Vier op de tien scale-ups deed al een beroep op technische werkloosheid

Het consultancybedrijf Deloitte maakt vandaag de resultaten bekend van een enquête bij 71 Belgische scale-ups. Hoeveel omzetgroei verliezen ze door het covid-19-virus? Hoe reageren ze op de coronacrisis? Hoeveel vertrouwen hebben ze in de toekomst? Vijf opvallende vaststellingen.

1. Bedrijven met minder dan een miljoen euro omzet verwachten dat hun groei met de helft daalt

Van de 71 bedrijven die deelnamen aan de enquête van Deloitte, beantwoordden 58 bedrijven de vraag naar hun groeivooruitzichten. De onderzoekers verdeelden de bedrijven in drie categorieën volgens omzet. De bedrijven met een omzet van minder dan een miljoen euro verwachten dat hun omzet dit jaar met de helft vermindert. Die ondernemingen hadden gedacht in 2020 met 98 procent te groeien, maar sinds de uitbraak van covid-19 is die groeiverwachting gehalveerd tot 49 procent. Hoe groter het bedrijf, hoe minder sterk de impact op de omzet. Bedrijven met 1 tot 3 miljoen euro omzet verwachtten voor corona met 49 procent te groeien, maar stelden dat bij tot 29 procent groei. Ook de grootste bedrijven in de enquête, met een omzet tot 50 miljoen euro, blijven groeien ondanks de coronacrisis, maar dan met 3 procent in plaats van de eerder verwachte 10 procent.

“Kleine bedrijven verwachten minder exponentieel te groeien. Ze blijven groeien, maar minder snel”, zegt Koen Vandaele, Deloitte Belgium Ecosystems & Alliances Leader. “Bij een klein bedrijf met een omzet van een half miljoen tot een miljoen euro is het natuurlijk makkelijker sneller te groeien dan wanneer je al vele miljoenen euro omzet hebt.” De bedrijven die een positieve impact op hun groei verwachten, zetten in op technologie voor thuiswerken en gaming, of het zijn bedrijven uit de gezondheidssector. Onder meer Robovision en Ugentec deden mee aan de enquête.

2. 41 procent vroeg al technische werkloosheid aan voor de werknemers om te besparen

Techbedrijven wedijveren met elkaar om de schaarse software-ontwikkelaars en andere profielen te vinden op de arbeidsmarkt. Ze ontslaan dus niet snel werknemers, blijkt uit de studie van Deloitte. Slechts 14 procent van de 71 deelnemende bedrijven deed dat al om de coronacrisis het hoofd te bieden. De helft van de bedrijven (51%) knipte wel al in de operationele kosten. Daarbij gaat het vooral om tijdelijke werkloosheid. Maar liefst 41 procent van de bedrijven in de studie maakte gebruik van die maatregel en beknibbelt ook op andere manieren op personeelskosten. “Start-ups en scale-ups doen ook vaak een beroep op freelancers. Dat vermindert nu tijdelijk om de kosten te drukken. Je ziet ook dat de scale-ups de aanwervingen op pauze hebben gezet”, zegt Anaïs De Boulle, juridisch scale-upspecialist bij Deloitte.

Wel valt op dat slechts 38 procent van de scale-ups kasstroom- of liquiditeitsproblemen verwacht door covid-19. Dat is een duidelijk verschil met de recente enquête van Support Our Startups. Uit de enquête van die belangenbehartiger, die de overheid om een staatsgarantie vroeg om gezonde techbedrijven te steunen, bleek dat een op de twee start-ups en scale-ups in september zonder cash vreest te zitten. De onderzoekers van Deloitte wijzen op de verschillen tussen de enquêtes. Bij Deloitte ging het vooral om de grotere en meer robuustere scale-ups. Dat zijn techbedrijven met doorgaans meer dan een miljoen euro omzet die hun plaats op de markt al hebben gevonden. De kleinere start-ups zijn beginnende techbedrijven die nog volop hun product ontwikkele en zoeken naar de juist marktpositionering.

