Hoe de Belgische modeketens door de coronacrisis spartelen

De Belgische familiale schoenen- en modeketens moeten alles uit de kast halen om heelhuids door de coronacrisis te komen. Vier familiale ondernemers getuigen over crisismanagement. “We halen geen zotte toeren uit.”

Drie weken nadat de ondernemingsrechtbank van Mechelen een twintigtal vennootschappen van de noodlijdende modegroep FNG failliet verklaard heeft, is er witte rook voor een deel van de Brantano-winkels. Vanharen Schoenen, een dochter van de Duitse schoenengroep Deichmann, neemt per 1 oktober 43 Brantano-winkels in België over. Dat meldden de curatoren maandag.

Deichmann is de Europese marktleider in de schoenenbranche. De miljardengroep runt in dertig landen ruim 4000 winkels met bijna 43.000 medewerkers. In België is ze sinds 2017 actief met het budgetmerk Vanharen en de sneakerketen Snipes. In de voorraad van Brantano zou Deichmann niet geïnteresseerd zijn. Daarom startte het veilinghuis Moyersoen zaterdag met een uitverkoop in een zestigtal winkels. De korting van 75 procent bracht een chaotische stormloop op de winkels op gang, met ellenlange wachtrijen en frustraties bij de klanten en het personeel als gevolg. De curatoren zijn maandag met Vanharen overeengekomen dat ze nog tot eind september kunnen doorgaan met de uitverkoop in de overgenomen winkels.

Op zoek naar groei

Vorige week was al bekendgemaakt dat er een doorstart komt van het modemerk CKS en de kindermerken Fred & Ginger en Baker Bridge, dankzij de Claes Retail Group (CRG) van Ann en Bart Claes, bekend van de kledingketens JBC en Mayerline. Met de overname werkt de familie Claes aan een derde poot voor de familieholding, een mét groeipotentieel. “Maar geborgen in een familiebedrijf dat altijd de lange termijn voor ogen houdt”, stellen broer en zus Claes in een eerste reactie. Van de kindermerken Fred & Ginger, ooit de bakermat van FNG, en Baker Bridge neemt CRG geen winkels over, enkel de merknamen. De kindercollecties zullen te koop zijn in de JBC-winkels.

Voor CKS ziet Claes Retail Group een toekomst met zeven winkels, veertien shops-in-the-shop bij Galleria Inno, het groothandelskanaal, de eigen webshop en de verkoop via andere webplatformen. 53 medewerkers kunnen weer aan de slag: 15 van het voormalige hoofdkantoor en 38 in de winkels. Meer details over de deal willen Ann en Bart Claes niet kwijt. “Wij geloven in de sterke merkidentiteit van CKS, die naast JBC en Mayerline een waardige derde pijler vormt”, benadrukken ze.

CRG kan wel wat groei gebruiken. De laatste drie jaar daalde de omzet van 221 miljoen euro in 2017 naar 193 miljoen vorig jaar. Wel verminderde het nettoverlies in die jaren van 19 miljoen naar 6 miljoen. “De voorbije jaren waren moeilijk, maar we hebben ingegrepen. Het is keihard voor ons en voor ons personeel, maar we hebben de juiste dingen gedaan, om onze rentabiliteit te verbeteren”, zegt CEO Bart Claes.

De groep bestaat 45 jaar en telt 120 fysieke winkels. Nu voegen Ann en Bart Claes, de tweede generatie, in volle coronacrisis dus een nieuwe poot toe aan het familiebedrijf. “We hebben het bedrijf de voorbije jaren op dieet gezet, we zijn schuldenvrij. We zijn gewapend voor de toekomst”, stelt Bart Claes. Hij was blij met de verlate solden in augustus. “Normaal wordt al met kortingen gegooid op een moment dat het zomerseizoen nog moet beginnen. Hetzelfde geldt voor het winterseizoen. Die ratrace kun je als lokale speler niet winnen. Dat is alleen weggelegd voor de grote internationale groepen met veel financiële middelen.”

