Waarom het faillissement van Swissport geen verrassing is

Het Belgische filiaal van de afhandelingsgroep Swissport vraagt het faillissement aan. Het bedrijf maakt al jaren verlies. Het coronavirus geeft het definitieve nekschot.

De nv Swissport Belgium doet afhandelingsactiviteiten op de Belgische luchthavens, zoals de bagage in de passagiersvliegtuigen stoppen, de check-in verzorgen voor luchtvaartmaatschappijen. Het bedrijf is de marktleider in Zaventem, met Brussels Airlines als de belangrijkste klant.

Het nummer twee in Zaventem is Aviapartner. Beide bedrijven voeren al jarenlang een meedogenloze concurrentiestrijd. Het maakt dat Swissport sinds minstens 2012 verlies maakte (zie tabelhieronder). De balans van 2019 werd nog niet neergelegd, maar volgens berichtgeving van Belga zou het nettoverlies van vorig jaar 7,1 miljoen euro bedragen. Eind 2018 had de onderneming al een overgedragen verlies van 8,15 miljoen euro en een negatief eigen vermogen van bijna 0,9 miljoen euro. De schuldenaars waren hoofdzakelijk de leveranciers en de sociale zekerheid.

Aviapartner en Swissport voeren sinds minstens 2012 een strijd op het scherp van de snee. Swissport klaagde zelfs openlijk in zijn jaarbalansen over het agressieve prijzenbeleid in Zaventem. “Aviapartner heeft een beleid gevoerd van agressieve prijsstelling bij klanten”, noteerde Swissport Belgium in zijn jaarbalans van 2015. “De voortzetting van dit beleid is zeer nefast in termen van prijs, kwaliteit van de dienstverlening, sociaal klimaat en financiële stabiliteit van de twee afhandelaars in Brussel.”

In 2012 moest Swissport zijn contract met Brussels Airlines heronderhandelen, tegen veel lagere tarieven. Daar kwam in 2018 verbetering in, maar het kwaad was geschied. De slechte cijfers verziekten bovendien het sociale klimaat in Zaventem. Met als gevolg soms onaangekondigde stakingen en een groot ongenoegen bij passagiers en luchtvaartmaatschappijen. Afhandeling is een zeer arbeidsintensieve activiteit, waar personeelskosten twee derde van de bedrijfskosten betekenen.

Ook aan de top rommelde het. Peter De Maesschalck was tot april vorig jaar gedelegeerd bestuurder. Hij werd opgevolgd door de Zwitser Luzius Wirth, in het wereldwijde directiecomité van Swissport onder meer verantwoordelijk voor de Europese activiteiten. In april dit jaar kwam er alweer een nieuwe CEO: de Fransman Thierry Miremont.

Extra prijzendruk met Star Alliance

In de balans van 2018 staan de risicofactoren nogmaals uitvoerig vermeld. De al kwetsbare luchtvaartsector – al vóór de coronamokerslag – zet druk op de prijsonderhandelingen. Ongecontroleerde acties op de luchthaven kunnen leiden tot schadeclaims bij de klanten. De onderneming was zeer afhankelijk van Brussels Airlines als klant. De luchtvaartallianties – bij Brussels Airlines is dat Star Alliance, de groep rond de aandeelhouder Lufthansa – zetten nog eens extra druk op de prijzen.

Het gevolg van al die jaren met verlies? De nv Swissport Belgium benadrukte vorig jaar al het probleem van haar continuïteit. Verlieslatende contracten zouden worden herbekeken, met als bedoeling betere marges en financiële resultaten. Gelukkig was er nog de moedervennootschap: die wou tot diep in 2020 een extra 6 miljoen euro voor haar Belgische dochter vrijmaken.

Zover is het dus niet gekomen. Er werd geen kapitaalverhoging doorgevoerd. En moeder Swissport (op zijn beurt een dochter van de Chinese HNA Group, die ook al in zwaar weer zat) wou geen geld meer toestoppen. Het Belgische filiaal maakt al jaren verlies. De concurrentie in Zaventem is gewoonweg té ongezond. En zeker in covid-19-tijden is dat bijzonder moeilijk. De groep zag haar omzet door corona met vier vijfde in elkaar klappen. Nu volgt langzaamaan een heel licht herstel. De groep is bovendien zelf op zoek naar nieuwe financiële middelen.

Nog een tweede dochter in België gaat failliet, de nv Swissport Belgium Cleaning. Die voert schoonmaakdiensten op de luchthaven uit. Volgens de balans van het boekjaar 2018 haalde de onderneming voor bijna 9 miljoen euro bedrijfsopbrengsten en een flinterdunne bedrijfswinst van 26.527 euro. Die werd weggevreten, na financiële kosten en belastingen. Er werkten 114 vaste mensen en 18 uitzendkrachten.

Het filiaal voor de vrachtactiviteiten, goed voor 467 werknemers in Zaventem en Luik, blijft wel bestaan.