De familie Fentener van Vlissingen is een van de rijkste in Nederland. De broers Frits, John en Paul staan alle drie afzonderlijk in de top tien van rijkste Nederlanders van het tijdschrift Quote 500. De holding SHV is het grootste familiebedrijf van Nederland. Het wereldwijde imperium omvat schrootbedrijven, een gasleverancier en de participatiemaatschappij NPM Capital. Tot het einde van de jaren negentig was SHV de eigenaar van Makro. De familie bezit grootse, uitgestrekte jachtdomeinen in Afrika, Engeland en Schotland.
De familieleden zijn gesloten als oesters, schrijft Mathijs Smit. Met zijn biografie over Paul Fentener van Vlissingen vult de ex-journalist van onder meer NRC Handelsblad en FEM Business een leemte. Hij traceert uitvoerig het leven van de belangrijkste telg van de familie. Paul stond aan het roer tussen 1964 en 1998, daarna werd hij voorzitter van de raad van bestuur van SHV.
Vreemd genoeg creëerde de ondernemer een mythe van een sober levende miljardair. Smit doorprikt handig die beeldvorming, want Paul groeide op in luxe en zelfvoldaanheid. Het is een wereld van het grote geld, met frequente jachtpartijen, maar die er schijnbare eenvoud op nahoudt. Een sobere maaltijd van erwtensoep met roggebrood moet die eenvoud kracht bijzetten. “De zwakke prestaties op school, de gedwongen keuze voor de studie economie in plaats van filosofie, de morele druk van zijn vader om naar SHV te komen. Het zijn allemaal beelden waarmee hij wil aangeven dat hij geen eerzuchtige streber was die zich van jongsaf in het veilige familiebedrijf omhoog wilde werken. Paul Fentener van Vlissingen heeft, bewust of onbewust, een beeld gecre-eerd van een underdog, iemand die eigenlijk veel liever visser, muzikant of filosoof had willen worden.”
In werkelijkheid is de zakenman een uitbundige levensgenieter, een bourgondiër die verre van spartaans leeft. Daar heeft vrijwel niemand in zijn omgeving een probleem mee, maar insiders verbazen zich soms over het afwijkende publieke imago dat hij van zichzelf creëert. Fentener van Vlissingen vocht ook jaren een geschil uit met de Nederlandse fiscus over dividendbetaling.
Misschien is het beste bewijs van zijn ongebreidelde machtsdrang de opvolging bij SHV. Want als vader was hij niet echt geslaagd. Hij had het te druk met zijn internationale bezigheden. Zijn beide dochters, Alicia en Tannetta, groeiden op in buitenlandse kostscholen. Bovendien liet Paul herhaaldelijk optekenen dat zijn beide dochters niet geschikt waren voor het familiebedrijf. Dochter Alicia trok naar de horecasector, dochter Tannetta studeerde kinderpsychiatrie.
Smit leverde een onmisbare eersteling van een buitenstaander over het belangrijkste Nederlandse familiale imperium. Alleen blijft het allemaal wat te zakelijk, te mat. Jammer voor het ongetwijfeld diepgaande onderzoek dat de auteur in het project stopte.
WOLFGANG RIEPL
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier