‘DIT WIL IK NOOIT MEER MEEMAKEN’

Er is nog toekomst voor de Vlaamse auto-industrie. De Zweedse vrachtwagenbouwer Volvo Group is zeer tevreden over zijn vestiging in Gent. Natuurlijk heeft de crisis er fors ingehakt, maar sinds deze week draait de fabriek bijna weer op volle toeren.

Fotografie wouter rawoens

Met tientallen staan de werknemers langs de assemblagelijn. Automatisering is er nauwelijks. De fabriek maakt ruim zestig vrachtwagens per ploeg. En toch is er slechts één robot. Ook lassen gebeurt nauwelijks. Het is handenwerk wat telt. Elke schroef wordt afzonderlijk in de gaten geplaatst en dan vastgezet met speciale apparatuur. Elke truck heeft zijn eigen lastenboek.

Het tafereel speelt zich af bij de vrachtwagenfabriek van Volvo in de Gentse deelgemeente Oostakker. “Onze industrie is heel arbeidsintensief. Je kunt dit niet automatiseren”, belicht Jens Holtinger. De Zweed leidt sinds een jaar de fabriek in Gent. Voor de eerste keer sinds zijn aanstelling spreekt hij met de pers. “We hebben uiteraard een assemblagelijn. Maar je kunt hier heel moeilijk robots gebruiken. Dit is zeer sterk maatwerk. Elke klant heeft specifieke eisen voor zijn vrachtwagen. Het is dus uiterst belangrijk dat we gemotiveerde en goed geschoolde mensen hebben.”

Jens Holtinger klaagt niet echt over de Belgische concurrentiekracht. De logistieke ligging van Gent is puik. De werknemers zijn vaardig. Geen wonder dat de Zweedse directeur ook bij de vakbonden scoort. “Jens bevalt ons. We zijn aangenaam verrast”, bewierookt Dany Clevers, vakbondssecretaris bij het ACV in Gent.

Met zijn 39 lentes is Jens Holtinger nochtans geen groentje. Hij sprokkelde fabriekservaring in Zweden, Australië en Rusland. Vooral dat laatste land, en de nieuwe Volvo-fabriek in Kaluga (bij Moskou), worstelt met uitdagingen. Zoals de gebrekkige infrastructuur en logistiek. Russen zijn goed geschoolde technici, maar ze missen ervaring in de auto-industrie. “Dat maakt Gent heel concurrentiebestendig”, oordeelt de Zweed. “Vlaanderen bouwde aan een cultuur en een historiek rond de auto-industrie. Dat is een heel sterk punt. Dat leer je met de jaren. Mensen zijn heel goed opgeleid. Rusland heeft die traditie niet. Australië evenmin. Die traditie mag je niet laten verdwijnen. Het is een kwestie van ervaring. In een fabriek zijn er altijd kleine dingen die plots gebeuren. Die zal je nooit in de managementboeken leren.”

Reuzenorder van Deutsche Post

Maar de vrachtwagenindustrie werkt ook anders dan de producenten van personenwagens. Volvo Trucks bouwt enkel op bestelling. Want elke vrachtwagen is verschillend: de kleur, twee of drie deuren, grote of kleinere wielen, verschillende motoren,… En Gent maakt een uitgebreid gamma. Vrachtwagens tussen twaalf en zestien ton. Voor de brouwer in de stad. De bakker, de slager. Maar ook voor Deut- sche Post. Die plaatste enkele weken geleden een grote order van 1600 vrachtwagens.