Webshops boeren goed

Bart Claes is best tevreden over de omzet en de marge tijdens deze koopjesperiode. “In de tien weken van juni tot midden augustus zagen we geen daling in vergelijking met vorig jaar. In juni hebben we met een hogere marge kunnen verkopen. In juli was er een uitsteleffect en in augustus draaiden we weer mooie omzetten. De hittegolf en de verplichting om alleen te winkelen speelden dan weer in ons nadeel. Dat heeft ons pijn gedaan.”

Tijdens de coronacrisis is bij JBC ook de webshop definitief doorgebroken. Tijdens de acht weken lockdown verdrievoudigde de online-omzet. “Nu is er een ruime verdubbeling in vergelijking met vorig jaar. Corona brengt een verschuiving van offline naar online teweeg. We denken dat die switch een blijver is”, zegt Claes. Hij rekent op een goed najaar, om de coronaschade te beperken. CRG heeft van de banken overbruggingskredieten gekregen, om de najaarscollecties op tijd in de winkels te krijgen. “Als er geen tweede lockdown komt, komen we erdoor”, zegt Claes. “Niemand kan inschatten wanneer het leven weer normaal wordt. Maar we mikken voor dit jaar op een positieve cashflow en een positieve bedrijfskasstroom.”

Ook bij de familiale kledingketen Bel&Bo is de eigenaar en CEO Michel Delfosse positief over de koopjesperiode. “In juni, juli en augustus hebben we netto een betere marge gehaald dan vorig jaar, ondanks een iets lagere omzet. Ik ben een fervente voorstander van koopjes in augustus en in februari”, zegt de West-Vlaamse ondernemer. De kledingketen telt in ons land 94 winkels met 600 personeelsleden, goed voor een rendabele omzet van 76,7 miljoen euro in 2018. Over het boekjaar 2019 zijn de cijfers nog niet bekendgemaakt, maar ook dat is positief afgesloten.

“Dankzij de goede resultaten van de laatste jaren zullen we zonder al te grote kleerscheuren uit de lockdownperiode komen. We hebben een financiële buffer en we kunnen tegen een stootje”, stelt Delfosse. Dankzij het inroepen van de tijdelijke werkloosheid en de solidariteit van veel winkeleigenaars, die kortingen op de huur toestonden, kon Bel&Bo de kosten in de hand houden. “Onze webshop heeft het ook goed gedaan. Tijdens de lockdown is de onlineverkoop gestegen van 4 tot 12 procent van onze omzet. Nu is dat nog 8 procent. De webshop is een blijvend gegeven. We lanceren in november een nieuwe. We blijven investeren”, benadrukt Michel Delfosse.

Ook de vernieuwing van de winkels gaat door. “Wij doen het als een goede huisvader, we halen geen zotte toeren uit. We blijven voorzichtig investeren, al openen we niet meteen nieuwe winkels.” De CEO zal tevreden zijn als hij in 2020 het verlies kan beperken. “Als de winst van vorig jaar het verlies van dit jaar compenseert, teken ik meteen. Het is zeer moeilijk in te schatten hoe de pandemie zal evolueren, maar we rekenen op een goede winter.”

Op zoek naar kapitaal

De Belgische familiale schoenenretailers, zoals Bristol en Schoenen Torfs, krijgen er met Deichmann een stevige buitenlandse concurrent bij. Als de Duitse schoenenreus hier de Vanharen-formule breed uitrolt, dan is dat een frontale aanval op Bristol, de budgetketen van de Euro Shoe Group van de familie Vanaudenhove. CEO Elise Vanaudenhove kent de Duitse groep goed. Van Haren is de marktleider in Nederland, waar Bristol sinds jaar en dag actief is. “De sense of urgency is nog wat aangescherpt, voor zover dat nog kon” zegt ze. “We werken keihard om ons merk stevig in de markt te zetten. De afgelopen periode is pittig geweest, maar we hebben het vrij goed onder controle.”

