Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) wil dat de komende regeringen werk maken van een coherent energie- en klimaatbeleid. De organisatie pleit voor realistische doelstellingen, maar vooral voor echte beslissingen.
De oproep, in het driemaandelijkse magazine Reflect, komt twee jaar nadat het VBO zijn Energie- en Klimaatplan heeft gepresenteerd. Gedelegeerd bestuurder Pieter Timmermans bracht toen alle stakeholders aan werkgeverszijde bij elkaar. “Op de eerste vergadering bleek dat iedereen dé oplossing had, zolang de buurman de factuur maar betaalde. Maar we hebben iedereen op één lijn gekregen rond de doelstellingen: een gegarandeerde energiebevoorrading die de milieu-engagementen van ons land respecteert, tegen een kostprijs die betaalbaar is voor bedrijven en burgers.”
Anno 2019 stelt het VBO vast dat er nog altijd geen coherent energie- en klimaatbeleid is. In haar analyse focust de werkgeversorganisatie op vier punten: de Belgische complexiteit, de rol van de industrie, de nood aan investeringen, en fiscale hervormingen.
Boeman
“Het Nationaal Energie- en Klimaatplan, dat de doelstellingen voor de emissiereductie verdeelt, is een optelsom van de plannen van Vlaanderen, Brussel en Wallonië”, oordeelt Timmermans. “Terwijl het een ‘chefsache’zou moeten zijn: iets wat de leiders moeten oplossen. Een akkoord dus tussen de minister-presidenten en de premier. Nu is de federale regering te veel de sluitpost, die het bij Europa mag uitleggen en de boetes mag betalen.”
Daarom ook wil het VBO dat ons land zich blijft verzetten tegen de wens van de Europese Commissie om de doelstellingen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie hoger te leggen. “We willen wel verder gaan, maar we zijn ook realistisch. De huidige doelstellingen zijn ambitieus, en sommigen twijfelen nu al of ze haalbaar zijn. We willen als werkgevers volledig meewerken om de doelen te halen, maar nu nog hogere doelstellingen opleggen is als iemand die uit het vliegtuig springt en hoopt dat hij onderweg een parachute vindt. Dan willen we liever zeker zijn dat we een parachute hebben. Dan kan je nog naast het doel landen, maar zitten we zeker in de juiste richting. Het is iets te makkelijk om te zeggen wat het in 2050 moet zijn.”
De industrie krijgt trouwens te snel de rol van boeman toegeschoven, vindt de VBO-topman. “Terwijl onze leden echt wel kijken wat ze kunnen doen. Maar ook weten wat ze niet kunnen. We weten dat we onze energie-efficiëntie nog kunnen en zullen verbeteren. We zullen ook andere energiebronnen, zoals biomassa of biogas gebruiken. En CO2 opvangen en opslaan of hergebruiken. En we geloven sterk in de circulaire economie. Het klopt dat die nog in de kinderschoenen staat, maar er beweegt veel. Niet alles zal slagen, maar als slechts de helft van alle projecten succesvol is, hebben we al een enorme stap hebben gezet. Vergelijk het met de elektrische wagen: misschien breekt die door, maar anderen stellen nu al dat we op termijn toch een andere brandstof zullen gebruiken. We hebben hier dertien klimaatbetogingen zien passeren. Ik heb dat altijd toegejuicht, maar een deftig debat over de rol van de industrie, en de oplossingen die wij hebben, is er nog niet geweest.”
Investeringen
Hoe dan ook vergt de energietransitie belangrijke investeringen. “De volgende regering voert het best zo snel mogelijk het Nationaal Pact voor Strategische Investeringen uit. Wij willen bevoorradingszekerheid voor energie tegen een aanvaardbare prijs. Ofwel moeten we twee of drie kerncentrales open houden, ofwel moeten we zorgen we voor alternatieven, zijnde gascentrales. Kies je voor gas, dan zijn er versnelde procedures nodig. Want ik hoor graag zeggen dat we in vijf jaar zeven gascentrales kunnen bouwen, maar in de tijd krijgen we niet eens een voetbalstadion gebouwd. Ik stel vast dat iedereen wil inzetten op hernieuwbare energie, maar dat acht op de tien Vlaamse gemeentes naar de Raad van State trekken tegen de bouw van windmolens op hun grondgebied. Sommigen pleiten voor meer import, maar dan betaal je altijd een hogere prijs, en ben je niet eens zeker van de bevoorrading. De vorige regering besliste dat er een Monitoringcomité moet komen, en een ondersteuningsmechanisme voor gascentrales (CRM). Dat comité is nog altijd niet bijeen geweest, maar zou de objectieve analyse moeten maken van de noden. Niemand wil investeren in verlieslatende projecten, ook de overheid niet.”
Deel van de oplossing
Fiscale maatregelen kunnen helpen om de doelstellingen te halen. “Die moeten dan wel ons gedrag sturen. Zoals met het mobiliteitsbudget. Een CO2-heffing kan je invoeren door een koolstofprijs, of door de onroerende voorheffing aan te passen aan de energie-efficiëntie van gebouwen. En je moet vermijden dat prijsverhogingen, zoals vliegtuigtaksen, worden meegenomen in de indexverhogingen, want anders is het vestzak-broekzak.”
“Bedrijven zijn geen deel van het probleem, maar van de oplossing”, concludeert Timmermans. Als er niet snel een federale regering kan worden gevormd, moet energie en klimaat op tafel komen van een doorstartregering. Want er moeten snel knopen worden doorgehakt.”
