CEO Thierry Smets: ‘Natuurlijk blijft NewB een groot risico’

Met de lancering van een zicht- en een spaarrekening gaat NewB deze week echt van start. Het succes van de nieuwe ethische bank zal afhangen van de bereidheid van haar coöperanten om producten af te nemen en niet te veel op de prijs te letten, beseft de nieuwe CEO, Thierry Smets.

Tien jaar na zijn oprichting lanceert NewB deze week eindelijk zijn eerste bancaire producten: een zicht- en een spaarrekening. “In februari volgen kredieten en tegen de zomer een betaalkaart en beleggingsproducten”, zegt Thierry Smets, die eind november de nieuwe CEO van NewB werd. Smets is een oudgediende in de Belgische banksector (zie kader Van private banker tot ethisch bankier). Hij vervangt Tom Olinger, die lid van de raad van bestuur blijft.

In de nasleep van de financiële crisis en uit onvrede met het gedrag van de klassieke banken richtten enkele sociale organisaties en particulieren in 2011 de nieuwe ethische coöperatieve bank op. Het project kwam pas eind 2019 in een stroomversnelling, toen de coöperatie 35 miljoen euro ophaalde bij meer dan 76.000 coöperanten. Dat volstond om in januari 2020 een banklicentie te krijgen.

Een jaar later is er nog niet veel gebeurd. Daar zat de coronacrisis natuurlijk voor iets tussen, maar toch. “Er is veel voorbereidend werk uitgevoerd”, nuanceert Smets. “We hebben de IT getest, alle procedures vastgelegd en mensen aangeworven. NewB telt nu 35 medewerkers, tegenover 20 een jaar geleden. We hebben hoogstens een paar maanden vertraging opgelopen. Normaal moesten we in het vierde kwartaal van 2020 de eerste bankproducten lanceren.”

Een ander model

NewB start met een zichtrekening zonder een vaste prijs en een niet-gereglementeerde spaarrekening. Die laatste biedt geen rentevergoeding, in tegenstelling tot de wettelijk verplichte 0,11 procent op gereglementeerde spaarrekeningen. Dat drukt de kosten voor de bank.

De klanten bepalen zelf hoeveel ze voor de zichtrekening betalen. Dat idee komt van de coöperanten, legt bestuurder Koen De Vidts uit: “Veel banken financieren het betalingsverkeer met de marge die ze nemen op kredieten of beleggingen. Die vorm van kruissubsidiëring is fundamenteel oneerlijk. Die praktijk leidt ertoe dat banken kredieten en beleggingen pushen. Aan iemand die een rekening opent, verdienen ze geen geld. Daarom willen ze die klanten zo snel en zo veel mogelijk producten verkopen.”

NewB wil breken met die traditie. “Wij communiceren transparant over hoeveel het betalingsverkeer NewB kost: het equivalent van 2 euro per maand”, aldus Smets. “Het is in het belang van de coöperant, als mede-eigenaar van de bank, dat onze kosten gedekt zijn. Sommige coöperanten zijn bereid meer dan 2 euro per maand te betalen, ter compensatie van de klanten die zich die kostprijs niet kunnen veroorloven. Eind dit jaar zullen we het systeem evalueren.”

Sleutelen aan het businessplan

Daarbovenop moeten de klanten 24 euro per jaar betalen voor hun betaalkaart en 0,70 euro per cashopname aan een geldautomaat. Die betaalkaart wordt een nieuwigheid op de Belgische markt. Visa Debit is een debetkaart waarmee klanten ook via Bancontact- Payconiq kunnen betalen, aangevuld met voordelen van een kredietkaart, zoals gemakkelijk betalen op internet of in het buitenland.

Het doorrekenen van de kosten voor het betalingsverkeer aan de klanten zat niet in het businessplan dat in 2019 is goedgekeurd. Aan dat plan wil Smets de komende maanden nog meer sleutelen: “Het blijft de bedoeling tegen 2024 winstgevend te zijn. Het oorspronkelijke plan zette vooral in op commissie-inkomsten uit de verkoop van verzekeringen. Ik denk dat we onze inkomstenbronnen meer moeten diversifiëren en een beter evenwicht nastreven.”

