Volgens het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) stevent het Belgische bbp dit jaar af op een krimp met 8,3 procent. Het kan bovendien tot 2,5 jaar duren voor de economische activiteit opnieuw op het niveau van 2019 staat, blijkt uit de halfjaarlijkse rondvraag die de werkgeversorganisatie deed bij de verschillende sectoren.
Het VBO bevraagt twee keer per jaar zijn verschillende sectorfederaties. De jongste bevraging gebeurde halfweg mei, net na het opheffen van de lockdown dus. De meeste sectoren lieten dan nog een lagere activiteit zien (-22 procent) en verwachten ook binnen zes maanden geen volledig herstel (-5 à 9 procent).
Behalve de voedingsdistributie, de chemie en de banken zagen alle sectoren hun activiteit dalen door de coronapandemie. Topman Pieter Timmermans verwijst ook naar minder evidente sectoren zoals de diamantsector, waar de omzet met meer dan 75 procent daalde, of de textielsector (-50 à 75 procent). Zelfs de Belgische voedingsindustrie was zwaar getroffen (-30 à 50 procent). ‘Dat lijkt onverwacht, want mensen moeten toch eten. Maar de typische voedingsbedrijven die gespecialiseerd zijn in bier, frieten of chocolade leden onder de sluiting van de horeca en het toerisme’, klinkt het. De crisis had vooral een impact op de vraagzijde.
Werkgelegenheid
Ook de werkgelegenheid ligt in de meeste sectoren nu lager dan voor de crisis, al zorgt de geleidelijke heropening wel voor een voorzichtig herstel. Binnen zes maanden verwacht men nog altijd een daling van de werkgelegenheid tussen 4,7 en 8,2 procent, blijkt uit de rondvraag. Het VBO wijst erop dat de werkgelegenheid sneller herstelt dan de economische activiteit wat wijst op een daling van de productiviteit. En de relatief trage stijging van de productiviteit was in het verleden al een zorgenkind voor de Belgische bedrijfswereld. Acht procent van de ondervraagde bedrijven denkt dat een faillissement waarschijnlijk is, waardoor het totale aantal falingen dus zou kunnen verdubbelen tegenover 2019. In alle sectoren verwacht men dit jaar minder te investeren.
Grootste krimp sinds WO II
Globaal verwacht de werkgeversorganisatie een economische krimp in 2020 tussen de 7,5 en 9 procent, of de grootste krimp sinds de Tweede Wereldoorlog. Timmermans had het over ‘gitzwarte cijfers… de crisis moet nog beginnen’. In 2021 is een krachtig herstel mogelijk (+6 à 7 procent), maar dan is er ook wel een stabiele regering nodig die werk maakt van een ambitieus herstelplan, waarschuwde de VBO-topman. “Of het nu de drie koningen zijn (CD&V, Open Vld en MR, red.), of de twee keizers (PS en sp.a), ze moeten NU handelen. We hebben resultaten nodig’, aldus Timmermans.
In het meest pessimistische scenario maakt de VBO-topman de vergelijking met de periode eind jaren 1970-begin jaren 1980. Toen was er de oliecrisis, zat België zonder stabiele regering en voerde het parlement zijn controlefunctie niet uit. ‘We willen zeker niet terug naar die periode.’
Het VBO geeft nog mee dat het bijzonder moeilijk is om conjunctuurvoorspellingen te doen. Veel zal immers afhangen van de verdere ontwikkeling van de coronapandemie, niet alleen in België maar wereldwijd, omdat Belgische bedrijven sterk afhankelijk zijn van export. Die uitvoer zou pas tegen eind volgend jaar opnieuw op het niveau van 2019 liggen.
Relanceplan
Eerst en vooral moet volgens Timmermans een tweede lockdown vermeden worden. ‘Er is eenheid van commando nodig. Deze zomer moeten alle voorbereidingen rond een tracingapp en beschermingsmateriaal genomen worden.’ Daarnaast is er snel nood aan een regering die met een relanceplan komt. Het VBO doet zelf enkele suggesties: de competitiviteit van de (exporterende) bedrijven garanderen, de binnenlandse consumptie op een gerichte manier ondersteunen door bijvoorbeeld een verhoogde vrijstelling van het fiscaal minimum, inzetten op ecologische investeringen, de overheid verder digitaliseren en werklozen intensiever begeleiden naar een nieuwe job.
‘Politici moeten zich concentreren op wat men wil doen om het herstel te realiseren, en pas nadien met wie. Men zal het niet redden met tienrittenkaarten of een hogere vergoeding voor telewerk. Er zijn fundamenteler ingrepen nodig’, aldus Timmermans. De VBO-topman wees ook nog op de andere uitdagingen die ons land te wachten staat, zoals de brexit en de vergrijzing.
