heel veel voorbereidend werk zelf doen. Ook met consultancywerk kijken we goed uit onze doppen.”

Kockx ontkent niet dat ook het denkspoor van durfkapitaal onder de loep werd genomen. Heel even toch. “Wij geloven natuurlijk zelf heel sterk in dit bedrijf. Het is dus zeker niet onze bedoeling om hier even een venture capitalist binnen te halen. Die wil er vaak al na enkele jaren met winst weer uitstappen. We denken eerder aan strategische partners, aan complementaire bedrijven. Geen namen, nog niet. We kijken wel naar een aantal mogelijkheden.”

Kockx denkt ook aan mogelijke samenwerking met Vlaamse universitaire groepen in oncologie. “Daarmee kunnen we bijvoorbeeld een partnership sluiten voor het ontwikkelen van tests op basis van hun patiëntengegevens. We denken dat we de industrie zo een stap voor kunnen zijn.” HistoGeneX heeft de markt uiteraard niet voor zich alleen. Een van de voornaamste concurrenten is Targos uit het Duitse Kassel.

Kockx ziet HistoGeneX tot nader order niet als een overnamedoelwit. “Je kunt het natuurlijk nooit uitsluiten, maar het is onze bedoeling om zo onafhankelijk mogelijk te groeien. We hebben nog zoveel plannen. Ik denk daarbij altijd aan Paul Janssen. Hij heeft me heel zijn verhaal verteld, hoe hij zijn business vrij vroeg heeft verkocht. Dat is goed gegaan, omdat hij veel impact had op J&J (dat Janssen Pharmaceutica had gekocht, nvdr). Maar het is niet voor iedereen zo gegaan. Kijk bijvoorbeeld naar Innogenetics, dat toch weer werd afgebouwd”, aldus Kockx, die beseft dat de combinatie van algemeen en wetenschappelijk directeur niet lang meer houdbaar zal zijn. “Ik steek nu al veel tijd in peoplemanagement, het coachen van jonge mensen. Ik leer er constant in bij, maar het is niet te onderschatten. Wetenschappers zijn ook kritische mensen. Je moet maken dat ze allemaal goed kunnen samenwerken”, zegt de vader van twee kinderen. “Er gaat dus heel veel tijd naar het bedrijf, maar gelukkig is het voor een stuk ook mijn hobby.”

BERT LAUWERS, FOTOGRAFIE FILIP CLAUS

“Het is zeker niet onze bedoeling om hier even een venture capitalist binnen te halen”