Zerocovidbeleid van Xi Jinping blokkeert handel: aanvoerproblemen dwingen Vlaamse bedrijven tot creativiteit

Stijgende grondstoffenprijzen, een haperende logistiek, een tekort aan cruciale onderdelen, waardoor de productie stilvalt. Ook de Vlaamse bedrijven kampen met de Chinese lockdowns. Maar er is ook voorzichtig optimisme. “Eerlijk gezegd waren de problemen eind vorig jaar en begin dit jaar groter dan nu.”

De Chinese fabriek van de Kempense bouwspecialiteitengroep Soudal bleef door de lockdown van Sjanghai zowat een maand dicht. De fabriek, die ruim vijftig werknemers telt, wordt langzamerhand opnieuw opgestart. “Arbeiders uit de buurt die gevaccineerd zijn, mogen druppelsgewijs binnen”, zegt Dirk Coorevits, de CEO van Soudal. Klantenbezoeken blijven onmogelijk. “Funest voor de business natuurlijk.”

De impact van de sluiting van de Chinese fabriek is evenwel beperkt. “China is in omzet nog te klein om ons grote zorgen over te maken. Voorlopig is dat veel te weinig, misschien 10 miljoen euro. Daar wordt hard aan gewerkt.” Soudal blijft overtuigd van het marktpotentieel in China en plant er een veel grotere tweede fabriek. “We hebben 8 hectare gekocht, een paar honderd kilometers verder”, zegt Coorevits. De nieuwe fabriek moet binnen twee à drie jaar klaar zijn en de hub worden voor de hele regio. Soudal verwacht met de nieuwe fabriek gemakkelijker toegang te krijgen tot grondstoffen. “Bovendien is dichtbij de grondstoffenbasis produceren ecologisch veel beter”, zegt Coorevits. Dat er nog meer lockdowns te verwachten zijn in China, zal de plannen niet meer doen wijzigen. “Covid zal voorbijgaan, en dan ligt China er nog altijd, net zoals Engeland er nog altijd ligt na de brexit” ( lacht).

De Chinese lockdowns hebben voor Soudal evenwel een tweede, ingrijpender gevolg. China is in toenemende mate ‘s werelds grootste producent van silicone polymeren, die de basis zijn voor de bekende voegkits van Soudal. “Dat die productie in China zit, komt doordat de grote chemiereuzen dat zo organiseren”, zegt Coorevits. Overigens wordt de productie van heel veel grondstoffen verlegd naar China. “Heel veel Amerikaanse en Europese bedrijven investeren al langer niet meer in Europa maar elders, en zeker ook in China. Er gebeurt veel in Europa, maar economisch gezien, met het veel kleinere aantal inwoners, speelt die regio een beetje boven haar gewicht. De grote groei zit niet meer in Europa”, zegt Coorevits. “Europa is voor ons nog altijd het belangrijkste wingewest, maar het kan niet anders dan dat vroeg of laat andere landen sterker groeien. Daarop willen wij anticiperen met de nieuwe fabriek.”

Intussen is het door de lockdowns problematisch om die siliconen aangeleverd te krijgen uit China. Maar het kon erger. “Eerlijk gezegd waren de problemen eind vorig jaar en begin dit jaar groter dan nu”, vindt Coorevits. “De Chinese economie doet het door corona heel wat minder, wat nu betekent dat er te veel grondstoffen zijn die iedereen wil exporteren. Dat maakt dat het momenteel nog redelijk meevalt.”

Uiteraard hebben de lockdowns geleid tot prijsstijgingen. Veel grondstoffen zijn sinds het begin van de lockdowns zelfs twee tot drie keer duurder geworden. Soudal kon die hogere prijzen niet allemaal doorrekenen. “Wij verliezen heel wat marge. Dat gaat voor de groep toch over tientallen miljoenen euro’s”, zegt Coorevits.

2021 was al geen goed jaar voor Volvo Car Gent met zijn 6.500 werknemers. Door een tekort aan chips in de autosector lag de fabriek 40 productiedagen stil. Er rolden 183.238 wagens van de band in 2021, terwijl de productiecapaciteit 270.000 wagens bedraagt. Dat maakt van Gent de grootste fabriek van de groep, na die in het Zweedse Göteborg. De eigenaar van Volvo Car is de Chinees Li Shufu, die zijn naam inmiddels heeft verwesterd tot ‘Eric Li’.

Onder meer door de lockdowns in China houden de problemen aan, zegt Barbara Blomme, de woordvoerster van de fabriek in Gent. “Net als de meeste bedrijven blijven wij lijden onder het tekort aan halfgeleiders en de lockdowns in China. Sinds het begin van het jaar heeft Volvo Car Gent hierdoor al verschillende productieshiften moeten annuleren. Een deel van de materialen voor de elektrische en hybride wagens komt uit Azië.”

“Samen met de betrokken leveranciers, die eveneens getroffen worden door de lockdowns, proberen we zo goed en zo kwaad als het gaat de stukken richting Europa te krijgen. Wanneer de situatie zal normaliseren? Daar hebben we geen zicht op. Wie een Volvo besteld heeft, moet rekening houden met langere levertijden. Het probleem is niet dat onze wagens niet verkocht raken. Integendeel: onze orderboeken zitten vol.”

Ook bpost voelt dat China almaar meer met zijn covidbeleid worstelt. Bij de voorstelling van de eerstekwartaalcijfers van dit jaar weet het bedrijf de terugval van de bedrijfsopbrengsten met ruim 15 procent in de divisie E-logistics Europa-Azië aan de aanhoudende druk op de volumes die uit Azië komen. In de eerste plaats is dat het gevolg van de veranderde btw-wetgeving voor pakjes die van buiten de Europese Unie komen. Sinds vorige zomer is de btw-vrijstelling op pakjes van minder dan 22 euro vervallen. Dat schrikt klanten van webshops af. “Elke operator heeft zijn pakketten uit China zien verminderen”, zegt CEO Dirk Tirez. “Op korte termijn zien we de groei in Azië zoals we die hebben gekend niet meteen terugkomen. Dat heeft diverse oorzaken: het macro-economische klimaat met hoge energieprijzen en de oorlog in Oekraïne, de gewijzigde btw-regeling en de lockdowns in sommige Chinese steden.”

Aluvision levert herbruikbare elementen om op evenementen snel standen en andere tijdelijke constructies te bouwen, inclusief led-schermen. Die schermen komen uit China, maar het bedrijf uit Deinze heeft alle aanvoerproblemen vermeden. “De grootste fabrikant zit in Shenzen”, zegt CEO Ann Vancoillie. “Een volledige lockdown is er daar niet. Maar ernaartoe reizen is zo goed als onmogelijk en geregeld zijn er kleinere lockdowns. De keten is verstoord, een leveringsdatum is nooit zeker meer. En dat zal zo blijven. We gaan niet meer terug naar de tijd dat alles bereikbaar en direct verkrijgbaar was. We waren daar wel op voorbereid, al voor de pandemie hadden we een strategisch plan. We hebben onder meer heel nauwe banden met onze leverancier. We zijn ook altijd zaken blijven doen met elkaar tijdens de pandemie, al lagen hier alle evenementen stil. We houden bewust een grote voorraad aan, dat heeft ons geholpen om de heel snelle heropstart aan te kunnen. We zien anderen in onze sector daar meer mee worstelen.”