Marc Raisière (CEO Belfius) over België na de lockdown: ‘De heropleving zal geleidelijk maar sterk zijn’

Marc Raisière, de CEO van de staatsbank Belfius, is heel tevreden over de inspanningen van de banken om gezinnen en bedrijven te steunen. En hij is optimistisch over het einde van de crisis. “De ondernemers in België geven blijk van een opmerkelijk pragmatisme.”

Marc Raisière staat aan het hoofd van de op twee na grootste bank van het land. De CEO van Belfius ontkent het niet: de overeenkomst die de banken in ons land hebben gesloten met minister van Financiën Alexander De Croo (Open Vld) en de Nationale Bank om betalingsuitstel voor oude leningen en 50 miljard euro garanties voor nieuwe leningen toe te kennen, zal niet pijnloos zijn voor de banksector. Maar hij benadrukt dat de banken hun kapitaalbasis sinds de crisis van 2008 aanzienlijk hebben versterkt en ziet een geleidelijke maar sterke heropleving van de activiteit.

Hoe beleeft u de coronacrisis?

MARC RAISIÈRE. “Ik had nooit gedacht dat Europa ooit met een pandemie te maken zou krijgen. Dit is de derde zwarte zwaan waarmee we in iets meer dan tien jaar te maken krijgen. In 2007-2008 was er de ineenstorting van het banksysteem, in 2011-2012 het falen van Griekenland, Portugal en Ierland. Zullen we de komende tien jaar nog meer zwarte zwanen zien? Hoe kunnen we daarop anticiperen? Dat houdt me bezig.”

Hoe bestuurt u de bank in deze uitzonderlijke omstandigheden?

RAISIÈRE. “We werken veel, zo niet meer, maar er zijn andere zorgen. De banksector staat onder druk door de economische gevolgen van de crisis en de volatiliteit van de markten. Elke dag om 8.30 uur hebben we een uitgebreide managementvergadering om onze solvabiliteits- en liquiditeitsniveaus, de evolutie van de financiële markten en de manier waarop we onze klanten en het personeel kunnen helpen, te evalueren.”

U raakt dus ook gewend aan Skype-meetings?

RAISIÈRE. “Voor de dagelijkse vergadering van het directiecomité zitten we vaak met twee of drie personen in de toren (de Rogier-toren is de hoofdzetel van Belfius in Brussel, nvdr) op meer dan anderhalve meter van elkaar. De anderen doen mee via Skype.”

Hoe gaat het in de agentschappen?

RAISIÈRE. “Al onze agentschappen blijven open voor afspraken, behalve acht, die we om besmettingsredenen hebben moeten sluiten.”

Samen met de hele banksector hebt u besloten gezinnen en bedrijven die door de crisis moeite hebben om hun bankleningen terug te betalen, te ontlasten. Hoeveel uitstelverzoeken hebt u al geregistreerd?

RAISIÈRE. “We hebben 9500 verzoeken ontvangen (op 7 april, nvdr) voor een moratorium op de hypothecaire leningen. Belfius had voor een groot deel van zijn hypotheekportefeuille al een clausule waarmee we de aflossing met drie maanden konden uitstellen. Voor het akkoord met de minister van Financiën en de Nationale Bank hadden onze klanten al ongeveer 5200 verzoeken ingediend om de terugbetaling van het kapitaal en de rente op hun hypothecaire lening te verdagen. Sinds de overeenkomst zijn er meer dan 4000 verzoeken bij gekomen.”

Hoe zit het met de zelfstandigen en de kmo’s?

RAISIÈRE. “We hebben al meer dan 20.000 aanvragen verwerkt. Dat komt overeen met een bedrag van 300 miljoen euro dat wordt uitgesteld.”

Hoeveel zal die steun aan particulieren en bedrijven Belfius kosten?

RAISIÈRE. “De impact van de maatregelen voor de hypothecaire kredieten zou ongeveer 30 miljoen euro bedragen. De berekening van de leningen aan zelfstandigen en bedrijven is ingewikkeld. Met het moratorium en de kredietlijnen die we toekennen, moeten de zelfstandigen en de ondernemingen de crisis kunnen doorstaan. Over zes of acht maanden, wanneer de economie hopelijk weer herstelt, zullen we zien welke bedrijven het niet hebben gered. Maar het is mogelijk dat de rekening voor Belfius enkele honderden miljoenen euro’s zal bedragen.”

Toch zeggen sommigen dat de banken te streng zijn om in aanmerking te komen voor een krediet.

RAISIÈRE. “De Belgische banksector heeft de meeste verbintenissen aangegaan in Europa. In tegenstelling tot landen als Duitsland en Frankrijk geldt de overheidsgarantie in ons land alleen voor nieuwe leningen tot een verlies van anderhalf miljard. Na die eerste tranche wordt de helft van de nieuwe wanbetalingen gedragen door de banken en de andere helft door de overheid. Daarom zullen de banken de grootste verliezen dragen. Dat gebaar zal ons honderden miljoenen euro’s kosten. Is het genoeg of niet? Kritiek op beslissingen is altijd gemakkelijk. Ik ben heel tevreden met wat we de afgelopen drie weken hebben bereikt.”

Zijn de Belgische banken sterk genoeg om de schok op te vangen?

RAISIÈRE. “De Belgische banksector is bijzonder goed gekapitaliseerd. Maar we moeten absoluut vermijden dat de gezondheidscrisis tot een bankencrisis leidt. Daarvoor hebben we extreem solvabele en liquide banken nodig. Dat hebben we vooral te danken aan de managers van de banken in België.”

Lopen de Belgische banken het risico verzwakt te worden tegenover hun buitenlandse concurrenten?

