Corona treft vooral export in de autosector (video)

Tijdens de lockdown in het voorjaar zakte de Belgische goederenexport bijna een vijfde onder zijn normale niveau, wijst een studie van het Agentschap voor Buitenlandse Handel uit. De zwaarste klap was voor de autosector. De grote winnaar was – niet onverwacht – de farmasector.

Onze farmasector komt goed van pas tijdens de coronapandemie, en niet alleen voor de volksgezondheid. Van maart tot mei dit jaar, de periode van de eerste lockdown, exporteerde de sector voor 3,8 miljard euro meer dan gemiddeld in dezelfde periode in de drie voorgaande jaren. Dat komt neer op een stijging van maar liefst 37 procent. Dat succes staat in schril contrast met de terugval van de export in de andere sectoren tijdens de lockdown. De grootste pechvogel was de autosector. Die zag de export met 4,5 miljard euro slinken, een duik van 36,8 procent. De brandstoffenuitvoer kreeg een klap van 4 miljard euro, een terugval van 45,9 procent.

Daarmee maakt België kennis met de keerzijde van zijn centrale ligging in Europa, stelt het Agentschap voor Buitenlandse Handel (ABH), dat de studie maakte op voorstel van de federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken en de regionale exportagentschappen FIT (Flanders Investment & Trade), AWEX (l’Agence wallonne à l’Exportation et aux Investissements Etrangers) en hub.brussels. Gaat het elders goed, dan is dat ook bij ons het geval. Het omgekeerde geldt helaas ook. Onze export van goederen zakte in de periode van maart tot mei met 17,8 procent, een verlies van 18 miljard euro. Het grootste deel daarvan, 11,4 miljard euro, is te wijten aan de terugval van de export naar de andere landen van de eurozone (zie tabel De coronaduik van de export).

Er is een lichtpuntje: ons land doet het minder slecht dan het Europese gemiddelde. In de EU27 is de goederenexport nog meer teruggevallen, met 19,1 procent. België doet het beter dan Duitsland en Frankrijk, die hun export met respectievelijk 21,3 en 29,4 procent zagen achteruitgaan. Ook de Italiaanse en Spaanse export vielen dieper terug dan de Belgische.

De lessen

De buitenbeentjes zijn Nederland en Denemarken. Die landen konden de terugval beperken tot 11,4 en 4,8 procent. Maar de kampioen was Ierland, dat erin slaagde zijn export te vergroten met maar liefst 17 procent.

Ook in die drie landen was de farmasector een grote winnaar. Voor Denemarken en Ierland is die industrie zelfs een sleutelsector, stelt de ABH-studie. Van de achteruitgang van de auto-industrie hadden Denemarken en Ierland weinig of geen last. Dat kan niet worden gezegd van Duitsland, dat een belangrijke autosector heeft. Die zorgt voor de grootste klap voor de Duitse export, met een verlies van 31,5 miljard euro, of een daling met 50,8 procent.

Het kan dus geen kwaad crisisbestendige producten in de exportmix te hebben, zoals geneesmiddelen, die bovendien een hoge toegevoegde waarde hebben. Maar de studie bevat nog een les: kijk verder dan de buurlanden. De export binnen Europa daalde tijdens de lockdown veel meer dan de Europese uitvoer naar Azië, Amerika en Oceanië. De crisis is dus een goede aanleiding om de export ook geografisch te diversifiëren. Kreeg de Duitse auto-export een zware klap, dan was die veel minder zwaar voor de Duitse autoverkoop in Azië. Nederland kon zijn uitvoer naar China en Zuid-Korea opvoeren, terwijl “de zes landen waar de Nederlandse goederenuitvoer het sterkst afnam, allemaal in Europa gelegen zijn”, staat in de studie. “Dat de Deense export afnam, is vrijwel volledig te wijten aan de lagere afzet in andere Europese landen.” Slechts de helft van de uitvoer van exportkampioen Ierland ging naar de rest van Europa, waar de uitvoergroei beperkt bleef tot 5,3 procent. De Ierse uitvoer naar Azië en Amerika haalde groeivoeten van 20 tot 30 procent.

Intussen in Vlaanderen

Ook in Vlaanderen heeft de farmasector de klap voor de export kunnen milderen, verklaart FIT. “Zonder de farmasector zou de Vlaamse goederenexport met 15,6 procent zijn gedaald in de eerste acht maanden van 2020. In werkelijkheid bedroeg het verlies 12,15 procent”, zegt Claire Tillekaerts, de CEO van FIT.

Zij erkent de goede prestatie van Ierland, maar wijst erop dat farma en organische chemie zowat de helft van de Ierse export uitmaken, wat niet echt een voorbeeld van productdiversificatie is. “FIT klopt ook al jaren op de nagel van geografische diversificatie. De corona-epidemie en de brexit hebben het belang daarvan aangetoond”, aldus Tillekaerts.

Dat betekent niet dat de Vlaamse focus op de EU-landen een nadeel is, volgens Tillekaerts. “Onze belangrijkste vier exportmarkten zijn onze buurlanden. Hun economie krijgt zware klappen, maar ze beschikken over veel veerkracht. Daarom zal de Vlaamse export sneller herstellen nadat de crisis is gaan liggen. We merken bovendien dat bedrijven die veel exporteren naar de Europese Unie des te vlotter de stap naar andere continenten zetten.”