‘Hoe lang gaat deze oorlog duren?’

Na een maand van oorlog heeft Poetin geleerd dat Amerika geen troepen en Europa geen recessie veil heeft voor het lot van Oekraïne, zegt professor Marc De Vos.

De oorlog in Oekraïne is amper een maand oud en alom klinkt de vraag: hoe gaat dit eindigen? De vraag alleen toont hoezeer wij in Europa oorlogsvoering verleerd zijn. Onze eigen geschiedenis leert ten overvloede dat gewapende conflicten met grote natiestaten in termen van jaren, eerder dan maanden, worden gemeten.

Natuurlijk wou het Poetin-regime geen lange strijd toen het Oekraïne langs verschillende fronten binnenviel. Een blitzkrieg in nazistijl was de bedoeling, geen loopgraven of belegeringen uit vervlogen tijden. Rusland heeft de moed van de Oekraïense bevolking en haar leiders onderschat, alsook de overgave van het Westen om die bevolking van wapens, technologie en levensmiddelen te voorzien.

Rusland heeft nu een nieuwe fase van de strijd aangekondigd, blijkbaar met focus op de brede Donbas-regio. Het is koffiedik kijken wat de pathologische leugenaars in het Kremlin echt van plan zijn. Het hergroeperen van strijdkrachten kan evengoed een doorbraak forceren die later de volledige verovering toelaat, dan wel een herleide missie die een feitelijke Russische nederlaag inhoudt.

Na een maand van oorlog heeft Poetin geleerd dat Amerika geen troepen en Europa geen recessie veil heeft voor het lot van Oekraïne. Anders had de NAVO een veilig luchtruim boven Oekraïne afgedwongen. Anders kochten wij geen olie en gas meer van Rusland. Het Westen heeft zich verenigd en heeft ongeziene economische en financiële sancties getroffen. Veel meer van hetzelfde zit er niet in. Hetzelfde blijven aanhouden naarmate de tijd verstrijkt, is al een hele opgave.

Aan wiens zijde staat de tijd als de oorlog blijft etteren? Wij blijven nog lange maanden de Russische oorlogsmachine financieren met dure olie en gas. Na ons staan andere landen klaar om af te nemen, waaronder India, China en in Afrika. Als er straks geen drie maar zes of meer miljoen Oekraïense vluchtelingen in West-Europa moeten worden opgevangen, zullen de limieten van solidariteit opdagen. Tegelijkertijd wordt het leven peperduur in de basisbehoeften en dreigt het spook van inflatie met recessie.

Zolang Poetin zijn oorlog kan blijven financieren, is de strijd om Oekraïne een strijd van wilsvermogen en van bereidheid tot lijden. Het ondraaglijke lijden van de Oekraïense bevolking is niet eindeloos. Winnen in Oekraïne is voor het Poetin-regime veel belangrijker dan voor ons. De Russische bevolking heeft een legendarisch vermogen tot ontbering. Wij leven al decennia in het comfort van de welvaartsstaat. Als economische crisis, vluchtelingencrisis, levensduurtecrisis en geldtekorten ons deel worden, wie zal dan het eerst plooien?

Europa en Amerika hebben zichzelf verrast met hernieuwde trans-Atlantische eenheid en daadkracht. Die behouden naarmate de klok tikt, de kostprijs aandikt, de spanningen oplopen en de politieke meningsverschillen bovenkomen, zal niet vanzelfsprekend zijn. We moeten ook niet de illusie koesteren dat de hele wereld ons volgt. Een meerderheid van landen in de VN heeft Rusland veroordeeld, maar slechts een minderheid legt ook sancties op. Die verdeeldheid zal zeker bespeeld en uitgespeeld worden als de oorlog aansleept.

Wordt Oekraïne een ellendige uitputtingsoorlog, een gedeeltelijke Russische bezetting in combinatie met een bevroren conflict, een diplomatiek mirakel dat beide kampen verzoent, of het graf van president Poetin en zijn regime? De heldenmoed van Oekraïense strijders kan de Russen van de overwinning houden maar kan hen niet verslaan. Zolang wij niet ten oorlog willen trekken en zolang Poetin de Russische publieke opinie kan manipuleren, zal zijn persoonlijke keuze doorslaggevend zijn. De eerste oorlogsmaand was desastreus voor Rusland, maar ze was slechts het begin. Het vervolg kan nog veel erger, voor iedereen.