RAISIÈRE. “We zullen zien. Ik stel vast dat de Franse en de Duitse banken niet in staat zijn geweest hun verantwoordelijkheid te nemen, zoals wij dat doen. Deutsche Bank en Commerzbank bevinden zich in een heel moeilijke situatie. De solvabiliteit van de Franse banken, of het nu gaat om Société Générale of BNP Paribas, ligt rond 11 procent, terwijl die van KBC en Belfius meer dan 15 procent bedraagt. We zullen in de toekomst wellicht iets minder sterk zijn, maar de andere ook. Sommige banken zijn erg blootgesteld aan gecompliceerde landen zoals Italië, terwijl andere banken te maken hebben met meer volatiliteit op hun investeringen in de markten.”

De Europese Centrale Bank wordt vaak bekritiseerd voor haar aanpak van de crisis. Wat vindt u?

RAISIÈRE. “Het verbod op het uitkeren van een dividend is een goede maatregel, al was er in het begin wat onduidelijkheid. Ik heb altijd al gezegd dat het begrip ‘rendement op eigen vermogen’ voor de banken niet mag gelden. Veel concurrenten bekritiseren onze ambitie voor het rendement op het eigen vermogen, maar uiteindelijk is dat niets anders dan de verhouding tussen winst en kapitaal. Is je kapitaal groot, dan is het normaal dat je rendement op het eigen vermogen lager is. Dat soort debatten wordt irrelevant. Een bank dient om het spaargeld van haar klanten te beschermen en het te doen groeien, en dat geld te gebruiken om de economie te ondersteunen.”

Zal de digitale technologie waarmee u nu in contact blijft met uw klanten de sluiting van sommige kantoren bespoedigen?

RAISIÈRE. “Nee. Onze agenten zijn essentieel om klanten in deze gecompliceerde tijden gerust te stellen. De behoefte aan persoonlijk contact zal belangrijk blijven voor de kredietverlening, het beheer van spaargeld en beleggingen. Natuurlijk zal de technologie ons blijven helpen, maar als ondersteuning.”

De crisis stimuleert contactloze betalingen. Dat moet u als felle tegenstander van contant geld gelukkig maken.

RAISIÈRE. “Bankbiljetten en munten zijn een potentiële verspreidingsbron van het virus. Ik hoop dat we deze ervaring gebruiken om de liquide middelen aanzienlijk te verminderen, waardoor het mogelijk wordt de parallelle economie te verminderen. Een parallelle economie betekent minder middelen voor de Belgische overheid.”

Is een van uw projecten bevroren vanwege de crisis?

RAISIÈRE. “Absoluut niet. We versterken alle strategische richtingen in ons nieuwe vijfjarenplan. We geven geen enkel project op, of het nu gaat om filialen, IT-ontwikkelingen, corporate banking of klantervaring. We blijven hard werken aan al die zaken. Ik hoop de roadshow voor onze klanten in september te kunnen hervatten.”

U zal dus niet besparen op marketinguitgaven of reclame?

RAISIÈRE. “Het is eens iets anders” ( glimlacht).

Sommigen, zoals Georges Ugeux, de voormalige vicevoorzitter van de New York Stock Exchange, geloven dat de economische crisis veroorzaakt door het coronavirus twee of drie jaar zal dure. U lijkt overtuigd van een geleidelijke maar scherpe heropleving van de activiteit. Bent u niet te optimistisch?

RAISIÈRE. “Anders dan wat in de Verenigde Staten of Italië kan gebeuren, biedt ons socialezekerheidsstelsel de meerderheid van onze burgers een bron van inkomsten en heeft de regering snel gereageerd met de economische werkloosheid. Ook ons ziekenhuissysteem is heel efficiënt. Belgen zijn pragmatisch. Dat houdt in dat we de lockdown geleidelijk maar effectief zullen afbouwen.

“Ook het economische herstel zal geleidelijk zijn. De kmo’s en de zelfstandigen zullen snel weer actief worden. België heeft al bewezen dat het gemakkelijker kan opveren dan andere landen in Europa. Ik geloof dat dat opnieuw zal gebeuren.”

Hoe ziet ons leven er na covid-19 uit?

RAISIÈRE. “Onze kijk op bepaalde banen verandert al. Denk aan het verplegend personeel, de leraren, de vuilnismannen, de kassiers. Ik hoop dat we het belang van die beroepsgroepen beseffen. Bovendien leidt de crisis ertoe dat we het belang van onze politieke besluitvormers herontdekken. Ze worden zwaar bekritiseerd en hebben ieder een mening over hoe ze met de situatie moeten omgaan. We moeten onze perceptie veranderen. Ik heb nauw samengewerkt met de minister van Financiën en de premier, en bewonder hun veerkracht. Hun taak is heel complex, zeker doordat de media en het publiek constant druk uitoefenen.”

Welke les kan België al trekken uit deze beproeving?

RAISIÈRE. “Ik ben overtuigd van het belang van beslissingscentra in België. We moeten bepaalde delen van onze economie weer Belgisch maken, bijvoorbeeld door een belang te nemen in bepaalde bedrijven, zoals de luchthaven van Brussel. Philippe Bodson (de voormalige topman van Engie, die onlangs is overleden, nvdr) had gelijk: België heeft voor Engie meer waarde gecreëerd dan andersom. We moeten ophouden te bescheiden te zijn over ons vermogen waarde te creëren. Ik hoop dat we ons meer bewust worden van de kwaliteiten van ons land. Dankzij heel geëngageerde gezondheidsmedewerkers, toponderzoekers en een performant sociaal vangnet kunnen we een grote crisis beheren. Het is nu beter een Belg te zijn dan een New Yorker.”