‘Vlaanderen, trek de geldbeugel open’

De Vlaamse regering kan en moet de geldbeugel opentrekken. De coalitie met de N-VA, Open Vld en cd&v kan er zich niet langer achter verbergen dat daarmee de sanering van de begroting in gevaar komt.

Dagelijks berichten Belgische ondernemingen over productieverminderingen wegens de hoge energieprijzen. Eén op de drie Vlaamse bedrijven geeft in de recentste Voka-enquête aan dat ze hun productie verminderen of stopzetten als de prijzen nog stijgen. Voka-voorzitter Wouter De Geest luidt bij Trends de noodklok: “Het is cruciaal het bloeden te stelpen, anders bloedt onze industrie dood.” De werkgeversorganisaties kregen een luisterend oor bij eerste minister Alexander De Croo (Open Vld). De federale regering zet wellicht de deur open voor soepele regels voor tijdelijke werkloosheid als ondernemingen even moeten sluiten.

Maar er is meer nodig. Voka roept op absolute prioriteit te geven aan de uitwerking van een steunmechanisme, conform het Temporary Crisis Framework (TCF). In dat Europese kader is staatssteun mogelijk voor bedrijven die in zware moeilijkheden komen door de hoge energieprijzen. Het gaat om 2 miljoen euro per getroffen onderneming en tot 50 miljoen euro voor energie-intensieve bedrijven met een operationeel verlies.

Die oproep was niet gericht aan de federale, maar aan de Vlaamse regering. Het gros van de bevoegdheden rond bedrijfssteun zit bij de regio’s. Vlaams minister van Economie en Werk Jo Brouns (cd&v) capteerde de boodschap. Na overleg met de Vlaamse sociale partners wil hij een versnelling hoger schakelen. Hij heeft een steunplan klaar voor de meest getroffen ondernemingen. Brouns kiest voor een tweesporenaanpak die de energie-efficiëntie van de ondernemingen verhoogt en een deel van de toegenomen energiekosten compenseert. Het zijn doelgerichte en tijdelijke maatregelen.

Ze komen niets te laat. VBO-topman Pieter Timmermans waarschuwde vorig weekend voor een “spontane minilockdown in sommige bedrijven”. De gelijkenissen met de coronacrisis zijn terecht. Ook toen heeft overheidssteun sluitingen en faillissementen vermeden, en wezen economen en bedrijfsleiders op de gevaren van opeenvolgende lockdowns. Een bedrijf is geen lichtschakelaar die je om de haverklap kunt aan- en uitzetten. De huidige situatie is zelfs ernstiger dan tijdens de coronacrisis: toen bleven productie-eenheden die niet zomaar konden worden stilgelegd, draaien. Dat is vandaag niet meer gegarandeerd.

Daarom is het belangrijk dat de steunmaatregelen zo snel mogelijk in werking treden. In de Vlaamse regering bleek niet iedereen even gehaast. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) dacht de maatregelen aan te kondigen tijdens de Septemberverklaring op 26 september. Ze worden dan gekoppeld aan de begrotingsopmaak van 2023. Maar zoveel tijd is er niet, is in bedrijfskringen te horen. Daarom is het goed dat enkele ministers willen versnellen. Morgen, vrijdag, zouden de eerste maatregelen worden genomen. De Septemberverklaring vervroegen zou ook een goede zaak zijn.

Vlaanderen is meer dan de andere regio’s in staat bedrijven te ondersteunen. De budgettaire toestand is er een stuk rooskleuriger. Deze projectie hield geen rekening met een recessie in het najaar, maar volgens de SERV zou het Vlaams begrotingstekort de komende jaren stelselmatig kleiner worden, met een verwacht tekort van 1,7 miljard euro in 2023 en 1,2 miljard euro in 2024. Vlaanderen gaat daarmee naar een begrotingsevenwicht. Daar kan Wallonië en Brussel enkel van dromen.

De Vlaamse regering kan en moet de geldbeugel opentrekken. De coalitie met de N-VA, Open Vld en cd&v kan er zich niet langer achter verbergen dat daarmee de sanering van de begroting in gevaar komt. Men moet maar snoeien in allerlei irrelevante subsidies waar Vlaanderen een patent op heeft. Een tijdelijk steunpakket is een goed beleid en zou aantonen dat de Vlaamse regering begaan is met de overleving van het Vlaamse industriële weefsel, de steunpijler van onze welvaart. Economen waarschuwen allang: een loutere diensteneconomie betekent een verarming van Vlaanderen en België.