‘Motiveer de rijken om de crisis te betalen’

Ja, laat de rijken de crisis betalen. Ja, laat de kapitalisten het kapitalisme redden. Motiveer hen om dat te doen, zegt Daan Killemaes, hoofdredacteur van Trends.

Als Brussels Airlines kan rekenen op belastinggeld, heeft de doorsnee kmo in de industrie dan ook recht op extra overheidssteun? Je kan eindeloos discussiëren of de nationale vliegtuigtrots van strategisch belang is voor de luchthaven van Zaventem en voor de Belgische economie. Brussels Airlines is een bron van tewerkstelling en maakt van Zaventem een Europees knooppuntje. Zonder Brussels Airlines degradeert Zaventem tot een veredeld metrostation, waarschuwen de pleitbezorgers van de luchtvaartmaatschappij. Ach, als Brussels Airlines over de kop gaat, dan vullen anderen het gat in de markt op. Alleen de kleur van de vliegtuigen verandert, zeggen de criticasters. Daar hoef je geen belastinggeld tegenaan te gooien.

De kmo’s zijn zonder discussie van strategisch belang. Ze stellen mensen te werk, ze zorgen voor export en ze financieren de overheid. Zelfs de horeca kan de stempel ‘van strategisch belang voor de economie’ verdienen, als bron van werkgelegenheid voor de lagergeschoolden. Net als Brussels Airlines staan veel kmo’s vol in de stormwind. Vooral in de zwaarst getroffen sectoren vliegen de pannen van het dak. De acute liquiditeitscrisis muteert langzaam in een chronische maar even levensbedreigende solvabiliteitscrisis. De helft van de ondernemingen dook met een relatieve zwakke balans de crisis in. Voor velen is er geen uitweg uit de crisis. In de horeca zal het tegen eind juni faillissementen regenen, blijkt uit onderzoek van Trends Business Information. Andere sectoren hebben iets meer respijt, maar je mag niet denken aan de schade die een tweede coronagolf zou aanrichten.

De overheid levert uitstekend werk om in deze acute crisisfase grotere schade te voorkomen. Die verdienste verdwijnt in de schaduw van het geblunder rond de aanpak van de epidemie, maar zonder de tijdelijke werkloosheid en het kredietgarantieplan zou de bodem onder het herstel zijn weggeslagen. Nu breekt stilaan een tweede, nog lastigere fase aan. Het water stijgt veel bedrijven tot boven de lippen, maar de overheid kan niet alles en iedereen blijven redden. De markt moet opnieuw zijn werk kunnen doen, om mensen en kapitaal van zieke naar gezonde bedrijven over te hevelen. Dat is de basis van de economische groei die nodig is om de sociale zekerheid te betalen. Dat betekent niet dat de overheid werkloos moet toekijken. De triage tussen bedrijven en sectoren wordt een harde dobber. Wie is van strategisch belang, en wie is dat niet? Wie krijgt extra steun en wie niet? Willen we bijvoorbeeld nog horeca in België? De vraag is absurd, maar is aan de orde van de dag.

De overheid kan met een beperkte ingreep veel meer privaat geld mobiliseren. Ja, laat de rijken de crisis betalen. Ja, laat de kapitalisten het kapitalisme redden. Motiveer hen om dat te doen. Op de eerste plaats zullen de aandeelhouders het eigen bedrijf of andere bedrijven redden. Aandeelhouders kunnen het herstel brandstof geven. Het is daarom lang geen slecht idee mensen die vers risicokapitaal naar de bedrijven dragen een fiscaal duwtje in de rug te geven. Een soortgelijk initiatief, de wet Cooreman-Declercq, blies de Belgische economie begin de jaren tachtig nieuw leven in. De omstandigheden zijn anders, maar de nood is even hoog. De regering werkt gelukkig aan maatregelen in die richting. Ga er vol voor. Het is een investering die zichzelf in veelvoud terugverdient. Het loont in donkere economische tijden lef en durf te subsidiëren.

Is fiscale steun voor de aandeelhouders toch een politieke brug te ver, dan zou het al een bazooka op zich zijn om af te zien van extra belastingen op vermogen, die voor de linkse partijen het verkeerde antwoord op zowat elke crisis zijn. De belastingdruk op vermogensinkomsten is al hoog in dit land, en voor de herverdeling van welvaart hoeft dit land van niemand lessen te krijgen. Het perspectief op nog hogere belastingen zal niet motiveren. Luc Bertrand pleit ervoor het negatieve denkpatroon om te buigen in een wervend verhaal : “Ik betwijfel sterk of het helpt het geld van de meer gegoede burger af te nemen. Die moet zijn geld opnieuw investeren in de economie en consumeren. Anders wordt onze economie vernietigd.”