3. Zeven op de tien scale-ups kijken met vertrouwen naar de toekomst

Driekwart van de ondernemers denkt de covid-19-pandemie te overleven en ziet veeleer de kansen dan de gevaren. Dat is opmerkelijk, gezien de uitval bij jonge technologiebedrijven zonder coronacrisis al relatief groot is. Slechts 17 procent verwacht dat de coronacrisis negatieve gevolgen zal hebben om kapitaal op te halen in de toekomst. 35 procent verwacht een lichte impact op hun volgende financieringsronde en 44 procent is ervan overtuigd dat ze evenveel kapitaal zullen ophalen met of zonder coronacrisis. 4 procent verwacht zelfs meer geld aan te trekken.

Scale-ups zijn wendbare bedrijven die volop kunnen inspelen op de toegenomen digitalisering, zegt Anaïs De Boulle van Deloitte: “Wearables waarmee we beter afstand kunnen houden, de automatisering en andere trends worden need to have eerder dan nice to have.” Met hun wendbare manier van werken zijn techbedrijven goed uitgerust om snel op de veranderingen in te spelen, vult Kristof Cox, scale-upspecialist bij Deloitte, aan. “Ook in cashplanning staan heel wat scale-ups sterk omdat ze weinig geld hebben en daar voortdurend mee bezig moeten zijn. Je ziet dat start-ups ook inzetten op positieve communicatie. De crisis betekent voor veel scale-ups eerder een momentum dan een vertraging.”

4. Vier op de tien scale-ups is matig of niet op de hoogte van de overheidsmaatregelen

Als het water veel techondernemers aan de lippen staat, zou je denken dat ze de economische ondersteuningsmaatregelen van de federale en regionale overheden zorgvuldig hebben uitgeplozen. Dat is niet het geval. Slechts 61 procent vindt dat hij voldoende op de hoogte is van hoe die maatregelen zijn bedrijf kunnen helpen. Volgens Kristof Cox heeft dat te maken met de aard van de maatregelen. “Heel wat overheidsinitiatieven draaien om uitstel van belastingen, maar veel start-ups en scale-ups maken nog geen winst of draaien zelfs niet break-even.” De achtergestelde lening van het doe- en durfbedrijf PMV, waarop techbedrijven een beroep kunnen doen, is voor hen veel relevanter, voegt Anaïs De Boulle eraan toe. Slechts 4 procent van de respondenten in de enquête zei ten volle gebruik te maken van de overheidsmaatregelen en 41 procent doet dat in zekere mate.

5. De mobiliteitssector staat de moeilijkste opdracht te wachten

De bedrijven in de gezondheids- en de lifesciencessector verwachten dat corona hun omzetgroei met 11 procentpunten zal afremmen, terwijl die daling voor de ondernemingen in de mobiliteitssector maar liefst 160 procentpunten bedraagt. De onderzoekers raden aan een onderscheid te maken tussen die kortetermijnverwachting en de lange termijn. “Als je al acht weken thuis werkt en je wagen al acht weken op de oprit ziet staan, vraag je je weleens af of je die leasingwagen nog nodig hebt”, zegt Kristof Cox. “De verkoop en de leasing van wagens kan dus een terugslag kennen, terwijl de start-ups voor deelplatformen in de mobiliteitssector de verandering zien komen waar ze al lang op wachten.”

“Heel wat bedrijven hebben hun aanbod al aangepast. Het is de vraag wat de structurele impact op de mobiliteitssector zal zijn. Zullen we een verschuiving zien in hoe we mobiliteit consumeren?” vraagt Koen Vandaele zich af. “Het is volgens mij een goed idee dat de scale-ups, de overheden, de investeerders, de academische wereld en de gevestigde bedrijven samen rond de tafel gaan zitten voor een plan van aanpak, die de goede dynamiek die er nu is, ondersteunt.”