De coronacrisis heeft de uitdagingen voor de verlieslatende Bristol-keten nog groter gemaakt. In 2019 boekte Euro Shoe Group 6,2 miljoen euro verlies. De omzet daalde van 197,5 miljoen euro naar 183,7 miljoen. Vorig jaar sloot Bristol tien winkels in België, acht in Nederland en een in Luxemburg. In de volgende drie jaar volgen nog sluitingen. Dit jaar waren er zeventien gepland, waarvan er al elf zijn uitgevoerd. “Ook dat kost geld”, stelt Vanaudenhove.

De CEO wil tegen het einde van het jaar de financiering van haar herstelplan rond hebben. Van de banken kreeg ze nog geen groen licht. “We praten niet alleen met de banken, alle scenario’s laten we open”, stelt Vanaudenhove. Springt de familie nog eens bij, of kijkt de Bristol-CEO naar externe financiers? “We willen onze eigenheid kunnen behouden, en samenwerken met mensen die in ons geloven. We denken aan een tijdelijke kapitaalinjectie”, antwoordt ze.

De put die de lockdown sloeg, is volgens de topvrouw dit jaar niet meer te vullen, al draaien de winkels de laatste maanden goed. De webshop draait op volle toeren. “De online-omzet is nu iets wisselvalliger dan tijdens de lockdown, maar hij zal in België meer dan verdubbelen ten opzichte van vorig jaar”, weet Vanaudenhove. Tegen 2021 wil ze met Bristol “weer boven water komen”, en in 2022 een “behoorlijk resultaat” neerzetten. “Wij passen redelijk goed in het postcoronatijdperk. Onze winkels zijn heel functioneel en we bieden een democratisch geprijsd product aan. Wij gaan naar de essentie. Mensen komen bij ons omdat ze schoenen nodig hebben.”

Momentum voor familiebedrijven

“Tot dusver hebben we ons redelijk goed door de crisis gesparteld”, zegt Wouter Torfs, de topman van Schoenen Torfs. “We zijn blij dat de omzet herstelt, zeker in de periferie. Al lopen we daar nog 10 procent achter op vorig jaar. In de shoppingcentra en in de steden is het veel moeilijker. Daar zien we omzetverliezen van 30 à 40 procent. Daar moet echt naar de huurprijzen gekeken worden, die kloppen niet meer op dit moment”, vindt Torfs. Hij wil niet denken aan een tweede lockdown. “Het is nu al vreselijk zwaar, we betalen al een hoge prijs.”

De lockdown kostte Torfs 22 miljoen euro omzet (in 2019 was er 150 miljoen euro omzet). Voor de evaluatie van de koopjes kijkt de CEO naar de periode vanaf de start van de koppelverkoop (midden juni) tot midden augustus. “In heel die periode verliezen we 6 procent omzet in vergelijking met vorig jaar. Dat is een combinatie van 15 procent verlies in de winkels en 50 procent vooruitgang online. Als we een goed najaar hebben, kunnen we de schade beperken. Sinds 30 juni is onze cashflow weer positief. Daar zijn we heel tevreden mee.”

Wouter Torfs ziet familiebedrijven hun kansen grijpen in deze crisis. “Typisch voor familiebedrijven is dat ze op de lange termijn denken, en dat ze over het algemeen een gezonde financiële structuur hebben. Familiale aandeelhouders zijn niet uit op de hoogste dividenden, ze denken aan de groei en de bloei van het bedrijf. In crisistijd is het beter wat reserves te hebben. Dan ben je klaar om een marathon te lopen, en dat is nu wel aan de orde.”

Torfs had een paar gesprekken over de eventuele doorstart van Brantano. “Maar er was geen duurzame financiering en geen duidelijke visie op de lange termijn. We zullen onze handen vol hebben om de Torfs-winkels up and running te houden, het is nu niet het moment om extra schulden te maken om andere bedrijven over te nemen.”