De Belgische banken laten de migrantenklanten links liggen. Een gemiste kans op een moment dat de banken terugplooien op hun thuismarkt en de groei bij hun traditionele cliënteel zwak is.
Het management- en consultingbureau Kurt Salmon heeft een groot internationaal onderzoek gedaan naar de bancaire behoeftes van migrantengemeenschappen. In West-Europa telde de consultant 32 miljoen erkende en gevestigde migranten, die jaarlijks 86 miljard euro naar hun thuisland transfereren. De cijfers houden geen rekening met illegalen.
“Ongeveer 10 procent van de actieve Europese bevolking is van vreemde origine”, zegt Frédéric Hertogs, partner van Kurt Salmon. “Dat is een belangrijke groep die de komende jaren nog groeit.” Jaarlijks komen er 1,4 miljoen kandidaat-migranten de Europese unie binnen, vooral uit Afrika en Oost-Europa. In vier op de vijf gevallen is sprake van economische migratie.
Met 7,2 miljoen migranten is Duitsland de meest populaire vestigingsplaats, gevolgd door Spanje (5,7 miljoen) en het Verenigd Koninkrijk (4,2 miljoen). De grootste migrantengemeenschap is de Turkse, daarna volgen de Roemenen en de Marokkanen. In sommige landen is één bepaalde gemeenschap overheersend, zoals de Turken in Duitsland, de Zuid-Amerikanen in Spanje en de Portugezen in Luxemburg.
De Wereldbank becijferde dat de migranten 86 miljard euro of 15 tot 20 procent van hun inkomen terug naar hun thuisland transfereren. In sommige gemeenschappen kan dat oplopen tot 40 procent van het inkomen, bijvoorbeeld bij de Afrikanen.
De grootste som wordt vanuit Duitsland getransfereerd: 11,4 miljard euro. Ook vanuit Italië en Spanje vloeit telkens meer dan 9 miljard euro weg. Vanuit België transfereren migranten jaarlijks naar schatting 3 miljard euro. Die geldtransfers lopen vooral via Western Union en MoneyGram.
Niet geïnteresseerd
“De Belgische banken lijken gewoon niet geïnteresseerd”, constateert Hertogs. Dat komt allicht omdat er met geldtransfers naar elke uithoek van Afrika geen geld te verdienen valt, zeker als je het moet opnemen tegen een specialist als Western Union. Maar dat is kortetermijndenken. Volgens Hertogs zouden de banken er goed aan doen een relatie op te bouwen met de migranten. “Dat de geldtransfer voor hen van geen belang is, daar kan ik inkomen. Maar de banken moeten oog hebben voor de potentiële klant.”
Hertogs deelt het leven van een migrant op in vier fases. In de eerste fase komt hij aan op zoek naar een job en een woonplaats. In de tweede fase installeert hij zich, raakt al dan niet aan werk en krijgt een loon of een uitkering. Dat is het moment waarop hij een Belgische bank binnenstapt om een rekening te openen. “Dat is voor de bank het ideale moment om een relatie met de migrant te starten, maar in de praktijk stellen we vast dat dat niet gebeurt. De Belgische banken doen geen inspanning om zijn behoeftes beter te leren kennen.”
In een derde fase wil de immigrant zich een appartementje of een aantal consumptiegoederen (auto, tv, enzovoort) aanschaffen. “We stellen vast dat hij op dat ogenblik op zoek gaat naar een bank uit zijn eigen land, een Marokkaanse of Turkse bank. Als de migrant jaren in ons land gewerkt heeft en kijkt of hij een huisje kan kopen, in België of in zijn land van herkomst, is hij al lang verloren voor de traditionele Belgische banken.”
“We moeten toegeven dat de tweede generatie migranten in onze steden een beetje een verloren generatie is. Maar de derde generatie komt eraan. Zij zijn hier geboren, opgegroeid en hebben hier school gelopen. België is hun land. Deze generatie zit nu nog op de schoolbanken, maar maakt binnenkort haar intrede in het professionele leven. Dat lijkt me een interessante doelgroep. Als de Belgische banken nog langer hun ogen sluiten, kunnen ze wel eens een pak interessante klanten mislopen.”
