10de Internationale Dag van het Meisje: ‘Geen land ter wereld kent gendergelijkheid’

Plan International heeft op basis van 120 bronnen onderzocht hoeveel vooruitgang er het voorbije decennium is geboekt op het gebied van gendergelijkheid, naar aanleiding van de Internationale Dag van het Meisje. “Er is vooruitgang, maar er moeten nog stappen gezet worden”, zegt Isabelle Verhaegen, directeur van Plan België, die samen met Trends inzoomt op de economische aspecten uit het rapport.

Waarom is een Internationale Dag van het Meisje nodig?

ISABELLE VERHAEGEN. “Enkele recente gebeurtenissen wijzen op de noodzaak van zulke campagnes. Denk aan de protesten in Iran van vrouwen die hun hoofddoeken verbranden en hun haren afknippen, om het geweld tegen vrouwen in het land aan te klagen. Denk aan de taliban die de rechten van vrouwen drastisch hebben ingeperkt. Na de sluiting van de scholen wegens de covid-19-pandemie zijn niet alle meisjes teruggekeerd naar school. Door de pandemie zijn wereldwijd 255 miljoen banen verloren gegaan, waarvan het grootste deel banen die vrouwen en meisjes uitvoerden. Het geweld tegen vrouwen is tijdens de pandemie toegenomen. Wij blijven strijden tot elk meisje vrij is.”

In de meeste westerse landen worden vrouwen niet onderdrukt. Maar ze hebben het ook nog amper voor het zeggen.

VERHAEGEN. “Wereldwijd zijn er dertien vrouwelijke regeringsleiders en is 26 procent van de parlementsleden een vrouw. Dat is meer dan tien jaar geleden, maar de verschuiving is beperkt. In België is slechts 15 procent van de burgemeesters een vrouw en slechts 14 procent van de Belgische meisjes voelt zich geroepen om zich ooit verkiesbaar te stellen. België scoort zelfs slechter dan het wereldwijde gemiddelde, want wereldwijd wil 28 procent van de meisjes participeren aan de politiek.”

Plan International zegt: in geen enkel land ter wereld werd gendergelijkheid al bereikt. Waarop baseert u dat?

VERHAEGEN. “We hebben allerlei aspecten onder de loep genomen. Het aantal jonge vrouwen tussen 15 en 24 jaar dat analfabeet is, is tussen 1995 en 2018 gedaald van 100 naar 56 miljoen. Maar er zijn nog altijd meer meisjes dan jongens ongeletterd. Vier op de vijf meisjes gaan naar een lagere school. De kloof in scholing tussen jongens en meisjes ontstaat vooral in de adolescentie. Er is ook een kloof in het type opleiding. Minder dan één op vier meisjes heeft toegang tot een opleiding in ICT of als ingenieur, om later in de sectoren van de toekomst te werken.

“Er is vooruitgang gemaakt, maar we zijn er nog niet. Bovendien mogen we verworven rechten van meisjes en vrouwen niet vanzelfsprekend vinden. Niet enkel in de Verenigde Staten, maar ook in Polen en Nicaragua is wetgeving rond abortus teruggedraaid. Jonge meisjes die ongewenst zwanger geraken, is de keuze ontnomen die zwangerschap te onderbreken. Wereldwijd heeft 43 procent van de meisjes geen toegang tot anticonceptiva. 91 procent van de Belgische meisjes en vrouwen krijgt in haar leven te maken met seksuele intimidatie. 736 miljoen vrouwen zeggen sinds hun vijftiende minstens een keer fysiek of seksueel misbruikt te zijn, wat zoveel is als één op de drie vrouwen. Dat is een pak meer fysiek of seksueel geweld dan mannen rapporteren.”

In Vlaanderen is er een crisis in de kinderopvang, met alle gevolgen van dien. In heel wat delen van de wereld kunnen ouders nooit rekenen op kinderopvang.

VERHAEGEN. “Wij werken aan economic empowerment van jonge vrouwen overal ter wereld. Kinderopvang is een belangrijke voorwaarde voor de economische deelname van meisjes. Je kunt er niet onderuit dat wereldwijd 42 procent van de jonge vrouwen NEET is – Not in Employment, Education or Training – ten opzichte van slechts 12 procent van de jonge mannen. Een van de oorzaken is het gebrek aan opvangmogelijkheden voor pasgeborenen. Slechts 55 procent van alle vrouwen wereldwijd maakt deel uit van de werkende bevolking, die zowel mensen met een betaalde job als werkzoekenden omvat.

“Wij beschouwen kinderopvang in Vlaanderen als vanzelfsprekend. Nu sommige crèches noodgedwongen de deuren sluiten en er te weinig opvangplekken zijn, zien we daarvan de economische gevolgen. Ouders moeten thuisblijven en tijd vrij vragen van het werk. We mogen zeker niet veralgemenen, maar zelfs in Vlaanderen zijn het toch nog vaak de moeders die dan thuisblijven. Als we kijken naar onze verschillende gender equality indices, dan zien we dat Nederlandse mannen nog iets sneller geneigd zijn om zorg op zich te nemen dan Belgische mannen. In België besteden vrouwen veel meer tijd dan mannen aan zorg: zowel mantelzorg als zorg voor de kinderen.

“In Afrika en Latijns-Amerika is er geen kinderopvang of is die heel beperkt. Daarom organiseren we met Plan International opvang dicht bij de school, zodat meisjes die al heel jong moeder worden hun opleiding kunnen afmaken of zodat ze kunnen blijven werken.”

Bij de begrotingsbesprekingen van onze federale overheid lag het inkorten van het ouderschapsverlof op tafel. Is ouderschapsverlof een typisch Europese oplossing?

VERHAEGEN. “De voorbije tien jaar hebben meer en meer landen ouderschapsverlof voor zowel vaders als moeders ingevoerd. Maar het klopt wel dat vooral Europese landen dat doen. Al zijn er enkele multinationals die een statement hebben gemaakt door betaald ouderschapsverlof voor alle werknemers wereldwijd in te voeren. We hebben zulke voortrekkers nodig om zaken in beweging te zetten.”