‘Artificiële intelligentie zal ons de stuipen op het lijf jagen’

De Britse Nell Watson verhuisde met haar bedrijf QuantaCorp naar Gent. Het bedrijf ontwikkelde technologie die kleding passen overbodig maakt. Ze bekommert zich nu vooral om de ethische zijde van technologie. “Ik begon me almaar meer zorgen te maken over de kracht van artificiële intelligentie.”

Met het in 2011 opgerichte QuantaCorp ontwikkelde Eleanor – Nell – Watson technologie die kleding passen overbodig maakt. Twee gewone foto’s van een lichaam, genomen door een smartphone of een tablet, volstaan om de maten te berekenen, zodat kleding op maat gemaakt kan worden. Watson kwam op dat idee nadat ze een documentaire over werknemers in Aziatische textielfabrieken had gezien. “Die beelden maakten mij ontzettend verdrietig. Die mensen leken wel machines. Ik dacht: mocht er een markt komen voor op maat gemaakte kleding, dan zouden ze hun talenten kunnen gebruiken om iets origineels en moois te maken in plaats van die rommel.”

De missing link was volgens haar een geautomatiseerde manier om het lichaam op te meten. De technologie van QuantaCorp knipt het lichaam daarvoor als het ware los van de achtergrond van de twee foto’s. “We gebruiken machinelearning en meer specifiek deep learning“, zegt de dertiger. “Door het systeem voorbeelden te geven kon het zichzelf slimmer maken.” Machinelearning, een aspect van artificiële intelligentie, verwijst naar zelflerende algoritmes op basis van dataverwerking. Deep learning is daar een vorm van, gemodelleerd op hoe het menselijk brein werkt.

Quantacorp focust op werkkleding en uniformen. “Als iemand nieuw wordt aangeworven in een bedrijf, kun je snel zijn of haar maten nemen met een tablet en een uniform op maat bestellen”, zegt Watson. Uiteraard wil het bedrijf breder gaan, maar dat is niet zo makkelijk als het lijkt. “De bal ligt in het kamp van de textielsector, maar die is van nature vrij conservatief. De bedrijven staan er nog onvoldoende voor open”, zegt Nell Watson, die de passie voor technologie en wetenschap erfde van haar vader. Hij was een ingenieur, die overleed toen ze elf was. “Technologie is een manier om me met hem verbonden te voelen.” Op haar 24ste gaf ze al les aan de universiteit, eerst computerwetenschappen en dan businessmanagement.

De waarden van machines

In 2015 verhuisde Nell Watson haar bedrijf van Engeland naar Nederland en even later vestigde ze zich in Gent. “Ik was op zoek naar investeerders en vond die met de West-Vlaamse ondernemers Wim Devos en Alex Vandevelde. Zij werden CTO en CEO van QuantaCorp. Ik blijf iets iets meer op de achtergrond”, zegt Watson. Ze bekommert zich nu vooral om de ethische zijde van artificiële intelligentie. “Tijdens de ontwikkeling van onze technologie begon ik me almaar meer zorgen te maken over de kracht van artificiële intelligentie en de mogelijkheid om het zowel voor goede als minder goede doelen in te zetten.” Ze sloot zich aan bij de Institute of Electrical and Electronics Engineers en werkt het beleid en de standaarden voor artificiële intelligentie mee uit.

“Die standaarden zijn ontzettend belangrijk, want die technologie is heel krachtig. Ze kan ons bespioneren, dingen over ons te weten komen en zelfs de manier waarop we naar de wereld kijken veranderen. Natuurlijk wil ik ze niet verbannen, want we kunnen er ook zo veel goede dingen mee doen. Als we ze op de juiste manier gebruiken, kan ze onze planeet en onze maatschappij beter maken.”

Met haar organisatie ethicsnet.org verzamelt Nell Watson voorbeelden van goed gedrag in heel de wereld. “Regels zijn heel belangrijk, maar niet meer dan een begin. Net zoals kinderen hun ouders en hun omgeving nabootsen en zo de basis van goed en fout onder de knie krijgen, kunnen we artificiële intelligentie leren hoe ze in zich onze maatschappij moet gedragen. Niet Silicon Valley moet bepalen welke waarden er in machines worden gestoken, we moeten allemaal de kans krijgen om te participeren.”

Watson is ervan overtuigd dat de manier we omgaan met artificiële intelligentie vergelijkbaar wordt met onze omgang met kinderen of huisdieren. “Met beloningen of straffen kunnen we ook voor artificiële intelligentie de regels uittekenen en goed gedrag aanleren. Het zal leiden tot rijke en voldoening gevende relaties, net zoals die tussen een ouder en een kind of een huisdier en zijn baasje. Ik denk dat veel vrouwen empathie zullen beginnen te tonen voor machines. Hun empathische skills zijn nuttig in de techindustrie. Nu al houden meer vrouwen dan mannen zich bezig met ethiek in de technologiesector. In mijn ogen wordt die taak almaar belangrijker.”

Spoetnikmoment

“Ik wil ook een manier vinden waarmee we de kostprijs van bedrijven voor hun omgeving kunnen berekenen. Als een bedrijf iets doet, heeft dat een invloed op zijn omgeving. Denk maar aan lucht- en watervervuiling en de groeiende afvalberg. Een groot deel van onze economie profiteert van de inkomsten, maar verdeelt zulke verborgen kosten over alle mensen. Als iedereen dat doet, gaan we er allemaal aan”, vertelt Watson. Ze startte daarom een project waarmee ze die externe kosten automatisch in rekening kan brengen. Aan de hand van artificiële intelligentie, het internet der dingen en sensoren wil ze automatisch de uitstoot van een bedrijf detecteren en het meteen de kostprijs ervan aanrekenen.

“Ik denk dat we binnenkort een Spoetnikmoment beleven”, zegt Nell Watson. “Toen de Russen in 1957 als eersten een raket de ruimte instuurden, beseften we dat een nucleaire oorlog in minder dan een uur onze planeet kon wegvagen. Binnenkort zullen we net zo versteld staan van de kracht van artificiële intelligentie. Enkele weken geleden is GPT3 gelanceerd, een gigantisch en complex AI-model. Die technologie heeft capaciteiten die veel verder gaan dan wat tot op heden mogelijk was.”

“Ik denk dat binnen het jaar onze interacties met artificiële intelligentie fundamenteel zullen veranderen. In plaats van aan Siri te vragen welk weer het wordt, zullen we betekenisvolle conversaties hebben met computers. En dat zal heel wat mensen de stuipen op het lijf jagen. Er zal een morele paniek ontstaan, net zoals met vorige technologieën gebeurd is.” Is Watson bang? “Ik ben tegelijk opgewonden en doodsbang (lacht). En dat is ook de reden waarom ik me engageer voor ethiek en veiligheid in de artificiële intelligentie.”