Buitenlandse voorbeelden
In andere landen zijn er wel banken die het interessante marktpotentieel zien. Hertogs geeft het voorbeeld van de Australische Westpac Bank, dat zich posi-tioneert als de ‘bank for immigrants’. Nu is Australië natuurlijk een land dat heel veel Aziatische migranten aantrekt, maar Westpac doet er alles aan om al die bevolkingsgroepen met raad en daad bij te staan, ook buiten het bancaire. Zo heeft de bank een callcenter waar je in twintig talen terechtkan en op de website van de bank vindt een immigrant alle informatie over de administratieve procedures. Resultaat: 70 procent van de immigranten in Australië is klant bij Westpac.
Deutsche Bank richtte een filiaal op dat zich specifiek richt op de Turkse gemeenschap in Duitsland. Bankamiz (‘Onze bank’) biedt alle producten en diensten in twee talen aan: Duits en Turks. In 50 kantoren van Deutsche Bank zijn er al Bankamiz-corners. Met succes, sinds de lancering trok Bankamiz 70.000 nieuwe klanten aan.
In Luxemburg bestaat een vergelijkbare instelling: BCP Luxemburg Bank richt zich exclusief op de Portugese gemeenschap en heeft 90 procent van de Portugese Luxemburgers als klant. In het Verenigd Koninkrijk is er de Islamic Bank of Britain die bankiert in overeenstemming met de wetten van de sharia en op die manier alle islamitische inwoners in Groot-Brittannië wil aanspreken.
Eigenlijk zijn er twee modellen. Ofwel richt een bank zich tot een specifieke gemeenschap, zoals Bankamiz dat doet voor de Turken. Ofwel focust een financiële instelling zich op een groep migranten uit eenzelfde regio, door bijvoorbeeld islambankieren aan te bieden.
Marokkaanse bankfilialen in België
Hoe zit dat in België? Ons land telt bijna 1,5 miljoen officiële migranten, van wie de meerderheid uit de Europese unie (Fransen, Italianen, Nederlanders, Duitsers, Polen,…) komt. Van buiten de EU zijn er in België drie grote migranten-gemeenschappen. Inclusief de tot Belg genaturaliseerde personen telt België 280.000 etnische Marokkanen, 150.000 Turken en 50.000 Congolezen.
Terwijl de Belgische banken geen aandacht hebben voor die migrantengemeenschappen, zijn er in België al twee Marokkaanse banken actief: Chaabi Bank en Attijariwafa Bank (zie kader Twee Marokkaanse banken in België). Beide houden zich aan de principes van het islambankieren, maar ze zijn klein en hebben een distributieprobleem. “Hun netwerk is onvoldoende uitgebouwd. Bovendien hebben ze niet de middelen om veel kredieten te verschaffen. Ze werken vooral op consumptiekrediet. Een hypothecair krediet is al heel stuk moeilijker en ondernemingskrediet staan ze niet toe.”
“De markt is nog niet ingenomen. Maar lang zal het niet meer duren. Ik vermoed dat de eerste grote speler die beweegt de markt zal nemen en daar een concurrentieel voordeel uit kan putten.” Het probleem is dat migranten specifieke producten en diensten vragen en dat de Belgische banken van islambankieren geen kaas gegeten hebben. Islambankieren betekent onder meer dat er geen rente of dividenden uitgekeerd mogen worden, dat speculatie verboden is en dat er niet geïnvesteerd mag worden in sectoren als de wapen- of de tabaksindustrie.
PATRICK CLAERHOUT
“Als de Belgische banken nog langer hun ogen sluiten, kunnen ze wel eens een pak interessante klanten mislopen” Frédéric Hertogs, Kurt Salmon
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier