Europese chemie verliest marktaandeel

Het belang van Europa in de wereldwijde chemie zal onverbiddelijk verder achteruitgaan. Dat blijkt uit cijfers van Cefic, de Europese chemiefederatie.

“Europa zal nog een hele tijd in het nadeel zijn”, zei Jean-Pierre Clamadieu, de topman van Solvay, tijdens zijn laatste optreden als voorzitter van de Europese chemiefederatie Cefic op haar congres in het Italiaanse Firenze. Na twee jaar wordt Clamadieu opgevolgd door Hariolf Kottmann, de CEO van het Zwitserse Clariant. Clamadieu wees erop dat de verkopen van chemische producten in de Europese Unie de voorbije twintig jaar met bijna 60 procent zijn gestegen, maar dat het aandeel van Europa in de wereldmarkt in die periode meer dan gehalveerd is: van 32,3 procent in 1995 is zijn aandeel gezakt tot 14,7 procent in 2015.

Het Europese deel van de chemiekoek zal verder verschrompelen, voorspelt Cefic. In 2030 zal de Europese Unie nog slechts 12 procent van de wereldmarkt vertegenwoordigen, al zal die markt wel zijn gegroeid van 3,5 naar 6,3 biljoen euro. Het aandeel van China zal stijgen van bijna 40 procent nu tot 44 procent in 2030. De omzet van de chemie in de Europese Unie heeft net drie jaren van negatieve groei achter de rug. De omzet is geslonken van 549 miljoen euro in 2012 naar 519 miljoen vorig jaar.

Circulaire economie

Clamadieu waarschuwt dat de meeste investeringen in chemische installaties nu naar andere regio’s gaan. Ook Kottmann uitte nadrukkelijk zijn bezorgdheid over de groeiende kloof met China. In de periode 2005-2015 zijn de kapitaalinvesteringen in de Europese chemie gestegen met 3 miljard euro tot 20,7 miljard. Maar in de Verenigde Staten verdriedubbelden die van 9,8 miljard euro tot 32,5 miljard, en in China zelfs van 14,4 tot 95,6 miljard euro, ruim zes keer meer. China spendeert bovendien een hoop meer aan onderzoek en ontwikkeling. Vorig jaar investeerde China daar 11,6 miljard euro in, tegenover 9,1 miljard euro in de Europese Unie en 8,6 miljard in de Verenigde Staten.

De focus op innovatie, om competitief te blijven, is dan ook de prioriteit van Kottmann. Die innovatie werd uitdrukkelijk bewierookt tijdens de uitreiking van Cefic’s Responsible Care Awards. Die trofeeën stonden deze keer vooral in het teken van de circulaire economie, die de herbruikbaarheid van grondstoffen en producten maximaliseert.

Snel handelen

Clamadieu en Marco Mensink, de directeur-generaal van Cefic, wezen nog eens op de aanhoudend zware negatieve impact van de energiekosten op Europese chemieproducenten. “Wat we nu zien, hebben we al vele jaren voorspeld: de snelgroeiende Aziatische markt in combinatie met de sterke ontwikkeling van schaliegas en -olie in de Verenigde Staten, betekent dat Europa snel moet handelen om competitief te blijven”, aldus Mensink, die eraan toevoegde dat ook de kosten door de zware regelgeving bijten in de winstgevendheid. “De prijzen van brandstof, grondstoffen en energie zijn de achilleshiel van Europa”, dixit Mensink. Zo bedroeg de gemiddelde prijs van ethyleen vorig jaar in Europa 512 dollar per ton, tegenover 230 dollar per ton in de Verenigde Staten. “We moeten ervoor zorgen dat de situatie niet verder verslechtert”, aldus Clamadieu.

Er viel lang niet alleen slecht nieuws te rapen in Firenze. Mensink verwacht dat Europese chemiebedrijven ook zullen profiteren van de robuuste groei in China, dat een aantrekkelijke markt blijft. Bovendien is het surplus van de chemiehandel buiten de Europese Unie vorig jaar gestegen van 43,3 miljard euro in 2014 naar 44,8 miljard vorig jaar. Voor 2016 en de volgende jaren verwacht Cefic voor heel de sector een bescheiden groei.