Daarnaast zijn er de zwaardere kalibers, boven zestien ton. Dat zijn de zware vrachtwagens voor bouwwerven of voor het continue transport. Die laatste vrachtwagens rijden 24 uur per etmaal over de snelwegen, enkel de chauffeurs veranderen. “Onze markt is dus heel versnipperd”, duidt Jens Holtinger. “Aan de ene kant heb je de grote, gespecialiseerde bestellingen zoals van Deutsche Post. Met weinig franjes, maar met veel harde feiten en cijfers. Zij verwachten een berekening van de kostprijs over de hele levensduur van de vrachtwagen. Daarnaast heb je de individuele transporteur, de onderaannemer van vrachtvervoer. Die is heel trots op zijn vrachtwagen. Het imago en de merknaam zijn voor zo iemand misschien wel belangrijker dan voor de grote transportbedrijven.”

Het helpt uiteraard ook dat de vrachtwagenmarkt blijft groeien, in tegenstelling tot de verzadigde markt van personenwagens De uitschieters zijn alweer de BRIC-landen. Maar ook West-Europa gaat erop vooruit. Het voorbije decennium met bijna een derde. Die groei hangt samen met de toenemende globalisering, en dus de behoefte aan transport.

Alleen, en dat is een goede zaak voor het hogelonenland België, gebeurt de productie best niet te ver van de leverancier en de klant. “Onze klanten willen geen twee, drie maanden wachten op een vrachtwagen die met de boot uit Azië moet komen”, beaamt Jens Holtinger. “Zij willen hun vrachtwagen binnen enkele weken. Want zij moeten op vrij korte termijn het transport verzekeren voor die nieuwe klant die ze konden strikken.”

In het oog van de storm

Het Zweedse enthousiasme betekent uiteraard niet dat de toekomst van de Gentse fabriek als gebeiteld staat. De crisisjaren 2008 en 2009 sloegen ook bij Volvo Group een krater, als een donderslag bij heldere hemel. In het eerste halfjaar van 2008 draaide de fabriek nog op volle toeren. In het laatste kwartaal viel alles stil. In 2009 verkocht Volvo Trucks 55 procent minder vrachtwagens dan een jaar voordien. In het jaarverslag wordt 2009 ‘het meest uitdagende jaar ooit’ genoemd voor Volvo Trucks

Gent kreeg een geweldige schok. De productie klapte vorig jaar met bijna driekwart in elkaar. Er verdwenen ruim 600 tijdelijke banen. “2009 was een uitzonderlijk jaar. Niemand heeft ooit zoiets meegemaakt”, huivert Jens Holtinger nog na. “Je staat in het oog van de storm. Onze sector is conjuncturele schommelingen gewend. Maar dit was uniek. Ik hoop dat we dit nooit meer moeten meemaken”, glimlacht de Zweed schuchter. En, alweer: “Ook de werknemers hebben mee de boel rechtgehouden.” Die krijgen ook in het jaarverslag 2008 van Volvo Group goede punten. Het conglomeraat toonde zich in andere landen onverbiddelijk en ontsloeg sinds midden 2008 18.000 vaste en tijdelijke werknemers. In België temperde het stelsel van economische werkloosheid de ontslagen. De ervaren werknemers bleven in huis.

2010 oogt beter. Het gaat langzaam bergop. CEO Leif Johansson was heel voorzichtig optimistisch bij de voorstelling van de slechte jaarresultaten van 2009. De economie verbetert. In China en India blijft de vraag stijgen. De vrachtwagenmarkt in Europa zou weer met 10 procent groeien in 2010. In Noord-Amerika kan er een derde bijkomen, maar wel komend van een heel laag peil.

Ook in Gent stijgt de productie. Tot voor kort werkte het personeel op halve kracht. Maar sinds begin deze week draait alles weer bijna op volle toeren. Elke dag rollen er via een tweeploegenstelsel 128 vrachtwagens uit de constructiehal. En de afdeling die vrachtwagencabines bekleedt, rekruteerde warempel 140 nieuwe medewerkers. Ook april ziet er heel goed uit. Toch blijft Jens Holtinger behoedzaam. “De markt blijft heel onzeker. Het tweede kwartaal wordt beter dan het eerste. De markt zwengelt aan. Het verbetert. Maar we beginnen op heel lage niveaus”.

Door wolfgang riepl