Volgens het businessplan zou 40 procent van de omzet van NewB tegen 2024 van verzekeringen komen. Maar die verkoop blijft onder de verwachtingen, geeft Smets toe. “Het is de bedoeling dat we commercieel proactiever te werk gaan, zonder te pushy te worden”, zegt hij. “We breiden ons aanbod ook uit, zodat we kunnen voldoen aan de vraag van coöperanten die hun verzekeringsportefeuille het liefst in één keer naar NewB willen overhevelen.”

Nieuwe inkomsten

Om meer inkomsten uit andere activiteiten te halen, zal NewB in februari al starten met het verstrekken van kredieten. In eerste instantie zal de bank groene kredieten voor particulieren aanbieden, voor investeringen in hernieuwbare energie (zoals warmtepompen en zonnepanelen), energiebesparingen (isolatiewerken) of duurzame mobiliteit (elektrische fiets of auto).

Net in die domeinen pakken de grootbanken nu uit met spectaculair lage tarieven. De rente is zo laag dat met zulke kredieten nauwelijks geld te verdienen valt. “Het is hoe dan ook beter een positieve kredietmarge te realiseren, ook al is ze klein”, reageert Smets. “Het alternatief is dat we het geld tegen een strafrente van 0,5 procent bij de centrale bank parkeren. NewB wil ook niet meedoen aan een tarievenoorlog. Wij zullen nooit een prijsbreker zijn. NewB wil een correcte dienst leveren tegen een correcte prijs. Ik ben ervan overtuigd dat, als het prijsverschil beperkt is, de coöperanten aan ons de voorkeur zullen geven.”

Ook beleggingsproducten moeten een nieuwe inkomstenbron worden. Deze zomer worden de eerste NewB-fondsen gelanceerd. “In samenspraak met onze coöperanten, waaronder veel sociale organisaties, bepalen we momenteel het investeringsbeleid. We leggen de lat hoog. De NewB-fondsen moeten een nieuwe standaard zetten in duurzaamheid en transparantie. Daarvoor staan organisaties als Fairfin en Financité garant, die coöperant zijn van NewB”, aldus De Vidts.

“We starten met beleggingsfondsen, maar op termijn zouden we ook discretionair vermogensbeheer (waarbij de klant de bank toestemming geeft zijn vermogen in zijn naam te beheren, nvdr) kunnen aanbieden”, gaat Smets verder. “Dat is niet iets voor de eerste jaren. We willen die stap doen zodra we voldoende expertise hebben. Ook hypothecaire kredieten zijn op termijn geen taboe.”

“Het businessplan is in 2019 heel conservatief opgesteld”, verklaart De Vidts. “We willen stap voor stap gaan. NewB is een bank zonder kantoren, met een lagekostenmodel. Daardoor kunnen we het ons veroorloven trager te groeien, maar het laat ons ook toe sneller te schakelen als het kan.”

Extreem uitdagend

De lakmoestest zal zijn of de bank haar coöperanten kan overtuigen om zo veel mogelijk producten af te nemen tegen ‘eerlijke’ tarieven. “Die test hebben we al achter de rug”, vindt De Vidts. “Er zijn tot nu toe al 116.000 particulieren bereid gevonden NewB financieel te ondersteunen. Gemiddeld heeft elke coöperant bijna 400 euro risicokapitaal in NewB geïnvesteerd. Dat toont hoe belangrijk ze een ethische, duurzame bank vinden. Het lijkt me logisch dat ze die bank ook zullen steunen door producten af te nemen tegen voorwaarden die misschien niet de beste maar zeker ook niet de slechtste op de markt zijn. Enkel als de bank gezond is, kunnen we een impact hebben op de samenleving.”

“Natuurlijk blijft NewB een groot risico”, besluit Smets. “We zijn een start-up. Een nieuwe bank lanceren op een moment dat de rente laag en zelfs negatief is, is extreem uitdagend. Maar met de steun van onze coöperanten en dankzij de grotere maatschappelijke bewustwording rond duurzaamheid, mensenrechten en ecologie kan het lukken.”