Achter slot en grendel

Met een spectaculaire inbraak in een kluizenzaal veroorzaakten enkele criminelen onlangs ongerustheid bij heel wat huurders van een bankkluis. Hoe veilig is de inhoud van uw kluis? En ligt de fiscus op de loer?

Het leek wel een Hollywoodfilm toen enkele criminelen er begin dit jaar in slaagden via de riolering en een onderaardse gang tot in de kluizenzaal van een Antwerps filiaal van BNP Paribas Fortis te komen en enkele kluizen open te breken. Wie een kluis huurt, hoeft zich echter geen al te grote zorgen te maken. In principe is de volledige inhoud van een kluis bij elke bank verzekerd tegen diefstal, brand en waterschade. Toch doet de huurder er goed aan aandachtig de algemene voorwaarden voor de verhuring van een kluis te lezen. Zo sluiten nogal wat banken de schade die rechtstreeks het gevolg is van oorlogsdaden of van terrorisme uit.

Sommige banken, zoals KBC, waarborgen een onbeperkte dekking per safe. Andere werken met een limietbedrag. Dat verschilt van bank tot bank. AXA Bank hanteert bijvoorbeeld een limietbedrag en eigenaardig genoeg geldt dat niet per individuele kluis, maar wel voor de volledige kluizenzaal. “Onze polis bevat een algemene limiet van 25 miljoen euro per zaal per jaar”, zegt Lisa Pieters, press officer bij AXA Bank Belgium. Ze benadrukt dat AXA de kluizen niet zelf verzekert, maar daarvoor samenwerkt met een externe partij.

Vindt een klant de dekking onvoldoende, dan kan hij er altijd voor kiezen zich individueel te verzekeren voor een hoger bedrag. Ondanks die financiële zekerheid kan een inbraak zoals die in Antwerpen de huurders toch een kater bezorgen, bijvoorbeeld wanneer erfstukken of sieraden met een hoge emotionele waarde verdwenen zijn. Op zo’n verlies valt uiteraard geen economische waarde te plakken.

Verklaring op eer

De klant die na een inbraak in zijn kluis zijn rechten wil laten gelden, moet een vastgelegde procedure volgen. Hij moet een inventaris opmaken van de inhoud van de kluis en die zo veel mogelijk staven met bewijsmateriaal. Dat kunnen aankoopbewijzen, facturen, schattingsverslagen of foto’s (van bijvoorbeeld sieraden of kunstwerken) zijn. Een huurder doet er goed aan dat bewijsmateriaal op voorhand te verzamelen en alles op een veilige plaats, maar natuurlijk niet in de kluis, te bewaren.

Zaken waarvoor de huurder geen bewijzen kan voorleggen, moet hij vermelden in een verklaring op eer. Aangezien de bank nooit de inhoud van een kluis kent, kunnen sommige mensen in de verleiding komen te liegen over de inhoud. “Wij gaan ervan uit dat iedereen handelt als een goede huisvader”, reageert Sofie Spiessens, corporate communication manager bij KBC Group. “Daarnaast vernietigt elke valse of opzettelijk overdreven aanvraag tot schadevergoeding het recht op schadevergoeding voor de volledige schade van de verzekerde.”

Om oneerlijke mensen te ontmoedigen, hebben de banken wel meerdere pijlen op hun boog. Zo behoudt BNP Paribas Fortis zich in zijn reglement het recht voor alle huurders, ongeacht of hun kluis verlies of schade heeft geleden, te vragen een verklaring op eer af te leggen en daarna in aanwezigheid van een gerechtsdeurwaarder na te gaan of de verklaring overeenstemt met de inhoud van de kluis.

Anti-witwaswetgeving

Het is niet onwaarschijnlijk dat in de Belgische kluizen zaken liggen die de eigenaar liever voor de fiscus verborgen houdt. Loopt de huurder van een kluis het risico dat zijn verklaring op eer ook in handen van de fiscus terechtkomt? “De verklaring op eer dient enkel om de verzekeraar toe te laten een correcte schadebepaling uit te voeren”, zegt Sofie Spiessens van KBC.

“In de praktijk zal de onderzoeksrechter die het inbraakdossier opvolgt, de inhoud van die verklaringen niet zomaar naar de fiscus doorsturen met de vraag voor een onderzoek naar bijvoorbeeld de inkomstenbelasting”, zegt Dirk Van Collie, vennoot bij het advies-, accountant- en auditorbedrijf Alaska. “Ook de bank zal dat in principe niet doen, tenzij ze duidelijke aanwijzingen heeft dat sprake kan zijn van witwassen of financiering van terrorisme. Als uit haar onderzoek blijkt dat het om verdachte transacties gaat, is de bank of de verzekeraar wettelijk verplicht dat te melden aan de Cel voor Financiële Informatieverwerking.”

Kluis op naam van vennootschap

De bank heeft overigens nog veel meer wettelijke verplichtingen bij de verhuur van kluizen. Zo is ze ter bescherming van de erfgenamen en van de rechten van de schatkist verplicht bij het overlijden van de huurder, de kluis enkel in aanwezigheid van alle erfgenamen en een bankbediende te openen voor het opstellen van een boedelbeschrijving. “Ook de ontvanger van de registratierechten moet daarvoor een uitnodiging krijgen, maar in de praktijk gaat die daar zelden op in”, weet Dirk Van Collie uit ervaring. “Belangrijk is dat het om een boedelbeschrijving gaat, wat betekent dat de aanwezigen geen waarde moeten kleven op de inhoud.”

Na het aanmelden van het overlijden van de huurder bij de bank nog snel de kluis leegmaken om erfbelasting te vermijden, is dus ijdele hoop. In de praktijk gebeurt het wel dat mensen een kluis huren in naam van hun vennootschap om daar hun privébezittingen te bewaren. Wanneer een aandeelhouder sterft, moet de bank de kluis niet verzegelen. Een vennootschap heeft in principe het eeuwige leven.

Als een gevolmachtigde de kluizenzaal van een bank wil betreden, moet hij wel het toegangsregister tekenen. Doet hij of zij dat kort na het overlijden van de zaakvoerder, dan kan dat de interesse van de fiscus opwekken. Dirk Van Collie is geen voorstander van die constructie. “Als de vennootschap failliet gaat of verwikkeld geraakt in een geschil waarbij een bewarend beslag wordt gelegd, dan zal de bank de kluis verzegelen en wordt de inhoud beschouwd als toebehorend aan de vennootschap. Bovendien offert de zaakvoerder een stuk van de veiligheid op, alleen al doordat hij de sleutel en de code aan een gevolmachtigde moet geven.”