Gemeenten mijden bankschulden

Bankleningen worden duurder. Om hun plannen te financieren, zoeken Vlaamse gemeenten daarom alternatieven voor bankkredieten. Voorlopig heeft dat weinig impact op de kernactiviteiten van Dexia.

Vorige week maakte bank-verzekeraar Dexia zijn resultaten voor 2008 bekend. Het verlies komt uit op 3,3 miljard euro, waarvan 2,6 miljard in het laatste kwartaal. Slechter dan verwacht, en heel wat vragen over de groep blijven onbeantwoord. Hoe zit het bijvoorbeeld met de kernactiviteit van Dexia: de financiering van lokale overheden? Een recent rapport van kredietbeoordelaar Standard & Poor’s was daarover zeer kritisch. Volgens Jan Leroy van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) is er voorlopig weinig aan de hand.

“Lokale overheden krijgen van Dexia nog steeds goede offertes voor de financiering van hun projecten, al rekent de bank-verzekeraar hogere marges aan dan voorheen. Dat is al anderhalf jaar het geval, en zeker de jongste maanden. Bij de drie grote uitdagers van Dexia – KBC, Fortis en ING – zien we trouwens hetzelfde fenomeen.”

Of de berichten kloppen dat steeds meer lokale overheden een beroep doen op de concurrenten van Dexia? Leroy: “Gemeenten zijn al langer dan vandaag verplicht om de markt te raadplegen, maar Dexia heeft nog steeds zo’n 80 procent van de markt in handen. Grote verschuivingen zie ik niet.”

Gemeentelijk waardepapier

Steeds meer gemeenten willen zelf schuldpapier uitgeven om geld op te halen. Meestal gaat het om thesauriebewijzen. Vroeger bestond die strategie om de markt te omzeilen ook al, maar dan vooral bij grote gemeenten – zoals Gent of Antwerpen. Nu gaan kleinere gemeenten eveneens overstag. Er is nu eenmaal een grote vraag naar kwaliteitspapier, als gevolg van de crisis. Het gaat dus om een groeiende tendens, die echter marginaal blijft in het financieringsverhaal van de lokale over-heden. De uitgifte van eigen papier vergt nu eenmaal expertise en knowhow.

Aalst is sinds 2007 begonnen met de uitgifte van thesauriebewijzen. De stad houdt een lijn van maximum 30 miljoen euro aan, waarvan er tot hiertoe 20 miljoen van werd opgenomen – of ongeveer een derde van de globale schuldpositie van Aalst. Voor de praktische kant van de zaak ging de stad in zee met ING. Stadsontvanger Piet Persoons geeft elke maand een order door aan de bank-verzekeraar, die vervolgens op zoek gaat naar institutionele beleggers om thesauriebewijzen van Aalst bij te plaatsen. “Het geld dat we op die manier ophalen, wordt gebruikt voor de aanleg van wegen en andere investeringsprojecten”, zegt Piet Persoons.

De uitgifte van thesauriebewijzen heeft volgens hem twee belangrijke voordelen ten opzichte van een klassieke lening bij een bank. “Het is een veel goedkopere vorm van financiering, die bovendien veel flexibeler is. We kunnen snel over geld beschikken op het moment dat we het nodig hebben.”

Ook Zottegem wil op korte termijn beginnen met de uitgifte van thesauriebewijzen, al staat een deel van de gemeenteraad er vrij argwanend tegenover. “Bij een klassieke lening hoort het engagement om het geleende kapitaal af te lossen, wat bij de uitgifte van thesauriebewijzen niet het geval is”, legt stadsontvanger Marnic Fort uit. “De voorwaarde van de oefening is dan ook dat we er een aflossingstabel aan koppelen. Niettemin beschouwen sommige raadsleden het project als financiële spitstechnologie, ook al omdat we ermee op de proppen gekomen zijn in volle crisis.”

Thesauriebewijzen op zich zijn voldoende bekend, maar het is ongewoon om ze te gebruiken voor langetermijninvesteringen. Of Zottegem als kleine stad voldoende uitstraling heeft om haar papier geplaatst te krijgen? “Volgens de grootbanken die we tot hiertoe gecontacteerd hebben, is dat geen enkel probleem”, zegt de stadsontvanger.

Marnic Fort benadrukt dat het zeker niet de bedoeling is om alle klassieke leningen overboord te gooien. Wel wil hij voor Zottegem een evenwichtige schuldenportefeuille opbouwen, met een valabel alternatief voor klassieke financieringsvormen.

Francis Vermeiren is burgemeester van Zaventem (Open Vld) en ook voorzitter van de Gemeentelijke Holding – het vehikel waarmee de Belgische gemeenten een participatie van 14,6 procent in Dexia aanhouden. “Alternatieve financieringsvormen voor gemeenten? Noch bij de Holding, noch in financiële kringen heb ik daar al iets over gehoord”, zegt hij. “Over de uitgifte van gemeentelijke thesauriebewijzen heb ik overigens de grootste twijfels. Je moet als gemeente mee concurreren met staatsobligaties. Kun je wie intekent een voldoende interessante rente bieden, en voldoende garanties?”

Volgens Vermeiren hebben de gemeenten er momenteel alle belang bij om hun leningscapaciteit bij de banken in stand te houden. “Meer nog, dankzij de lage rente is het moment ideaal voor de gemeenten om gunstige herschikkingen door te voeren in hun leningpakket.”

Dat kan een gedeeltelijke compensatie zijn voor het wegvallen van het dividend van Dexia – en bijgevolg ook het dividend van de Gemeentelijke Holding – in 2009, besluit de Zaventemse burgemeester. (T)

Door Celine De Coster