‘Een gift moet ook een goed gevoel geven’

KOM OP TEGEN KANKER De organisatie verkocht haar plantjes dit jaar online. © KOM OP TEGEN KANKER

Hoewel de coronacrisis de solidariteit onder de bevolking een boost gaf, zagen veel goede doelen hun inkomsten dalen. “Deze crisis toont nog eens aan dat je duurzame engagementen moet zoeken”, vertelt Björn Macauter van Ondernemers voor Ondernemers.

De coronacrisis zette een golf van solidariteit in gang: van gewone mensen die geld inzamelden voor armoede-organisaties tot grote bedrijven die solidariteitsfondsen opzetten. “De bevolking beseft dat de overheid niet alles kan doen. Mensen zijn daarom in actie geschoten. De een door mondmaskers te maken, de ander door laptops te verzamelen”, zegt Ludwig Forrest, hoofd internationale filantropie bij de Koning Boudewijnstichting. Die helpt bij het opzetten en beheren van fondsen die giften verzamelen en heeft zo een unieke inkijk in de vrijgevigheid van de Belg. “Vorig jaar telden we 90.000 giften. Dit jaar wordt zeker een recordjaar, want na amper negen maanden zijn het er al evenveel”, aldus Forrest.

Dit is een goed moment om onze organisatie te herdenken en onze fundraisingmodellen te herbekijken. Never waste a good crisis’ Marc Michils, Kom op tegen Kanker

Daaruit mogen we niet concluderen dat de goede doelen in ons land zonder kleerscheuren uit de coronacrisis komen. “Hoe dan ook zal de fondsenwerving verminderd zijn”, stelt Geert Robberechts, de algemeen secretaris van de koepelorganisatie Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF). Cijfers voor dit jaar heeft hij nog niet, maar hij ziet wel enkele duidelijke trends.

De impact van de crisis op de middelen van goede doelen hangt af van hoe ze zich financieren. Sommige organisaties draaien vooral op subsidies, andere meer op giften, en voor nog nog andere zijn een wafelverkoop of een spaghetti-avond de belangrijkste levenslijn. “Veel organisaties halen een groot deel van hun budget uit de organisatie van events of deur-aan-deurverkopen”, weet Tine Faseur, professor marketing aan de KU Leuven en een specialist in fondsenwerving. De maandelijkse dotaties bleven wel lopen, zegt Geert Robberechts, maar veel acties die mensen moeten aanzetten tot doneren, konden niet doorgaan.

“Heel wat organisaties hebben alternatieven opgezet, zoals afhaaleetfestijnen of onlineverkopen”, zag professor Faseur. “De vraag is in welke mate dat is gelukt. Hoe dan ook heeft corona bij veel organisaties een grote hap uit de fondsenwerving genomen.” Robberechts geeft het voorbeeld van de stickeractie ten voordele van het Rode Kruis. Normaal worden die stickers verkocht op straten en pleinen, nu werden ze in de bus gestopt met de vraag te doneren. “Normaal brengt die actie meer dan 3 miljoen euro op, nu was dat 720.000 euro.”

Relevant blijven

Volgens Faseur toont de crisis dat het voor goede doelen belangrijk is te werken aan verbondenheid en een gemeenschapsgevoel: “Mensen doneren niet enkel uit altruïsme. Ze willen zelf een goed gevoel overhouden aan een donatie en zoeken zingeving. Een organisatie moet daarom tonen wat ze kan betekenen voor een donateur.”

In deze coronacrisis is het niet voor alle organisaties even makkelijk, beseft ook Faseur. “Eerst lag de focus op de gezondheidszorg. Nu krijgt de cultuursector veel aandacht. Andere zaken zoals ontwikkelingssamenwerking en het klimaat zijn daarentegen op de achtergrond geduwd. Net die organisaties moeten erover nadenken hoe ze relevant kunnen blijven.”

Veel organisaties doen dat al. Ook in de wereld van de goede doelen is er een consensus dat er na de coronacrisis een nieuw normaal komt. En net zoals in andere delen van de economie heeft de coronacrisis vooral enkele bestaande trends versneld en versterkt. “Onze leden hebben heus niet gewacht op corona om manieren te zoeken om hun inkomsten te diversifiëren en te verzekeren”, bevestigt het VEF.

“We hebben meteen onze digitale revolutie versneld”, vertelt Marc Michils, de algemeen directeur van Kom op tegen Kanker. “Dit is een goed moment om onze organisatie te herdenken en onze fundraisingmodellen te herbekijken. Never waste a good crisis. ”

“Deze crisis toont nog eens aan dat je vooral duurzame engagementen moet zoeken”, vertelt Björn Macauter, general manager van de ngo Ondernemers voor Ondernemers, die Belgische bedrijven koppelt aan ondernemers in het zuiden. “Wij zoeken vooral bedrijven waarvoor de noord-zuidsamenwerking een strategische keuze is, bijvoorbeeld omdat het personeel die betrokkenheid belangrijk vindt. Als een engagement een strategische keuze is, zal het bedrijf de samenwerking niet zo snel stop zetten.”

“Veel organisaties waren al bezig met een omschakeling. Ze maken bijvoorbeeld meer gebruik van digitale kanalen”, besluit professor Faseur. “De crisis heeft hen gedwongen dat leerproces versneld te doorlopen.”

Fiscaal duwtje

Ook de overheid heeft maatregelen genomen die giften moeten aanmoedigen. Zo verhoogde ze de fiscale vrijstelling van 45 naar 60 procent. Het VEF hoopt dat die regeling ook volgend jaar nog van kracht blijft. Het zou die vrijstelling het liefst zelfs permanent zien worden.

Op 1 juli 2021 wordt ook een hervorming van de erfbelasting van kracht, die een impact heeft op de goede doelen. De belasting die ze betalen op een erfenis of een schenking, daalt van respectievelijk 8,5 en 5,5 procent naar nul.

Professor Faseur vindt dat goede initiatieven. Al leeft ook de vrees dat de hervorming van de erfbelasting, en meer bepaald van het duolegaat, de inkomsten van goede doelen onder druk zal zetten. Het duolegaat maakte het interessant een goed doel in je testament op te nemen, wanneer je een beste vriend of een verre nicht wilde aanwijzen als erfgenaam. Die laatste hoefde dan geen erfbelasting te betalen, omdat het goede doel die plicht op zich nam tegen het tarief van 8,5 procent. Na de hervorming zal die besparing op de erfbelasting niet langer mogelijk zijn. Dat is een streep door de rekening van organisaties die daarin de voorbije jaren een stevige bron van financiering hadden gevonden.

Professor Faseur pleit ervoor dat de overheid meer structurele subsidies zou toekennen en minder projectgebonden middelen. “Dat moet organisaties toelaten meer op lange termijn te plannen.”

Kom op tegen Kanker: ‘6 miljoen euro minder’

“Wij hebben tijdens de coronacrisis eerst nagegaan wat we konden doen voor de kankerpatiënten. Dat kreeg voorrang boven de financiële problemen. In nood kent je je vrienden”, getuigt Marc Michils, de algemeen directeur van Kom op tegen Kanker. “Maar daarnaast zijn we druk bezig geweest om ons jaar te redden en te innoveren met nieuwe inkomstenmodellen.”

“Wij hebben drie inkomstenbronnen: legaten, giften en acties. De legaten zijn niet aangetast. De giften zijn een beetje verminderd, met 5 à 10 procent. Het grote probleem is het derde dat komt van acties zoals de plantjesverkoop of de 1000 km tegen kanker. Die events konden niet plaatsvinden.”

Michils werkte een best- en een worstcasescenario uit. In het eerste daalden de inkomsten met 6 miljoen euro, in het tweede met 10 miljoen. “We zullen uitkomen op 6 miljoen euro minder. Dat is veel geld, maar wel ons beste scenario.”

“Dat succes danken we deels aan het feit dat veel mensen van dichtbij te maken krijgen met kanker, maar ook deels aan onze aanpak. We hebben in het verleden stevig ingezet op merkentrouw. Dat maakt dat mensen nu niet afhaken. En we hebben tijdens de crisis nieuwe kanalen voor de fondsenwerving uitgebouwd. Daaraan werken we voort. We hopen volgend jaar weer evenveel inkomsten te boeken als in 2019 of zelfs meer.”

Ondernemers voor Ondernemers: ‘200.000 euro minder’

“Onze ambitie was dit jaar beter te doen dan vorig jaar”, stelt Björn Macauter, general manager van Ondernemers voor Ondernemers (OVO). Zijn organisatie haalt geld op bij bedrijven om er partner-ngo’s mee te ondersteunen. “In plaats van 900.000 euro zullen we 700.000 euro inzamelen. Het wordt dus geen topjaar, maar de impact valt nog mee.”

“Veel bedrijven moeten besparen, bijvoorbeeld op hun personeel. Dan is het logisch dat ook ontwikkelingssamenwerking in het vizier komt. Maar de meeste van onze grote donateurs zijn gebleven. Zij zijn een engagement voor meerdere jaren aangegaan en dat stellen ze niet ter discussie tijdens een crisis.”

OVO koppelt ook Belgische ondernemers aan startende en groeiende Afrikaanse bedrijven. Die laatste krijgen begeleiding en soms ook een lening. “Onze investeringen zijn vlot blijven lopen, want onze ondernemers doen dat in eigen naam”, zegt Macauter. “De uitdaging is nu vooral goede projecten te vinden voor volgend jaar. Normaal gaan we daarvoor ter plaatse met onze vrijwilligers, maar nu moet dat online gebeuren. Zonder goede projecten kunnen we niet investeren.”

Björn Macauter (midden)
Björn Macauter (midden) “De meeste van onze grote donateurs zijn gebleven.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content